Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Барлық билеттің жауабы.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
32.01 Mб
Скачать

1.Қаңлылар тарихы ( қоғамдық құрылысы, шаруашылығы мен тұрысы)

Жазба дерекгер бойынша каңлы елін хан билеген. Елді басқаруға оның үш орынбасары - уәзірі көмектесіл отырған. Елдің астанасы - Битянь каласы болған. Алайда билеуші мұнда тұрақтап отырмаған, өйткені оның жазғы ордасы да бар еді. Битянь қаласы кейбір жазба деректерде қазіргі Түркістан маңында болған деп көрсетіледі. Ал екінші бір деректерде қаңлылардың астанасы қазіргі Таразға жақын жерде болғандығы туралы айтылады.  Соғыс кезінде колға түскен тұткындар құл етілді. Бірак каңлылар арасында кұлдық кең өріс алған жоқ. Өйткені жайылымдық жерді ұжым болып пайдаланатын көшпелі мал шаруашылығы жағдайында бір жерде жұмыс күшінің көп болуы кажетсіз еді. Құл еңбегінің қолданылған жері ұсақ малды күту, мал өнімдерін өңдеумен шектелді. Құлдар қолөнер кәсібімен де, егін егумен де шұғылданды.Ру басшылары, бай адамдар, әскери көсемдер қарапайым халықты өздеріне бағынышты етті. . Қазақстанның оңтүстігіндегі егіншілікке колайлы жерлерде ертедегі тұрғындар отырықшы тіршілік еткен. Табиғат жағдайының колайлылығына байланысты бұнан екі мың жыл бұрын каңлыларда егін, мал, қолөнер, аңшылык, сауда-саттық сияқты кәсіптер жақсы дамыды. Қалалардың айналасын, өзендердің жағаларын мекен еткен каңлылар егіншілікпен айналысты. Арал өңірінде, Ташкент алқабында отырыщнылык дамьш, ежелгі қоныстар мен калалар қалыптаса бас- тады. Сырдария аңғарларында дәнді және бау-бақша дақылдары өсірілді. Жерді тас және металл кет- пендермен өңдеді. Егіс алқаптарын суландыру үшін қаңлылар Шыршық өзенінің оң жағалауында үзын- дығы 20 шақырым келетін Зах арығын казды. Ал сол жағалауынан Ханарық арьны тартылды. Тәлім- ді егіншілік түрі басым болған. Астық арнайы қыш көзелер мен ыдыстарда сақталынды. Оны сактайтын ұра-шұңқырлар да қазылган.

2.Қазақстан еқыұ на төрағалық етуінің тарихи маңызын анықта

Ел халықаралық ауқымда танылудың жаңа сапалық деңгейіне көтерілді. Қазаңстанның 2010 жылы Еуропа қауіпсіздігі және ынтымаңтастығы ұйымына (ЕҚЫҮ) төрағалық етуі туралы шешім қабылданды. Осыған байланысты экономикальщ ынтымаңтастыңты дамытуға, технология мен басқару тәжірибесін алып келуге, Қазақстандық заңдарды жетілдіруге септігін тигізетін “Еуропаға жол” атты арнайы бағдарлама қабылданды. Қазақстаннын Еуропа қауіпсіздігі және ынтымаңтастығы ұйымына терағалыққа ұсынылуы жөніндегі шешім аталған ұйымға мүше 56 мемлекеттін 100 пайыздық келісімімен қабылданды. Бұл жөнінде Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін алғанына 16 жыл толуына арналған салтанатты жиналыста сөйлеген сөзінде Президент Н. Назарбаев былай деді. "Қазақстан — ЕҚЫҰ-ға төрағалық ететін бірінші ТМД елі, ол — бірінші түркі елі ол — тарихи турғыдан өркениетгі ислам кеністігіне жататын бірінші ел, соңында. ол — бірінші азиялық ел. Сондықтан бұл біздің ортақ жеңісіміз”2010 жылдың желтоқсанында Астанада аса ауқымды халықаралық кеңес — Еуропа қауідсіздігі жане ынтымақтастығы ұйымының (ЕҚЫҮ) саммиті өтті. ҚазақстанТМД еддеріяің ішінде мұндай ауқымды шараны өткізіп отырған бірінші мемлекет болды. ЕҚЫҮ-ға төрағалық Қазақстанға дамыған саяси демократиясы бар, барлық елдермен тең және ізгі қатынастар жасайтын қоғам ретінде сеніп тапсырылды. Ұйымға қатысушы елдер Қазақстанның төрағалығын қолдап дауыс бергендер біздегі ұлтаралық татулық пен келісімніңбірегей моделіне, жүргізіліп жатқан нарықтық жетілдіруге де көңіл аудардыҚазақстан өзге елдермен көп мәселелерді өамтыған сұрақтар бойынша белсенді диалогтер жүргізе отырып, өзіне ғаламдық деңгейде ұжымдық қауіпсіздікке ұмтылатын мемлекет мәртебесін бекітті. Адамдың өлшем, жергілікті өзін-өзі басқару, ақпаратқа қолжетімдік сияқты күрделі мәселелерді дискуссиялар жүргізіп талпылау ынтасын көтерді.Астана — 2010 саммитіне сарапшылар ЕҚЫҮ-ның даму үдерісіндегі жаңа сапалық кезең деп бағаберді. Бұған экономика және мәдениет аяларындағы ынтымақтастықтың кеңеюі, әлеуметтік жөне экологиялық мәселелерді шешу, жаңа диалогтік алаңдар құру, дүниежүзілік ға- ламдық мәселелерді талқылау шаралары жалғасуы керек. ЕҚЫҰ-ның Астана саммиті тарихи оқиға болды. Бұл ұйымға Қазақстанның төрағалық етуі заңды түрде жоғары бағаланды. Оның нәтижесі ретінде дүниежүзілік қауымдастық алдында Қазақстанның халыңаралық беделі бұрынғыдан да жоғарылай түсті, Қазақстанның Президенті Н.Назарбаевтың жаһандық ауқымдағы ынталары қолдаутапты.

3. Моңғол шапқыншылығыны қарсылық көрсеткен калаларды қөрсет Отырыр, Ашнас, Сығанақ

9 Билет