Әдебиеттер тізімі

1. Физическая химия. Учебник А.Г.Стромберг, Д.П.Семченко. под.ред. Стромберга – 4-еизд., испр. – М.,Высшая школа, 2001 – 527с.

2. Еремин В.В., Каргов С.И., Успенская И.А., Кузьменко Н.Е, Лунин В.В.Основы физической химии. Теория и задачи: Учеб. пособие для вузов. – М.:Издательство «Экзамен», 2005.- 480 с.

3. Краснов К.С., Воробьев Н.К., Годиев И.Н. и др. Физическая химия. В 2 кн. Кн.2. Электрохимия. Химическая кинетика и катализ: Учеб. для вузов – 3-е изд., испр. – М.:Высш. шк., 2001. – 319 с., ил.

4. Бокенштейн Б.С., Менделев М.И., Похвиснев Ю.В. Физическая химия: Термодинамика и кинетика: Учебник. – М.: Изд. Дом МИСиС, 2012. – 258 с.

5. Быков В.И. Моделирование критических явлений в химической кинетике. Изд.2-е, испр. и доп. – М.: КомКнига, 2006.- 328 с.

6. Гельфман М.И., Ковалевич О.В., Юстратов В.П. Коллоидная химия. 2-е изд.,- СПб.: Издательство «Лань», 2004. – 336 с.

7. Пурмаль А.П. А, Б, В .. химической кинетики – М.: ИКЦ «Академкнига», 2004. – 277 с.:ил.

8. Михалина Е.С., Петелин А.Л. Термодинамика и кинетика металлургических үдерісов: окислительно-восстановительные системы: учеб. пособие. – М.: Изд. Дом МИСиС, 2011. – 56 с.

2 Дәріс

Күрделі үдерістердің кинетикасы

Дәрістің мақсаты: Күрделі үдерістердің кинетикасын зерделеу.

Дәрістің жоспары:

1. Күрделі үдерістер кинетикасының негізгі түсініктері.

2. Тізбектес үдерістердің кинетикасы.

3. Параллель үдерістердің кинетикасы.

4. Қайтымды үдерістердің кинетикасы.

Кілт сөздер: күрделі үдерістер, тізбектес үдерістер, параллель үдерістер, қайтымды үдерістер, тепе-теңдік уақыты.

Күрделі үдерістердің кинетикасының негізгі принциптері

Негізінде барлық үдерістер күрделі, көп сатылы болып табылады.Күрделі үдерістер көптеген жай үдерістерден тұрады, олар белгілі бір формада өзара байланысқан. Күрделі үдерістер өту механизміне байланысты тізбектес, параллель және қайтымды болады.

Күрделі үдерістерді зерделеуде үш постулат қолданылады:

1. Тәуелсіздік принципі – күрделі үдерістердің әр сатысы басқа сатылардан тәуелсіз өтеді (параллель реакциялар үшін).

2. Лимиттеуші саты принципінің мәні: тізбектелген сатылардан тұратын күрделі үдерістердің жалпы жылдамдығы ең жай сатының жылдамдығымен анықталады.

3. Нақтылау тепе-теңдік принципі. Бұл принциптің мәні: күрделі үдерістің әр сатысының химиялық тепе-теңдігіне қол жеткізгенде, тура және кері үдерістердің жылдамдығы тең болады.

Тізбектес үдерістердің кинетикасы

Тізбектес үдерістер деп аралық өнімдер түзу арқылы жүретін және соңында соңғы өнім алынатын бірнеше сатыдан тұратын күрделі үдерістерді айтады.

1. Егер

2. Егер .

Тізбектес үдерістің мысалы ретінде йодсутек пен сутегінің қос тотығынан йодтың алыну реакциясын келтіруге болады:

2 HI+H₂O₂ I₂+2H₂O

Берілген реакция үш сатыда өтеді:

H ₂O₂+ HI HIО+ H₂O

H IО+ HI I₂+ H₂O

2 HI+ H₂O₂ I₂₊2H₂O

І саты ең жай және бірінші рет бойынша орындалады. Сондықтан ол үдерістің жалпы жылдамдығын анықтайды.

Қорытынды: күрделі тізбектес үдерістердің жылдамдығы минимальді жылдамдыққа ие болатын сатының жылдамдығымен лимиттелінеді (анықталады).