32. Жағдайы төмен отбасыға қолдау көрсетуде әлеуметтік–педагогикалық технологиялар тұрғысынан мысал келтіріңіз.

Табысы жеткіліксіз отбасыларына билік тарапынан көрсетілетін көмекке келсек – оның өз тәртібі бар, өте аз мөлшерде болса да, тұрақты қаржыландыру көздері бар.

Атаулы әлеуметтік көмек алу үшін отбасының әр адамға шаққандағы орташа табысы кедейлік шегінен аспау керек. Кедейлік шегі Қазақстанның әр   баласында жеке анықталады, тоқсан сайын бұл сан құбылып тұрады. Дегенмен, жалпы алғанда әр аймақтағы кедейлік шегі біркелкі. 

Әлеуметтік тұрмысы нашар отбасына жұртшылық назарын аудару мақсатында «Мектепке жол» республикалық акциясын кең көлемде өткізіп, аз қамтылған, жетім, көп балалы отбасыларына киім-кешектер мен оқу құралдарын алып беруді әлеуметтік педагог ұйымдастырып отырады.  «Мектепке жол» акциясын ұйымдастыру барысында жоспар құрылады, мөлтек ауданға рейдтер жасалады. Осы санаттағы оқушылардың барлығын назардан тыс қалдырмау мақсатында акция аясында көптеген шаралар, яғни «Қайырымды сынып»  жәрмеңкесі жоғары және бастауыш сыныптарда өткізілсе, «Қайырымдылық жәшігі» мектеп ғимаратында орналастырылып, барлық ұжым мүшелері ат салысты, сонымен қатар кәсіпкерлер мен меценаттарға шақыру билеттері таратылды, «Жүректен жүрекке» атты қайырымдылық концерті ұйымдастырылды.  Әлеуметтік педагогтың осындай ұйымдастырған шаралары әрқашанда әлеуметтік аз қамтылған отбасындағы әр балаға шаттық сыйлатыны баршамызға белгілі. Осы арқылы біз оқушыларымызға әрқашан қоғамнан тыс қалмағанын, әрдайым қолдау көрсетілетіндігін, қиын жағдайда қасынан табылатындығын дәлелдейміз және де осындай жылылыққа бөленген оқушы да болашақта жақсылыққа ұмтылуға бейімделетінін көреміз. Әлеуметтік педагог мамандығының  иесі гуманист, биік рухани және жоғарғы деңгейдегі мәдениетті педагог, психолог, баланың блім алуына, тәрбиесіне, дамуына байланысты, оны қорғауға өзіні белсенді роль атқаратынын түсіне алуы, тұрақты адамгершілік қағидасы, ұстанымы болуы тиіс. Белгілі бір нәтижеге жету үшін әлеуметтік педагогикалық жұмысты жоспарлауды, білім мен іскерлікті орынды пайдалану, педагогиканың жаңа интенсивті  әдістерін меңгеру, оқыту мен тәрбиелеудің формаларын білу қажет. Әлеуметтік педагог ата-аналармен тығыз байланыста жұмыс жүргізіп, оларға жеке кеңес берп, отбасылық мәселелерді бірлесе шешуге көмектеседі.  

33. Қиын өмір жағдайында қалған балалармен жұмыс жасаудағы негізі талаптарды көрсетіңіз.

Қазіргі кездегі жетімдіктің негізгі себебі:

1) ата – аналардың баласынан бас тартуы,

2) ата – аналық құқығынан шеттелуі,

3) әлеуметтік соққылардың нәтижесінде балалардың ата-ана қамқорлығынсыз қалуы,

4) ата – ананың тілеуінсіз туған нәрестелердің тууы саналады.

Отандық заңды жетім балаларды екі категорияға бөліп қарастырады:

1) жетім балалар:

2) қамқорсыз қалған балалар.

Жетім балалар қатарына бір не екі бірдей ата-анасынан айырылған балалар жатады. Қамқорсыз қалған балалар қатарына ата-анасы бар, бірақ олармен әр түрлі жағдайдыі нәтижесінде байланыстары үзілген балалар жатады.

Әлеуметтік жетімдік. Бұл әлеуметтік құбылыс қоғамдағы балалар санынан көрінеді. Оған: ата – аналарынан айырылған: ата – аналық құқығынан айырылған: ата – ана қарауынсыз қалған: ата – ана парызын орындайтын мүмкіндігі жоқ: ата – анасы белгісіз кеткен балалар жатады. Бұған сонымен қатар заң жүзінде құқығынан айырылмаған, бірақ іс жүзінде қамқорсыз қалған балалар да жатады.

Әлеуметтік жетімдік – отбасында дағдарыстық жағдайдан болған құбылыс. Баланы не әкесі, не анасы ғана жалғыз тәрбиелеген айырылысу жағдайы, некесіз туылған балалар, ата-аналарының жұмыссыздығы балалардың мінез-құлқының, адамгершілік қасиеттерінің ауытқушылығына әкеледі.

Әлеуметтік жетімдіктің көбеюінің себебі болып: ата – аналардың ата – аналық құқықтарынан айырылғандардың санының өсуі; ержеткен балалардың ата – аналары сияқты ата – аналық құқығынан айырылуы; тұрғындардың кедейленуі; нашақорлықпен араққұмарлықтың өсуі; ата – аналардың денсаулық жағдайына физикалық немесе психикалық жағдайына байланысты балаларын тәрбиелеуге мүмкіндігі жоқ отбасылар санының өсуі; қалыпты өмір сүру мүмкіндігі жоқ отбасылардың өсуі;кәмелетжасқа толмаған ата – аналардың балаларды тастап кетуі.

Қамқорсыз қалған балаларға көмек көрсететін мекеменің мамандары кәмелет жасқа толмаған, білімді, арнайы көмек беру үшін баланың құқықтарын қорғау барысында әртүрлі дәрежедегі нақты қандай көмек көрсету керек екендігін шешіп алуы тиіс. Мемлекеттің көмегі мен арнайы қолдауын қажет ететін балаларды анықтау барысында мынадай критерийлерді ескеру керек: мұндай категорияға жататын баланың негізгі көрсеткіші баланың «әлеуметтік статусы» болып табылады. Яғни, оған мүгедек балаларды, денсаулығында мүмкіндігі шектеулі балаларды, әлеуметтік аурулармен ауыратын (АИВ,ЖИТС, туберкулез, нашақор, араққұмар, созылмалы паталогиялық аурулармен ауыратындар, психикасында ауытқушылығы бар) балалар жатады. Келесі критериі – «жетімдік», яғни ата – анасы бас тартқан және қамқорсыз қалған балалар жатады. Сонымен қатар ата – анасы ұзақ ауырып жатқан және ата – анасы ұзақ іссапарға кеткен балалар жатады. «Қатал қарым – қатынас, эксплуатация»  — бұл категориядағы балаларға: отбасында немесе отбасынан тыс көп мөлшерде (физикалық, психологиялық, эмоциоландық) жүктеме түскен, ата – анасы үйден қуып шыққан, соғыс кезіндегі балалар (ұлт аралық қарулы қақтығыс нәтижесінде апат болған), ата – анасын эксплуатациялаған (жұмыс істейтін, бірақ мектепке бармайтын, өзінен кішілерге қарайтын) балалар жатады. «Өмір сүріп отырған регион» критериі, оған – микроэлементтер жетіспейтін немесе дефицит территориялардағы өмір сүріп отырған, антропогендік зақымдалған жағдайда өмір сүріп отырған, техногенді апат аумағында тұратын, мигрант балалар (қашқындар, босқындар, ТМД мемлекеттерінен жұмыс істеуге келген, оқуға келген студент, аспиранттар) жатады.