- •Кейбір билеттердің 3-ші сұрақтарына жауап жоқ болуы мүмкін. Оны ұстаздарыңызбен, атлас сатып алып талдайсыздар. І Нұсқа
- •Жауабы.
- •1. Адамзат баласының Жер бетінде пайда болуы жөніндегі көзқарастар.
- •2.1867-1868Жж. «Уақытша ереже» мен 1886-1891жж. «Ережелердің» арасындағы өзгерістер.
- •3.1920-1924 Жылдары Қазақ акср- інің құрамына біріктірілген Қазақ жерлерінің аумақтарын картадан белгілеңіз. Қандай әкімшілік- аймақтардың кіргенін анықтаңыз.
- •Жауабы:
- •1.Адам баласының биологиялық даму эволюциясы мен әлеуметтік ұйым формалары қалыптасуын талдаңыз.
- •2.Қарқаралы петициясы және оның тарихи маңызы.
- •3.Хvііі ғасырдағы патша үкіметінің отарлау саясатына қарсы ұлт-азаттық көтерілістер орын алған аумақтарды белгілеңіз және олардың маңызын анықтаңыз.
- •1.Түрік дәуірі .«Түрік» атауы туралы пікірлер.
- •2.1921-1922Ж. Және 1930-1932 жылдардағы Қазақстандағы аштықтың зардаптарын салыстырыңыз.
- •3.Хіх ғасырдағы патша үкіметінің отарлау саясатына қарсы ұлт-азаттық көтерілістер орын алған аумақтарды белгілеңіз және олардың маңызын анықтаңыз.
- •Жауабы:
- •1.Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтерілістің басқа көтерілістерден айырмашылығы .
- •2.1979Ж. Целиноград оқиғасы мен 1986ж. Желтоқсан көтерілісін салыстырып, ерекшеліктерін анықтаңдар.
- •3.Есік қорғанынан табылған сақ ханзадасының баскиімі мен Қарғалы шатқалынан табылған тәтіде бейнеленген ортақ белгілерді және айырмашылықтарды анықтаңыз.
- •Жауабы:
- •Қаңлы мемлекеті (әкімшілік шекарасы, қоғамдық құрылысы, сыртқы саясаты, мәдениеті.)
- •2.1916 Жылғы көтерілісті 1929-1931 жылдардағы көтеріліспен салыстырып, ұқсастықтарын анықтаңыз.
- •3.Ұлы Жібек жолының Қазақстан жері арқылы өткен тармақтары және ортағасырлық қалаларды картадан белгілеңіз.
- •Жауабы:
- •Андрон мәдениеті туралы мәліметтерді талдаңыз.
- •2.Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімдік даму бағдарламалары “Қазақстан – 2030„ және “Қазақстан – 2050„ стратегияларына салыстырыңыз.
- •3.1867-1868 Жылдардағы реформалар бойынша қазақ жерінде құрылған генерал - губернаторлықтар мен олардың құрамына кірген облыстарды картаға белгілеңіз.
- •Жауабы:
- •1.Әбу Насыр әл-Фарабидің әлемдік мәдениетке қосқан үлесі.
- •2.«Алаш» партиясы.«Алаш» партиясының бағдарламасындағы басты мәселелер.
- •3.Сақтардың құрамына кірген тайпалар және олардың қоныстанған аймақтарын картаға белгілеңіз.
- •Беғазы-Дәндібай мәдениеті және оның ерекшеліктері.
- •3.1916 Жылғы ұлт-азаттық көтеріліс болған жерлерді картаға белгілеңіз
- •Жауабы:
- •1.Ұлы Жібек жолының Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік-саяси тарихындағы рөлі.
- •2.Қазақ акср-нің құрылуының тарихи маңызы.
- •3.Есік қорғанынан табылған алтын адаммен Шілікті қорғанынан табылған алтын адамның ортақ белгілері мен айырмашылықтары.
- •Жауабы:
- •1.Түріктердің рухани мәдениеті (жазба ескерткіштері, діни наным-сенімдері)
- •2.Түркістан (Қоқан) автономиясының құрылуы және оның тарихи маңызы.
- •3.Қазақ жүздерінің (Ұлы, Орта, Кіші жүздер) орналасу аумақтарын картаға белгілеңіз.
- •Қарлұқ қағанаты.(Территориясы, этникалық құрамы, саяси тарихы туралы деректер).
- •2.Ұлы Отан Соғысынан кейінгі жылдардағы мәдениет, ғылым және ондағы келеңсіз жағдайлар. Е.Бекмаханов, м.Әуезов, қ.Сәтпаевтің тағдырларын талдаңыз.
- •3.Геродоттың «Тарих» пен Страбонның «География» еңбектеріндегі деректердің ұқсастығы неде?
- •Жауабы:
- •1.Ғұндардың діни наным-сенімдері мен әдет-ғұрыптарын, әскери өнері.
- •2.Қазақ зиялылыларының ұлттық өкімет құру жолындағы іс-әрекеттері және «Алаш» қозғалысының тарихи мәнін талдаңыз.
- •3.Аттила мен Бейбарыс сұлтанның тарихта алатын орнына талдау жасаңыз.
- •Жауабы:
- •1.Батыс Түрік қағанаты (саяси тарихы, этникалық құрамы, мәдениеті )
- •2.«Алаш» және «Түркістан» автономияларының саяси бағыттарының айырмашылықтары.
- •3.Қытай саяхатшысы Чжан Цянь мен Шоқан Уәлихановтың сапарын салыстыра сипаттап, мақсатын, ерекшеліктерін атаңдар.
- •Неолит дәуірі және оның ерекшеліктері.
- •2.Ұлы Отан соғысы жылдарындағы қазақстандықтардың тылдағы ерлігі.
- •3.Дамыған орта ғасырлардағы (х-хііІғ. Басы) Қазақстан аумағындағы мемлекеттер және олардың орналасқан аймақтарын картаға белгілеңіз.
- •Жауабы:
- •1.Үйсін мемлекеті (шаруашылығы мен тұрмысы, мәдениеті)
- •2.І және іі дүниежүзілік соғыс кезіңіндегі Қазақ халқының жағдайын салыстыра отырып, талдау жасаңыз.
- •3. Майдандағы қазақстандықтар.
- •3.Ерте орта ғасырлардағы (vі-іХғғ.) Қазақстан аумағындағы мемлекеттер және олардың орналасқан аймақтарын картаға белгілеңіз.
- •Жауабы:
- •1. Ғұндар мен монғолдарың қоғамдық құрылысы мен соғыс өнеріндегі ортақ белгілері.
- •2. ХХғ. Басындағы «Айқап» журналы мен «Қазақ» газетінде көтерілген мәселелер.
- •3. Хііі-хv ғғ. Қазақстан аумағындағы мемлекеттер және олардың орналасқан аймақтарын картаға белгілеңіз.
- •Жауабы:
- •1. Оғыз мемлекеті (территориясы, этникалық құрамы, саяси тарихы)
- •2. Астананың Ақмола қаласына көшірілуінің себептері мен тарихи маңызы.
- •3.Қазақстан аумағындағы сақ-сармат дәуірінің археологиялық
- •Қазақстан аумағындағы тайпалық бірлестіктердің орналасқан
- •2. 1993 Жылғы 1995 жылғы қабылданған Қазақстан Республикасы
- •Жауабы:
- •1. Түргеш қағанаты (территориясы, этникалық құрамы, саяси тарихы).
- •2. Қазақстандағы экологиялық проблемалардың негізгі себептері.
- •Аттила мен Шыңғысханның тарихта алатын орыны.
- •Жауабы:
- •2. 1916 Ж. Көтерілістің алғышарттары, сипаты, көтерілістің негізгі ошақтары және маңызы.
- •3. Қазақстан аумағындағы неолит дәуірінің тұрақтарын картаға көрсетіңіз.
- •Жауабы:
- •Атлах шайқасы және оның тарихи маңызы.
- •2. Ресейдегі Қазан тӛңкерісі және оның Қазақстанға әсері.
- •3.Қазақстан аумағындағы мал шаруашылығының (көшпелі, жартылай көшпелі, отырықшы) қалыптасқан өңірлерін картаға көрсетіңіз.
- •Жауабы:
- •Есім ханның тұсындағы Қазақ хандығы.
- •2. 1917 Жылғы Ақпан және Қазан төңкерістерінің нәтижесін
- •3. Қазақстан аумағындағы қола дәуірінің тұрақтарын картаға
- •Жауабы:
- •2. «Әскери коммунизм» саясаты мен Голощекиннің «Кіші Қазан»
- •3. Қазақстан аумағындағы ашель кезеңінің тұрақтарын картаға
- •1. И.Тайманұлы мен м.Өтемісұлы бастаған ұлт- азаттық көтеріліс және оның тарихи маңызы.
- •2. Ауыл шаруашылығын жаппай ұжымдастыруға көшу, олардың әдістері, қарқыны және зардаптары.
- •3. Қазақстан аумағындағы мустье кезеңінің тұрақтарын картаға көрсетіңіз.
- •Жауабы:
- •1.Сырым Датұлы бастаған ұлт- азаттық көтеріліс және оның тарихи маңызы.
- •2. «Тоқырау» жылдардағы Қазақстан мәдениеті мен ғылымы.
- •3. Қазақстан жерінде құрылған ұлыстардың (Жошы, Шағатай, Үгедей) және аумақтарын картаға белгілеңіз
- •Жауабы:
- •1. Жетісудың сақ дәуіріндегі археологиялық ескерткіштеріне сипаттама беріңіз.
- •«Экспо- 2017» көрмесін өткізудің тарихи маңызы.
- •3. Ортағасырлық ғұламалар ж.Баласағұн мен м.Қашқаридің
- •Жауабы:
- •1. Қарахан мемлекеті (территориясы, этникалық құрамы, саяси тарихы)
- •2. 1986 Жылы «Желтоқсан оқиғасының» себептері және тарихи маңызы.
- •3. Сақтардың Шығыс Қазақстан өңіріндегі археологиялық
- •Жауабы:
- •Қыпшақ мемлекеті (территориясы, этникалық құрамы, саяси тарихы)
- •Патшалық Ресей және Кеңес империяларының Қазақстандағы отарлау саясатының зардаптары.
- •Сақ тайпалары: аргиппей, исседон, аримаспылардың алып жатқан аумақтарын картаға белгілеңіз.
- •Жауабы:
- •Қазақстандағы жэс: оның жетістіктері және мерзімінен бұрын аяқталуының себептері мен салдары.
- •Жауабы:
- •1. Ежелгі адамдардың қоршаған орта туралы түсінігі.
- •2. Жоспарлы экономика мен нарықтық экономика арасындағы
- •3. Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығының аумағын картаға белгілеңіз
Жауабы:
1.Түріктердің рухани мәдениеті (жазба ескерткіштері, діни наным-сенімдері)
Олар түрікше сөйлеп, көне түркі жазуымен жазған. Көне түрік әліпбиі 35 әріптен тұрған. Ол өздерінің таңбалары негізінде жасалған. Түрік жазуы п.б.: 1.V ғ. 2. 1000 жыл ерте(сақтармен байланысты, 1мың ж). Оны Батыс Түрік қағанаты мен Византия мем-ң арас. Елшілік хаттардан көруге болады.
Түрік жазуымен қатар елде соғды жазуы да болды. Оны қолданғандар: қаған кеңесшілері, елші, есепші. Атақты көпестері Сайрам, Тараз, Баласағұн қала-да тұрған. Бұл жазу түрік жазуының ығыстырылуына әсер етті.Соңғы 30-40ж. Ішінде Талас, Іле, Сыр, Ертіс өзендері бойынан ежелгі түрік жазуларының ескерт.таб. жазудан оның тек билік иесі ғана емес, орташалар-ң болғанын көреміз.Көне түркі тілінде 200 аса жәдігерлер табылған. Күнделікті тұрмыста ауызекі сөздерді қолданған. Нәтижесінде VІІІ ғ. түріктердің жазба әдебиеті п.б.
Әдеби туындылар: мақал-мәтел, жоқтау дегендерге бай. Мыс.: өлімнен ұят күшті.
«Қорқыт ата» кітабы 12 жырдың қосындысы. Қызылорда Қармақшыда ескерткіші бар. Кітап мазмұнына қарағанда Қорқыт айтты деген нақыл сөздер жиынтығы көне түрік ауыз әдеб.жинастырылған.Қорқыт кітабы жастарды тәрбиелі болуға, жер, елін қорғауға, батыр, батыл болуға шақырады. Бірлікті уағыздайды. Сонымен оларда жазба әдебиет пен әдеби тілдің жақсы дамығанын көре аламыз.
Наным-сенімдері мен діні
-Отқа табынған. Отпен аластау секілді ескі наным ел ішінде әлі сақталған.табиғатқа табынған. Қаза болған адам-ң туыстары жиналып, киіз үй тігіп, құрбан шалып, оның атын, мәйітін, заттарын бірге өртеген.
Жазда өлсе күзде, қыста болса көктемде топырағын жерлеген. Бұл мезгілге табыну.
-Күлтегін жазуынан аспан әлеміне, көкке сиынғандығын көре аламыз.
-Ұмай анаға табынған.
-Көк бөріге табынған (Оғызнама) Балаға жақсы бәйге аттарға тіл –көз тимеу үшін бөрінің тырнақ, көз, тіл сияқты мүшелерін кесіп алып, тағып қоятын. Тісі де қасиетті.
VІІІ ғ. Оңт. Қаз. Мұсылман діні етек ала бастады. Орталықтары: Сайрам, Тараз, Отырар, Йасы. Оны Сатұқ Боғра хан мемл. Дін есебінде пайд.
2.Түркістан (Қоқан) автономиясының құрылуы және оның тарихи маңызы.
Түркістан Автономиясы, Қоқан автономиясы — Түркістан өлкесі халықтарының өзін-өзі басқаруын қамтамасыз ету мақсатында 1917 жылы 28 қарашада Ресей мемлекеті құрамында құрылған автономиялы мемлекет. Оның өмірге келуіне кеңестік биліктің Түркістан халықтарының өзін-өзі басқару құқығын мойындамауы түрткі болды. 1917 жылы Қазан төңкерісіжеңген соң, 22 қараша күні Ташкентте өз жұмысын аяқтаған 3-Түркістан өлкелік кеңестер съезі өлкеде кеңес билігінің орнағанын, соған байланысты Түркістан Халық Комиссарлары Кеңесінің құрылғанын, өлкедегі биліктің ендігі уақытта соның қолына өтетіндігін мәлімдейді. 14 мүшесі бар бұл үкіметтің құрамында жергілікті мұсылман халықтарының бірде-бір өкілі жоқ еді. Бұл кеңестік биліктің отаршылдық сипатын танытқан оқиға болатын. Бұған жауап ретінде қүрамында Мұстафа Шоқай, Махмұд Бехбудий, т.б. бар "Түркістан өлкесі мұсылмандар кеңесі" 26 қараша күні Қоқан қаласында 4-Түркістан өлкелік төтенше мұсылмандар съезін шақырды. Үш күнге созылған съезд 28 қараша күні Түркістан өлкесін Түркістан автономиясыдеп жариялап, Түркістан Құрылтайын шақырғанға дейін саяси биліктің Түркістан Уақытша Кеңесі мен Түркістан халық билігіне өтетіндігі жөнінде қаулы қабылдады. Түркістан Уақытша Кеңесі құрамына барлығы 54 адам енді, оның 32-сі Түркістаннан Бүкілресейлік Құрылтай жиналысына сайланған депутаттар еді. Бұлардың арасында негізгі тұрғындары қазақтардан тұра¬тын Сырдария мен Жетісу облыстарынан 11 өкіл бар болатын. Кеңес құрамында, сондай-ақ мұсылмандар съезі сайлаған өкілдермен бірге, каланың өзін-өзі басқару ұйымдары съезінің 4 өкілі, түрлі өлкелік "еуропалық" ұйымдардың 13 өкілі бар болатын. Түркістан Уақытша Кеңесі 12 орыннан тұрған Түркістан автономиясының Уакытша үкіметін бекітті. Съезд Түркістан өлкесіндегі барлық халықтардың құқығын сыйлап, қорғайтындығын мәлімдеп, өлкенің барлық мұсылман, орыс, т.б. тұрғындарын Түркістан автономиясы төңірегіне топтасуға шақырды. Сонымен, 1917 жылы қарашада Түркістанда қос билік орнап, оның алғашқысы кеңестік негізде құрылып, ең алдымен ресейлік қоныс аударушылардың мүддесін көздеп, жағдайын нығайта түсуге қызмет ететіндігін білдірсе, соңғысы отарлық езгіге қарсы, діни және ұлттық негізде құрылып, жергілікті халықтардың өзін-өзі басқару құқығын баянды ету басты мақсаты екендігін жариялады. Түркістан Уақытша үкіметінің төрағасы және Ӏшкі істер министрі болып Мұхамеджан Тынышпаев, Ӏшкі істер министрінің орынбасары болып заңгер Ә.Оразаев бекітілді. Уақытша үкіметтің Сыртқы істер министрі қызметіне Мұстафа Шоқай тағайындалды. Көп ұзамай Түркістан автономиясы үкіметінің төрағасы Мұстафа Шоқай болды. Түркістан автономиясының құрылуын Түркістан өлкесінің жергілікті халықтары зор қуанышпен карсы алып, оған қолдаушьшық танытуға даяр екендіктерін білдірді. 1918 жылы қаңтарда Түркістан қаласында өткен Сырдария қазақтарының съезі Сырдария облысы Алаш автономиясы жарияланғанға дейін Түркістан автономиясы құрамында болатындығын білдірді. Халық зор үміт артқан Түркістан автономиясын 1918 жылы 2 ақпанда Кеңес үкіметі қарулы күшпен таратып, оның бірнеше мүшелерін тұтқынға алды
