Қалпымыз

Ашылар ма көз,  Іс болар ма сөз, Көп көксеген күн туып? Дауыл, жел айдап, Жауын, сел қайнап, Өз еркінше жүр қуып. Алу үшін тендікті, Сағынамыз кендікті. Пайдасыз ыржақ, Хайласыз қылжақ Түсті міне жылымға. Бастағы дәулет, Жастағы сәулет Айналды бәрі тиынға. «Озбай жұлып олжаны ал», - Деген пәле, құр жала. Пайдасыз тақыл, Хайласыз ғафыл Өлуге орға секірер. Дабырлы жолды, Табылды болды, Одан артық не тілер?.. Ақыл, ой, талап, ар, намыс Біздің елден жүр шалыс. Ағайын ақмақ, Ақмағын баптап, Қаперінде түк те жоқ. Сырты тату, Іші қату, Харыф жасап, нүкте жоқ. Алдағыш болсаң ас даяр, Алдаған кісі қасқаяр.  Үйінде шіреніп, Далада именіп, Жау табылса тым қорқақ. Тарлықта тастап, Сырдаң ойқастап, Жадағайда құр жалтақ. Қызыл өңеш, қу құлқын, Бұздыңдар ғой ел шырқын. Ұрламақ, алмақ, Зорламақ, салмақ Салды заман сорыңа. Айтылған сөзің, Ашылған көзің Жолығады торына. Қимылы қырық, қызық сез, Қыртқа айтылса қызықсыз. «Аусар - алаң, Жансар - жаман, Қашан жан боп түзелер?» Арықты көтеріп, Халықты не етелік?» - Дей, дей жүріп өзі өлер. Қамқордың жайы осылай, Құдіреттің қосуы - ай!.. Мақсат алыс, Адам қарыс, Уайым қалың, үміт көп. Қысты күн жазды, Қардан кек сазды Уайым қалың, үміт кеп. Болмайын дейді қай кісі? Болдырмайды тәңірісі! Көзі ұйқыда, Көңілі қиқымда, Ынтасы ұрлық, қулықта. Көрсе былқыл, Көрмесе қылқыр, Заңым түсті сұмдыққа. Сұм - сұрқия қу заман, Ел қарғадай шулаған. Өзі жатып, Көзін сатып, «Алшы, алшы!» - деп жұмсағыш. Өзіндей көріп, Айдауында өліп Жүрсең де жәрдем қылмағыш. Сенгіштің түбі сергелдең, Үміт жоқ осы пендеден. Билері бұзық, Билігі қызық, Әділетті қар басты. Зекіріп, ақырып, Жаланы шақырып Қылдыра ма дал басты?! Қашан туар әділдер? Әділетті кім қадірлер?.. Көрсе қызар, Көрмей озар Елеусіз иісті, ақыл шақ. Тиыншыл билік,

Арыным

Алқынамын, басылмайды арыным,

Тау селінде екпін қайрат, сарыным.

Жарлы-жалшы, жақыбайды жарылқау

Жандағы ауру, жүректегі жалыным.

Егер салсам қос өкпеден тепкіні,

Елең емес тау жақпары, тек тұры.

Жау жапырар, көк дауылша бұрқырар,

Шүу дегенде кер бедеудің екпіні.

Толас болмас топ жасаққа тиіспей,

Семсер ұрып, ақ найзаны үзіспей;

Бет-аузым шаң, қанжарым қан қайрылып,

Ұмсындырып жау сұлуын, су ішпей.

Аял болмас айқай-сүрен салыспай,

Қашқан жауды ат баурына алыспай;

Қан сусаған болат сүңгім ашылмас,

Шұрқылтайдан шұрылдата шанышпай.

Тыншу болмас қалың қайрат қайнамай,

Қанжығаға қанды басты байламай;

Қара жүрек, қара қошқыл қанменен,

Үш тосарлы, қанды ауызды майламай.

Улы көкірек жиған сүтін тамызбай,

Қызыл қылыш қырқа турап ағызбай;

Басылмас бұл алқындаған арыным,

Адал сүтпен жарлыларды жағызбай.

«Мен» емеспін, мен де көптің бірімін,

Мендейлердің міне қостық бірлігін.

«Мен» құралып «біз» боп шықпай күреске,

Мен тудырман бұқарама тірі күн.

Арылтамыз аспанды аршып тұманнан,

Тазалаймыз жерді жонып жуаннан,

Тапсыз, тату, мерекелі, өнерлі,

Ел жасаймыз еңбегіне қуанған.

Өлең 1920 жылы жазылған.Өлеңнің жанры: Көңіл-күй лирикасы.Ел ісінің шаруаларын шешіп, кедейлерге көмек беретіні туралы жазылған өлең. Өлең қара өлең ұйқасқа негізделген, 8 тармақты, 11 буынды.