9.Субфебрильді қызба дегеніміз не?

Адам дене температурасының 37-38 градус шамасында болуы.

10.Жас шамасына сәйкес физиологиялық тыныштық кезінде тыныс алу жиілігінің қалыпты жиілігін атаңыз?

Тыныс алу әрекеттері тыныс алу және тыныс шығару әрекеттерінің кезектесуімен жүзеге асады. 1 минут ішіндегі тыныс алу саны тыныс алу жиілігі деп аталады.

Дені сау ересек адамда тыныс алу жиілігі минутына 16-20-ны құрайды, әйелдерде еркектерге қарағанда 2-4 тыныс алу көбірек. Ал спортсмендерде тыныс алу жиілігі минутына 6-9рет Тыныс алу жиілігі жынысына, дене қалпына, жүйке жүйесі жағдайына, жасына, дене температурасына т.б. байланысты болып келеді. Тынысты бақылауды науқасқа білдірмей жасау қажет, өйткені ол ерікті түрде тыныстың жиілігін, ырғағын, тереңдігін өзгертуі мүмкін. Тыныс алу мен жүректің жиырылу арақатынасы орташа 1:4 сәйкес келеді. Дене температурасының 1°С-қа көтерілуі орташа есеппен тыныстың 4 ретке дейін жиіленуіне алып келеді. . Тыныс алу қозғалысы санының жоғарылауы (20-дан көп) - тахипноэ, тыныс санының 16-дан төмендеуі– брадипноэ, тыныстың толық болмауы – апноэ деп аталады. Апноэ ерікті болуы мүмкін, егер науқас өзі тынысын ұстап тұрса, және ақау кезінде болады, мысалы, клиникалық өлім кезінде.

12.Науқас қақырығын диагностикалық зерттеуге тапсырар алдында, ауыз қуысын немен өңдейді және іс-әрекетін жазыңыз?

Кажетті материалдармен жабдықтау:

• Таза құргақ түкіргіш;

• Зерттеуге жолдама бланк.

Орындалу peттілігі:

1. Таза құргақ түкіргішті дайында;

2. Зерттеуге жолдама бланкіні толтыр;

3. Стерильді түкіргішті кабырғасына науқастын Teri, аты әкесінің аты,

жаткан белiмi, палата нөмipi, күні жазылып, меиірбикенің колы қойылған

этикетканы жапсыр;

4. Наукасты дайында:

• қақырықы танертең ашкарынды жинауды түсіндір;

• қақырықты жинау алдында тicтi тазалайды және кайнаған сумен

ауызды шаяды (кызыл иектен кан кетсе), онда ас содасымен немесе 0,01 %

перманганат ерітіндісімен шаю керек;

• кақырықты мүмкіндігі келгенше тереңірек жөтеліп барып шығарып,

түкіргішке салған сон аузын жап;

• жиналған қақырықты 1 сағат ішінде жолдама кағазымен зертханаға

жеткіз.

13.Асептика ережесін бұзу кезінде тері астылық егудің асқынуын және сипаттамасын беріңіз?

Липодистрофия - жиі инсулин енгізгенде пайда болады. Инъекция орнында тері асты май қабатының атрофиясы немесе гипертрофиясы байқалады.

Иненің сынуы - ескі инелерді қолданғанда, бұлшық етке инъекция жасау кезінде жамбас бұлшық еттерінің бірден жиырылуында егу жасағанда инені канюлясына дейін енгізгенде болуы мүмкін.

Майлы эмболия – майлы ерітінділерді тері астына, бұлшық етке енгізгенде қан тамырына ине тиген кезде болуы мүмкін, немесе дәріні қателесіп күре тамырға енгізгенде байқалады. Артериядағы майлы эмболия тамырдың бітелуіне, айналадағы ұлпалар қоректенуі бұзылуына, олардың некрозына әкеледі. Некроздың белгілері – инъекция орнында күшейетін ауырсыну, ісіну, қызару немесе терінің көгеруі, жергілікті және жалпы қызба. Егер майлы эмбол венада болса, қанмен өкпе тамырларына барады. Өкпе тамырлары эмболиясының белгілері: бірден байқалатын тұншығу, жөтел, дененің жоғарғы бөлігінің көгеруі (цианоз), кеудесінде қысылу сезімі.

Ауа эмболиясы - майлы эмболия сияқты өмірге қауіпті асқынуларға жатады, күре тамырға дәріні енгізгенде немесе тамшылап жібергенде шприцте немесе жүйеде ауаның қалып кетуінен болады. Ауа эмболиясының белгілері майлы эмболияға ұқсас, бірақ олар жылдам дамиды (1 минут ішінде), өйткені шынтақ венасы ірі болып өкпе тамырларына анатомиялық жақын орналасқан.

Дәрілерді қателесіп жіберуді де инъекциялардың асқынуы деп қарастыру қажет. Бұндай жағдайларда инъекция орнына 0,9 % натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісін (50-80 мл) жіберу керек. Бұл қателесіп жіберілген дәрінің концентрациясы төмендететіп, ұлпаларды тітіркендіруді төмендетеді. Осы мақсатпен инъекция орнына мұзды мұйық қоюға болады. Қателесіп жіберілген дәрінің антогонистін егуді тек дәрігер тағайындайды. Егер дәрі қателесіп тері астына жіберілсе, натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісін жіберуден алдын инъекция орнына жоғарыға бұрау салу қажет (дәрілік заттың қанға сорылуы баяулайды).

Жүйке бағанасының зақымдалуы - күре тамырға және бұлшық етке инъекция жасағанда механикалық (инъекция орнын дұрыс таңдамағанда) немесе химиялық дәрілік зат депосі жүйкеге жақын болса ( тамыр ішіне инъекция жасағанда дәрінің бір бөлігі тері астына кетуі мүмкін), және жүйкені қоректендіретін қан тамыр бітелгенде байқалады. Асқыну ауырлығы әртүрлі болып – невриттен (жүйкенің қабынуы) параличке (қызметтің жоғалуы) дейін болуы мүмкін.

Тромбофлебит – күре тамырдың тромб түзілуімен байқалатын қабынуы. Жиі өткір болмаған инелерді қолданғанда немесе бір тамырға жиі венепункция жасағаннан байқалады. Оның белгілері: күре тамыр бойымен ауырсыну, тері гиперемиясы және инфильтраттардың пайда болуы. Дене қызуы субфебрилді болуы мүмкін.

Некроз (тіндердің өлі еттенуі) - венепункцияны дұрыс жасамағанда немесе қатты тітіркендіргіш заттарды көп мөлшерде тері астына енгізгенде дамиды. Жиі кальций хлоридінің 10 % ерітіндісін дұрыс енгізбегенде байқалады. Егер ерітінді тері астына енгізілсе, дәрілерді қателесіп жібергендегі іс-шараларды жүргізуге болады, тек мұзды мұйықты қоюға болмайды (10% кальций хлорид ерітіндісі жергілікті тітіркендіргіштік әсерімен қауіпті).

Гематома (тері астына қан кету) – венепункцияны дұрыс жасамағанда байқалады: тері астында қызыл дақ пайда болады, өйткені ине күре тамырдың екі қабырғасында тесіп, қан тері астына жиналады. Бұл жағдайда венепункцияны тоқтатып, инъекция орнын спиртке малынған мақтамен бір неше минут басып тұру қажет. Тағайындалған инъекцияны пациенттің басқа тамырына жүргізеді, гематома орнына жергілікті жартылай спиртті компресс қойылады.

Сепсис (жалпы инфекциялық ауру) – тамыр ішілік инъекция кезінде асептика ережелерін бұзғанда, және стерильді болмаған ерітінділерді қолданғанда дамиды. Инъекциядан кейінгі асқынуларға вирусты гепатит В,С және ЖИТС жатады. Вирусты гепатитте инкубациялық кезең 2-6 айға созылады, ЖИТС-да 6-12 аптадан бірнеше айларға созылады.