5.Оптикалық пирометр көмегімен Стефан –Больцман тұрақтысын анықтау.

Жұмыс мақсаты: Жылулықсәуле шығару заңдарын қарастыру, оптикалық пирометр көмегімен Стефан –Больцман тұрақтысын анықтау

Жұмыстың орындалу реті:

1. Қондырғыны жинау.

2. Пирметрдің О₁ окулярын жылжыта отырып, сымның кескінін анықтап көру.

3. Қыздыру шамы мен пирометрдің шамдарының қылдарының бір жастыққа келтіріп түстерінің бірдей болғандағы бейнесін бақылып таблицаны толтыру.

4. (5) формулаға қойып Стефан-Больцман тұрақтысын анықтау.

Бақылау сұрақтар:

1. Жылулық сәуле шығару деген не?

2. Денелердің спектрлік сәуле шығарғыштық қабілеті деген не?

3. Денелердің сәуле жұтқыштық қабілеті деп нені айтады?

4. Дененің спектрлік сәуле жұтқыштық қабілеті деп нені айтады?

5. Абсолют қара дене заңдарын түсіну керек

6. δ тұрақтысының физикалық мағынасын түсіндіру керек.

«Атом және атом ядросының физикасы» пәні бойынша СОӨЖ өткізуге

арналған әдістемелік нұсқау

СОӨЖ жұмыстарын ұйымдастыру:

Студенттердің белгілі бір тақарыпта жасаған конспектісімен жұмыс жүргізулері.Жұмыс барысында оқытушы тақырып материалына қысқа шолу жасайды. Студентпен бірлесе отырып конспектіде жазылған формулалар, анықтамалар мен олардың физикалық мағанасы айқындалады. Сипатталған процестер мен құбылыстардың арасындағы логикалық байланыс нақтыланады.

- Студенттер орындаған лабораториялық жұмыстардың нәтижелерін,

өңдеу әдістерін талдау. Шамалардың физикалық мағанасын айқындау. Өлшеу нәтижелерін график арқылы көрсету. Алынған графиктер арқылы басқа физикуалық шамаларды өрнектеп, байланыстарын тағайындау.

- Студенттердің пәннің жеке тақырыптарды меңгеру нәтижелерін тексеру, яғни білімдерді бағалау (тест бақылау, жазбаша жұмыс).

- Компьютерлік технологиялардың мүмкіндіктерін қолдану. Тақырыптарды меңгеру виртуаль компьютерлік демострациялар арқылы көрсетілетін электрондық оқулықтарды қолдану. Есептердің шығару жолдарын айқындайтын электрондық жетекшілірдің көмегін қолдану, яғну үйрету – көмекші программаларды пайдалану.

Студент СОӨЖ жұмыстарын орындау және өткізу графигіне сәйкес, әдебиеттер мен әдістемелік нұсқауларды қолданып, курстың жеке тақырыптары бойынша төмендегі тапсырмаларды орындайды:

1. Сутегі атомы туралы Бор теориясы.Сутегі тәріздес атомдардың спектрлік сериясы.

2. Шредингер теңдеуі. Энергияның, импульс моментінің квантталуы. Сызықты гармониялық осциллятор.Кванттық сандар және олардың физ-лық мағнасы.Паули принципі Электрондық қабаттар.

3. Қатты денелердің зоналық теориясының элементтері.Ферми беті.. Металдар мен шалаөткізгіштердің электрөткізгіштігінің зоналық теориясының негізгі қалыптары Фонондар. Қатты денелердің механикалық және электрлік және жылулық қасиеттері.

4. Ядролық күштер .Ядролардың орнықтылығы. Атом ядроларының модельдері. Радиактивтілік қатары. Ядролық сәулелерді тіркеу әдістері.

5. Ядролы0 реакциялар.Атом ядроларының бөлінуі және жеңіл ядролардың синтезі.Ядролық энергетика

6. Қарапайым бөлшектер теориясы.Электрондық, күшті және әлсіз әсерлесулер. Кварктар.

1

«Атом және атом ядросының физикасы» пәні бойынша СӨЖ өткізуге арналған әдістемелік нұсқау

Студенттерге физикадан берілетін жеке үй тапсырмасы олардың осы пән бойынша орындайтын өзіндік жұмысының бір түрі болып табылады. Студентердің өзіндік жұмысы деп, олардың оқытушының тапсырмасымен және бақылауымен, бірақ оның қатысуынсыз, ол үшін арнайы бөлінген уақыт ішінде орындайтын жұмысын түсінеді. Мұнда студенттер ақыл-ой жігерін қолдана және ой мен қимыл әрекеттерін қандай да бір формада (мысалы, есеп шығарғанда оның мазмұнын талдау, мазмұнды қысқа ұтымды тәсілмен жазу, шешудің оңтайлы әдісін таңдап алу және т.б.) білдіре отырып қойылған мақсатқа саналы жетуге ұмтылады.

Студенттер шығарған жеке үй тапсырмасын бағалау өлшемінің негізіне осы белгілердің бәрін алуға болады: физикалық құбылыстың негізгі мәселесінің мазмұнын құрайтын физикалық шамалардың,

заңдардың молырақ қамтылуы; есептердің проблемалық (шығармашылық) деңгейі; мәселенің тереңірек талданып зерттелуі; шешу тәсілдерінің ең оңтайлысын таңдап алуы және т.б.

Әр студент орындайтын жеке үй тапсырмасына (бір жеке үй тапсырмасында физиканың бір бөлімі бойынша берілген 3-5 есеп болуы мүмкін) қойылатын максимал және миниамал баллдар силлабуста көрсетіледі. Әрбір жеке есептің шығарылуы бір есепке қатысты осы баллдар аралығында және айтылған өлшемдер (критерилер) бойынша бағаланады, сосын бүкіл тапсырмаға максимал және минимал баллдардың аралығында тиісті балл беріледі.

Максимал балл мысалы, «5» балл қатесіз және кемшіліксіз немесе бір ғана болымсыз кемшілікпен шығарылған есепке қойылады. Одан төменгі балл, мысалы «4» балл толық шығарылған, бірақ бірден аспайтын дөрекі емес және бір болымсыз қатемен немесе болымсыз қателер екіден аспаған жағдайда қойылады.

Одан төменгі балл мысалы «3» балл студент есептің тең жартысынан астамын дұрыс шығарғанда немесе дөрекі қатесі екіден (немесе дөрекі қатесі бірден және дөрекі емес қатесі бірден, сондай-ақ болымсыз қатесі бірден) аспаған жағдайда қойылады.

Тапсырма минимал баллдан төмен балмен бағаланған жағдайда ол студентке қайта шығару мақсатында қайтарылып беріледі.

Егер кейбір есептерді студенттің өз бетімен шығарғандығы күдік туғызса, онда одан оқытушы есепті қалай шығарғандығын түсіндіріп беруін талап ете алады. Бағаға көңілі толмаған студент оған қатысты оқытушыға тілегін білдіруіне болады.

Студент СӨЖ тапсырмалары мен оларды орындау графигіне сәйкес төмендегі тапсырмаларды орындап тексеруге беруге міндетті:

1. Сутегі атомы туралы Бор теориясы.Сутегі тәріздес атомдардың спектрлік сериясы

2. Шредингер теңдеуі. Электронның спині және магниттік моменттері. Магниттік резонанс Паули принципі Электрондық қабаттар. Көпэлектронды атомдар құрылысы.

3. Электрондардың энергетикалық спектрі.Электрондардың зоналарды толтыруы. Металдар мен шалаөткізгіштердің электрөткізгіштігінің зоналық теориясының негізгі қалыптары.

4. Атом ядроларының модельдері. Табиғи және жасанды радиоактивтілік. Радиоактивтілік ыдырау заңы.Радиактивтілік қатары.

5.Ядролық реакциялар. Ядролық реаккциялар кезіндегі сақталу заңдары.

6. Қолданбалы ядролық физика.. Ядролық сәулелердің организмге әсері. Ядролық сәулелер дозимериясы және қорғану.

4. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

1. Нық және радиоактивті ядролар.

2. Ядроның электрлік квадрупольдік моменті.

3. Радиоактивтіліктің статистикалық сипаты. Радиоактивтік ыдырау заңы.

4. Жалпыланған ұжымдық модель; ядроның тамшылық моделі. Кластерлік модель.

5. Ядролардың мөлшерін α-ыдыраудан алынған мәліметтермен анықтау.

6. Нейтронның барлығын тәжірибелік дәлелдеу.

7.Ядролық изомерия. γ-кванттардың ішкі конверсиясы.

8. Ядролық реакциялардың кинематикасы. Сақталу заңдары.

9. Ядролық бөлшектердің тіркегіштері.

10. Дағдылы және бәсекелес энергия көздерінің салыстырмалы сипаттамалары.

11. Жұлдыздардағы ядролық реакциялар. Басқарылатын термоядролық синтез проблемалары.

12. Дозиметрия мен ядролық нұрлардан қорғанудың элементтері.

13. Жоғарғы энергия физикасының тәжірибелік әдістері.

14. Қысқа өмірлі бөлшектерді бақылау әдістері.

15. Нәзік және электромагниттік әсерлесулердің біріккен теориясы. Ұлы біріктіру теориясы.