Хирургиялық сепсис

Балалар хирургиясында іріңді инфекцияның маңызы өте зор. Хирургиялық төсектің 25-н іріңді аурулар алып жатады.

Балаларда болатын лайықты және лайықты емес иммунитететтің жетіспеушілігінен жергілікті инфекциялық үрдіс генерализацияға ұшырап, хирургиялық сепсиске ауысады. Хирургиялық сепсистің дамуы бірнеше кезеңнен тұрады:

1. жергілікті іріңді үрдіс

2. токсемия (іріңді-резорбтивткі лихорадка)

3. септицемия

4. септикопиемия

5. бактериялық шок.

Хирургиялық сепсистің басталуы ретінді оның үшінші кезеңін айтады. Осы кезеңнен бастап хирургиялық сепсис жалпы ауру болып саналады және жергілікті инфекциямен байланысы үзіледі. Осы кезден бастап ауру өзіне тән, патогенетикалық жолмен дамиды. Ол үрдісті тоқтату және алдын алу үшін тек дұрыс оперативтік ем жүргізу қажет.

Хирургиялық сепсис тек жедел түрде өтеді. Оның клиникалық белгілері: қан қысымының төмендеуі, қан жүруге перифериялық қысымның артуы, тамыр ішілік қан ұю синдромының пайда болуы (қантамыры ішілік қан ұюдың дисеминациялық төмендеуі), жүрек жұмысының төмендеуі, гемолитикалық анемия.

Іріңді метастазды ең көп беретін ағза - өкпе (сепсистік деструктивті пневмония), екінші орында - сүйектер, үшінші – тері және тері асты майы, бүйрек т.б. мүшелер.

Бактериальдық шок деп көп көлемді бактерияның бірден біріншілік немесе екіншілік іріңді ошақтан қан тамырларына түсіп, тарап, оның шеткі тармақтарын микроб эмболымен бітеп тастауы (коллапс, тахиаритмия, психикалық бұзылыстар, аллергиялық реакциялар).

Сепсиске клиникалық диагноз, гемокультурадан және іріңнен бір типті қоздырғыштарды табу негізінде қойылады.

Жергілікті хирургиялық инфекцияда, жергілікті қабыну үрдісі белгілері жалпы белгілерден басым болады. Жергілікті қабыну үрдісінің белгілері: некроз, ісіну, жергілікті фагоцитарлық реакцияның төмендеуі, инфекциялық генерализация беруі және жергілікті қабыну нәтижесінде бөлінген заттарының қанға және лимфаға тарауы.

Іріңді хирургиялық инфекцияға диагноз қою және емдеу әдістері. Ол үшін анамнезді толық және терең жинау қажет, ол үшін ол үшін бұрынғы болған инфекциялық аурудың түріне көңіл бөлген дұрыс. Хирургиялық инфекция даму алдындағы баланың жалпы жағдайын зерттеу қажет, хирургиялық инфекцияның біріншілік және екіншілік даму ережесін білу, жергілікті ошақты анықтау үшін баланы жан-жақты қарау, пальпация жүргізу, перкуссия және аускультация жасау. Одан кейін аспаптық зерттеу жоспарын жасау: рентгенография, рентгеносокпия, радионуклеидті тексеру, ультрадыбысты, компьютерлік томография, эндосокпиялық әдіс т.б.

Реактивтілікті тексеру – көлемді зертханалық тексерістерді қолдану; қан формуласын анықтау. Стафилококтық инфекцияға лейкоциттің көбеюі, нейтропения, грамм-теріс инфекцияға – лимфопения, нейтрофилез тән. Лимфопения сепсистің ең ауыр түрінде байқалады, яғни ауру нәтижесінің болжамы теріс.

Уыттану (интоксикация) дәрежесін оқу үшін Я.Я.Кальф-Калиф 1941 жылы ұсынған уыттанудың лейкоцитарлық көрсеткішімен (индексімен) есептеледі.

УЛК (ЛИИ)= (С+2П+3Ю+4Ми) х(Пл+1)  1,0-1,5

(М+Ли) х (Э+1)

С –сегментядролы; П –таяқшаядролы; Ю – жетілмеген;

Ми – миелоциттер; Пл – плазматикалық клеткалар; М – моноциттер;

Ли – лимфоциттер; Э – эозинофилдер.

Қабыну үрдісінің бар немесе жоқтығын және оның дәрежесін анықтау үшін С-реактивті ақуызды анықтайды. Иммундық статусын анықтау өте қажет.

Іріңді ошақтан шыққан бөлініске, қанға микробиологиялық тексеру жүргізіп, қоздырушы микробты анықтау, іріңді инфекцияның ауыр түрлерінде бірнеше ағзаның жетіспеушіліктерінде, қанның биохимиялық талдамасын жасау, зәрді тексеру, электрофизиологиялық тексеру әдістерін жүргізу міндетті түрде болу керек.

Хирургиялық инфекцияны емдеу кешенді бағытты жүргізілуі қажет және 3 компоненттен тұрады:

1. макроағзаға әсер;

2. микроағзаға әсер ету;

3. жергілікті ошақты емдеу.

Макроағзаға әсер ету келесі бағытта жүргізіледі:

• улануға қарсы ем жүргізу (инфузиялық емді, пәрменді диурезді арттыру, дезинтоксикациялық дәрі-дәрмектерді қолдану – плазма, неокомпенсан; детоксикациялық әдістер – гемосорбция, плазмофорез).

• Ағзаның иммунобиологиялық қасиетін қоздыру және коррекциялау (лейкоцит гамма глобулин 3-5 мл құю, лайықты гипериммунды плазма, антистафилококты плазма 10-15 мл 1 кг дене салмағына