1.4 Кенорнын өндірудің инженерлік-геологиялық жағдайлары

Кен орны үлкен ауданда мезакайнозойдың аз қуатты құм, құм-сазды және жерқалып тәрізді пайда болулар жабынымен жабылған дуниттар мен перидотиттік серпентиниттарға тұстастырылған. Сондықтан, кен орнында шартты түрде жыныстардың үш инженерлік-геологиялық кешені белгіленген.

Бірінші кешен жұмсақ тұнбалы қалдықтармен көрсетілген (М.М. Протодьяконов бойынша қаттылық коэффициенті бар жерқалыптар, құмдар, опоко тәріздес саздар,олардың тығыздығы 2,0 бастап 2.5т/м³ дейін өзгереді).

Екінші кешен 4-6 М.М. Протодьяконов бойынша қаттылық коэффициенті бар желдетілген серпентиниттермен (50 м тереңдікке дейін) көрсетілген, жыныс тығыздығы - 2,0т/м³, жұмсарту коэффициенті бар 1,32 және жұмсақ күйіндегі салмағы 1,5т/м³. Дуниттар мен передотиттар бойынша серпентиниттардың табиғи ылғылдығы -2-8%.

Үшінші кешен таулық серпентиниттармен көрсетілген, қаттылық коэффициенті 8-10 және салыстырмалы тығыздығы 2,5т/м³, жұмсарту коэффициенті – 1,8, жұмсақ күйіндегі салмағы - 1,4т/м³.

Кен орындарғы кендер екі түрде көрсетілген; жұмсақ және қатты. Жұмсақ кендер кен орнында өте сирек кездеседі.

Кендердің қаптайтын жыныстарымен байланысы тез, нақты өзге өтпелерсіз. Кендер жоғары абразивтілігімен ерекшеленеді және бақылауға алынуға икемді.

Жұмсақ хромдық кендер Протодьятконов бойынша қаттылық коэффициенті 4-6, олардың бұзылу деңгейі мен химиялық құрамына қарай олардың тығыздығы 2,9-дан бастап 3,7 т/м³ дейін өзгереді. Жұмсақ хромдық кендердің тесіктігі 10-35%, ылғалдығы – 2-15% шегінде өзгереді. Олардың жұмасру коэффициенті 1,6 құрайды, жұмсақ күйіндегі салмағы – 2,3 т/м³. Жұмсақ хромдық кендер қажетті механикалық төзімділікке ие емес және оларды өндіру мен әртүрлі жүктеулер кезінде біршама жуылады.

Қатты хромдық кендер Протодьяконов бойынша қаттылық коэффициенті 8, олардағы хром қышқылының құрамына байланысты салыстырмалы тығыздығы – 3,3-3,8 т/м³. Қатты кендердің ылғалдығы 5%-дан аспайды, жұмсақтық коэффициенті – 1,6, жұмсақ күйіндегі салмағы – 2,3т/м³. Оларды жүктеу кезінде айтарлықтай ұсақ фракция пайызы алынады.

« Қаз. КСР 40 Жыл – Молодежная» кен орнындағы хромдық кендердің қорларын санау кезінде 919 штуфты тәсілмен құрастырылған хром қышқылының құрамынан тығыздығына қарай кендердің тығыздығы қисық бойынша қабылданды, және кестеде көрсетілген.

1.2 кесте - Кендердің тығыздығы

Хром оксиді құрамы, %		Тығыздығын бағалау үшін қабылданады, т/м³
Аралық
5	10,0	2,5
10,0	15,0	2,6
15,1	20,0	2,7
20,1	25,5	2,8
25,6	31,0	2,9
31,1	36,5	3,0
36,6	40,0	3,1
40,1	42,5	3,2
42,6	44,5	3,3
44,6	46,0	3,4
46,1	47,5	3,5
47,6	49,0	3,6
49,1	50,5	3,7
50,6	53,0	3,8
53,1	55,0	3,9