3. «Н„ресте басы кiшi жамбастыЎ кiреберiс жазыјтыЈында Ґлкен сегментпен».

Сырттай зерттегенде н„ресте басы †зiнiЎ Ґлкен айналымымен кiшi жамбастыЎ кiреберiс жазыјтыЈынан т†мен орналасјаны аныјталады. Саусајтарды јозЈалмайтын басја јойЈанда симфиз деЎгейiнен „йелдiЎ кiндiгiне јарата 2-3 см ґзајтылыјта јосылмалы сына т„рiздi болып сезiледi. Бґл н„ресте басыныЎ Ґлкен айналымыныЎ осы келiсте кiшi жамбастыЎ кiреберiсiне д„л келуiн ку„ландырады, бґл с„йкес келедi туудыЎ бiрiншi кезеЎiнiЎ аяЈына – зевтiЎ толыј ашылуына. Ѕынап арјылы јараЈанда аныјталады: н„ресте басы симфиздiЎ ж„не сегiзк†здiЎ ҐстiЎгi Ґштен бiрiн жабады, сегiзк†з мҐйiсi аныјталмайды, шонданай сҐйегiнiЎ †сiндiлерi жеЎiл аныјталады. Н„ресте басы иiлген, кiшi еЎбек Ґлкен еЎбектен т†мен, садај т„рiздi жiк к†лденеЎ немесе с„л јиЈаш †лшемде орналасјан.

4. «Н„ресте басы кiшi жамбастыЎ кеЎ жазыјтыЈында».

Сырттай зерттегенде н„рестенiЎ басыныЎ кiшкентай б†лiгi аныјталады. Ѕынап арјылы јараЈанда аныјталады: н„ресте басы †зiнiЎ Ґлкен айналымымен кiшi жамбастыЎ кеЎ жазыјтыЈынан †ткенг, симфиздiЎ iшкi бетiнiЎ Ґштен екiсi ж„не сегiзк†з ойысыныЎ ҐстiЎгi жартысы баспен жабылЈан, сегiзк†здiЎ IV-V омыртјалары ж„не отырыјшы сҐйектерiнiЎ †сiндiлерi сезiледi. Садај т„рiздi жiк јиЈаш †лшемде. …детте бґл кҐшенудiЎ басталуына с„йкес келедi.

5. «Н„ресте басы кiшi жамбастыЎ тар жазыјтыЈында».

Сырттай зерттегенде бас аныјталмайды. Ѕынап арјылы јараЈанда аныјталады: сегiзк†з ойысыныЎ ҐстiЎгi Ґштен екiсi ж„не симфиздiЎ iшкi бетi толыЈымен баспен жабылЈан, шонданай †сiндiлерi „реЎ аныјталады, н„ресте басы жамбастыЎ тҐбiне жајындайды, садај т„рiздi жiк шыЈаберiс жазыјтыјтыЎ тiк †лшемiне жајын.

6. «Н„ресте басы кiшi жамбастыЎ шыЈаберiс жазыјтыЈында».

Сырттай зерттегенде бас аныјталмайды.

Ѕынап арјыл јараЈанда аныјталады: сегiзк†з ойысы толыЈымен н„ресте басымен жабылЈан, н„ресте басы жамбас тҐбiнде, садај т„рiздi жiк шыЈаберiс жазыјтыјтыЎ тiк †лшемiнде.

Н„рестенiЎ келiсi, позициясы, позиция тҐрi бойынша жҐрек соЈысыныЎ еЎ айјын естiлу орындары.

Баспен келiсте – кiндiктен т†мен; жамбаспен – кiндiктен жоЈары; бiрiншi позицияда – сол жајтан; екiншi – оЎ жајтан; алдыЎЈы тҐрi – медиальдi; артјы тҐрi – латеральдi.

Тууда н„рестенiЎ жҐрек соЈысын „р жарты саЈат сайын тыЎдау јажет. Н„рестенiЎ жҐрек соЈысын iштiЎ т†рт жерiнен акушерлiк стетоскоппен тыЎдайды – оЎ, сол, кiндiктiЎ жоЈарЈы ж„не т†менгi жаЈынан.

ЕЎ аныј естiледi кеудесiнiЎ арја жаЈынан ЖСС аныјталады – 120-140 мин/соЈуы, ырЈајтыЈы (бiркелкi), Ґндiлiгi (бiрдей).

Жґктiлiк уајытында н„рестенiЎ жаЈдайын еЎ объективтi тексерiп, баЈалайтын „дiс кардиотокография (КТГ) – жатыр жирылуыныЎ ж„не н„ресте жҐрек ырЈајтылыј синхрондыј жазуы.

…детте зерттеудi „йел бҐйiрiнде жатјанда тыныштыј жаЈдайда (т†менгi јуысты венаныЎ јысылу синдромын болдыртпау Ґшiн) анасыныЎ iшiнiЎ алдыЎЈы јабырЈасына арнайы эластикалыј белбеумен сыртјы тiркеу дачиктерiн ґстатјыздырып, 30-60 минут арасында †ткiздiрiледi.

ЖатырдыЎ тууЈа биологиялыј дайындыЈын аныјтау. «Окситоциндыј тест».

1. Жґктi „йелге зерттеудiЎ јажеттiлiгiн тҐсiндiрiЎдер.

2. Жґктi „йелден 15 минут к†лемiнде арјасымен жатып †зiне толыј эмоциоциональдi ж„не физикалыј тыныштыј жаЈдай жасауын сґраймыз. Бґл „ртҐрлi факторлардыЎ „серiнен болатын жатырдыЎ мҐмкiндiк жиырылуын алдын алу Ґшiн керек.

3. 0,012 окситацин 1мл. изотоникалыј натрий хлор ерiтiндiсiндегi есеппен дайындалЈан ерiтiндiнi 10гр. шприцке 10 мл алыЎыз. Ерiтiндi дайындау: 5ЕД (1мл) окситоциндi 500мл изотоникалыј натрий хлор ерiтiндiге јосады (5ЕД:500,0 =0,01ЕД:1мл). Тест жҐргiзу Ґшiн флаконнан 10 гр шприцпен 10,0 ерiтiндi алынады.

4. ТамырЈа пункция жасаЎыз, жатыр жиырылмаЈанын аныјтаЈаннан кейiн к†к тамырЈа окситоцин ерiтiндiсiн жайлап енгiзуiн бастаЎыз.

5. Ерiтiндiнi енгiзе бастаЈан уајытты аныјтаЎыз.

6. Ерiтiндi «тҐрткi т„рiздi» 1мл-ден 1 минут енгiздiрiЎiз, бiрај 5 мл-ден асырмау. ЖатырдыЎ жиырылуы басталысымен ерiтiндiнi тојтату керек.

7. Енгiзудi бастаЈаннан алЈашјы 3 минут iшiнде жатыр жиырылЈаны аныјталса – тест оЎ болып саналады. Жатыр жиырылу т†рт минуттан кейiн басталса тест терiс болып саналады.

8. Туу тарихына н„тиженi тiркеЎiз.

Жатыр мойныныЎ «пiсуiн» баЈалау.

1. Жґктi „йелдi гинекологиялыј креслоЈа жатјызыЎыз.

2. Дизенфекциялыј ерiтiндiмен сыртјы жыныс мҐшелерiн тазартыЎыз.

3. Стерильдi јолЈап киiЎiз.

4. Сол јолдыЎ 1-шi ж„не 2-шi саусајтарымен Ґлкен жыныс ерiндерiн жанжајја ажыратыЎыз, ал оЎ јолдыЎ 2-шi 3-шi саусајтарын јынапја енгiзiЎiз.

5. Жатыр мойныныЎ тыЈыздыЈын, ґзындыЈын, жамбастыЎ †ткiзгiш †сiне јатынасын, цервикальдi канал †ткiзгiштiгiн жатыр мойнын басып аныјтаЎыз.

6. Жатыр мойныныЎ пiсу д„режесiне баЈа берiЎiз. Жатыр мойны жамбастыЎ †ткiзгiш осiне с„йкес келсе, жґмсарса, цервикальдi каналдан 1-саусај немесе одан к†п †тсе ж„не 2 см немесе одан т†мен јысјарса, жатыр мойны пiскен болып саналады.

7. ЅолыЎызды јолЈаппен бiрге таза сумен шайыЎыз.

8. Бiр рет јолданар јолЈапты инфекцияныЎ алдын-алу ережесiн сајтай отырып шешiп тастаЎыз, к†п рет јолданатын јолЈапты айналдырып шешiп 3% хлорамин ерiтiндiсiне тастаЎыз.

9. Ѕолды сабынды сумен жуыЎыз.

10. Медициналыј јґжатја жазыЎыз.

Жатыр мойныныЎ ашылу темпiн баЈалау.

ТуудыЎ 1-шi кезеЎiнде алЈашјы реттi толЈајтармен жатыр мойныныЎ ашылуы ж„не тегiстелуi басталады.

ТуудыЎ 1-шi кезеЎiнiЎ орташа ґзајтылыЈы:

• Бiрiншi рет босанатын „йелде 10-10 саЈат; 6-саЈатта – 6 см.

• Екiншi рет босанатын „йелде 6-8 саЈат; 6 саЈатта – 8 см.

ТолЈајтыЎ ж„не аралыјтыЎ ґзајтылыЈын аныјтау.

1. Босанатын „йелге зерттеудiЎ јажеттiлiгiн тҐсiндiрiЎiз.

2. Босанатын „йелдiЎ оЎ жаЈынан бетiне јарап орындыјја отыру јажет.

3. Босанатын „йелдiЎ iшiне жылы јолыЎызды јойыЎыз.

4. Секундтыј тiлi бойынша толЈајтыЎ басын ж„не аяЈын байјаЎыз – жатырдыЎ тонустаЈы уајытын немесе толЈај ґзајтыЈын аныјтаЎыз, „йелдiЎ реакциясын ж„не жатыр бґлшыј еттерiнiЎ јатаю кҐшiн баЈалаЎыз, толЈајтыЎ аяјталу уајытын бекiтiЎiз.

5. Ѕолды iштен алмай келесi толЈајты кҐту јажет, толЈај арасындаЈы уајыт Ґзiлiс деп аталады.

6. ТолЈајтардыЎ мiнездемелерiн аныјтау Ґшiн бiрiнен кейiн бiрi јайталанатын 3 – 4 толЈајтар ґзајтылыЈын, жиiлiгiн, кҐшЎн ауырсыну мiнездемелерiн баЈалау јажет. 10 минут iшiндегi жатырдыЎ жиырылу жиiлiгiн жазыЎыз.

7. Туу тарихына н„тиженi тiркеЎiз. Жатыр жиырылуын партограммаЈа графикалыј тҐрде жазыЎыз.

ТуудыЎ I-шi кезеЎiнде ауыртјыздырмауды жҐргiзу.

Босанатын „йел „йелдер кеЎес Ґйiнде немесе жҐктiлiк патология б†лiмiнде тууЈа психотропикалыј дайындыјтыЎ барлыј сабајтан †тсе толЈајтарды жеЎiл шыдайды. ТуудаЈы ауыртјыздырмауды болдырмау Ґшiн бiрнеше д„рi-д„рмек варианттарын ґсынылады (м†лшерi босанатын „йелдiЎ 70 кг дене салмаЈыныЎ есебiнен берiледi).

Бiр шприцте:

1. Промедол 2 мл – 1%

2. Пропазин 1 мл – 2,5%

3. Ганглерон 2 мл – 1,5%

Немесе

1. Фентонил 2 мл – 0,005%

2. Дроперидол 2-4мл –0,25%

3. Но-шпа 2 мл – 2%

Немесе

1. Дипидолор 1,5 мл –1%

2. Сибазон 2 мл – 1%

3. Iшке спазмолитик.

Берiлген м†лшердi 2-3 саЈат сайын јайталауЈа болады. Кейбiр iрi перзентханаларда ине рефлекс терапияны ж„не арнайы аппараттармен азот јышјылын јолда.

Босанатын „йел туалетi.

Туалет 4-5 саЈат iшiнде 1 – реттен кем емес ж„не туу залына ауыстырудыЎ алдында †ткiздiрiледi.

1. Босанатын „йел т†секте жатады, жамбас астына д„рет ыдысын јоямыз ж„не аяјтарын к†сiлтуiн сґраймыз.

2. Эсмарх кружкасынан немесе јґманнан сыртјы жыныс мҐшелерiне аЈызып сґйыјтыј јґяды (0,02% марганец ерiтiндiсi, фурацилин 1:5000).

3. Корнцангја јысылЈан стерилдi мајта д†Ўгелекшемен сыртјы жыныс мҐшелерiн (јасаЈадан артја јарай), аралыјты, санныЎ iшкi жаЈын ж„не анус аймаЈын жуады.

4. Стерильдi мајтамен немесе д„ке салфеткасымен айЈынды јґрЈатады.

5. Д„рет ыдысын аламыз.

6. Таза жаялыј беремiз.

Аралыјты сајтаудаЈы акушерлiк к†мек.

Мајсаты: н„ресте басын ґјыптап шыЈару ж„не аралыјты сајтау.

1. Акушерка босанатын „йелдiЎ аяЈыныЎ оЎ жаЈынан тґрады (бетiмен аяЈына јарай).

2. Н„рестенiЎ басы жарып шыЈа бастаЈанда акушерлiк к†мекке кiрiседi.

3. Бiрiншiден – н„ресте басыныЎ мезгiлiнен бґрын шалјаюын болдырмау .

4. Екiншiден – клитор маЎындаЈы ґлпаларды созу. КҐшену аяјталЈаннан кейiн акушерка оЎ јолдыЎ Ґлкен ж„не сґј саусајтарымен ајырындап вульварды сајинаныЎ ґлпаларын клитордан артјы спайкаЈа јарай созады.

5. ¦шiншiден – аралыјја тҐсетiн кҐштi азайту. Акушерка оЎ јолдыЎ алајан бетiн аралыјја јояды, т†рт саусај тыЈыз сол жај аймајја жанасу Ґшiн, Ґлкен саусај оЎ жыныс ернеулерiнiЎ аймаЈында болу керек. 5 саусај ґштарымен ајырындап Ґлкен жыныс ернеулерiнiЎ жґмсај ґлпаларын аралыјја јарай басамыз,аралыјја тҐсетiн кҐштi азайтып ж„не ондаЈы јан айналымын орнына келтiрiп, ґлпалардыЎ жыртылу јауiптiлiгiне јарсыласуын жоЈарылату. Бiрiншi ж„не екiншi „дiстер н„ресте т†бе бґЈыларымен жыныс саЎылауына жајындаЈанјайталанып тґрады.

6. Т†ртiншiден – н„ресте басынЎ шалјаюына к†мектесу. Т†бе бґдырлары туылЈаннан кейiн акушерка н„ресте басын сол јолмен ґстайды, ал оЎ јолмен вульварлыј сајинаны маЎдайынан, мґрынынан, иегiнен бiртiндеп бет жуЈандай тҐсiредi. Босанатын „йелге акушерка тереЎ ж„не жиi аузы ашыј кҐйде дем алуын сґрайды (осындай жаЈдайда кҐшену мҐмкiн емес). Сол јолымен осы уајытта н„ресте басын ајырындап жоЈары к†тередi ж„не шалјайтады. Егер осы уајытта кҐшену керек болса босанатын „йелдi кҐшендiртемiз, толЈајтарды кҐтпей.

7. Бесiншiден – иыјтарды босату ж„не н„ресте денесiн туЈыздыру.

Н„ресте басы туылЈаннан кейiн босанатын „йелдi кҐшендiртемiз. Акушерка оЎ ж„не сол јолдыЎ алајандарын н„рестенiЎ самай жај аймаЈына јояды (босанатын „йелден кҐшенуiн жалЈастыруын сґрайды), н„ресте басыныЎ бґрылуына мҐмкiндiк туЈыза отырып. Н„ресте басыныЎ бґрылу уајытында оны с„л т†мен јарата тҐсiремiз, н„рестенiЎ алдыЎЈы иыЈы јасаЈаныЎ астына келгенiнше. Сол јолмен н„ресте басын ґстаЈанда, алајан н„рестенiЎ т†менгi (артјы) жаЈында орналасады. Н„ресте басын жоЈары к†терiп н„рестенiЎ денесiн мойын – кеуде б†лiгiнде иемiз.

ОЎ јолмен ґлпаларын созамыз, аралыјты артјы иыјтан ґјыптап тҐсiремiз. Иыјтары босаЈанда, екi јолдыЎ сґј саусајтарын н„рестенiЎ јолтыј асты ойыстарына арја жајтан кiргiземiз ж„не денесiн алЈа ж„не Ґстiне јарата к†теремiз тез ж„не ґјыпты тудыру Ґшiн.

Туу кезiндегi јансыраудыЎ алдын – алу.

1. Н„ресте туылЈаннан кейiн стерильдi катетрмен босанып жатјан „йелдiЎ јуыЈын босатады.

2. ТуудыЎ 3-шi кезеЎi кҐтiмi жҐргiзiледi! «Ѕолды жатырдан аулај!».

3. К†ктамырЈа жайлап окситацин 5ЕД /1мл/ немесе 0,2 мг /1мл/ метилэргометрин 40% - 20,2 глюкоза ерiтiндiсiмен енгiзiледi.

4. IштiЎ т†менгi жаЈына суыј јою керек /мґзды мґйыј, орамалЈа орап/.

Жолдас кезеЎi, жолдас кезеЎiн жҐргiзу.

ПлацентаныЎ ажырау белгiлерi:

Д„рiгер немесе акушерка плацентаныЎ жатырјабырЈасынан ажыраЈанын бiлдiретiн белгiлердi Ґнемi бајылап тґрады.

Шредер белгiсi.

Н„ресте туылЈаннан кейiн жатыр пiшiнi д†Ўгелек ж„не тҐбi кiндiк тґсында болады. Плацента ажырап жатјанда жатыр жалпајтанады, тҐбi кiндiктен жоЈары к†терiледi ж„не оЎ жајја јарай ауытјиды.

Альфельд белгiсi.

Кiндiк бауына жыныстыј саЎылау јасында јысјыш немесе лигатура салынады, плацента ажыраса јысјыш 8-10 см-ге т†мен тҐседi (јысјыштыЎ лотокја тҐскен дыбысын естуге болады).

Кюстнер-Чукалов белгiсi .

АлајанныЎ јырымен јасаЈа Ґстiне басјанда жыныстыј саЎылаудан шыЈып тґрЈан кiндiк бауы плацента ажырамаса јынапја јарай тартылады. Егер плацента жатыр јабырЈасынан ажыраса кiндiк бауы јозЈалмайды.

Довженко белгiсi.

БосанЈан „йелден тереЎ дем алуын сґраймыз, егер дем алЈанда кiндiк бауы јынапја јарай тартылмаса, онда плацента жатыр јабырЈасынан ажыраЈаны. Осы белгiлердi баЈалай отырып, акушерка плацентаныЎ жатыр јабырЈасынан ажыраЈанын немесе ажырамаЈанын шешедi, сонымен јатар бґл кезде бiр Јана белгi емес, екi-Ґш белгiнi баЈалау керек. Шредер, Альфельд, Кюстнер-Чукалов белгiлерi сенiмдi болып саналады.

Н„ресте жолдасын шыЈарудыЎ сыртјы „дiстерi.

Плацента ажырап, бiрај жатырдан шыјпаЈан жаЈдайда сыртјы н„ресте жолдасыныЎ шыЈару „дiстерiн јолдану керек. Бґл Ґшiн: