Жедел гастрит- асқазанның шырышты қабықшасының жедел қабынуы, асқазан қуысына түсетін (түскен) қтты тітіркендіргіштің әсеріне байланысты болады.

Этиологиясы: Жедел гастриттің дамуы экзогенді және эндогенді факторларға байланысты болуы мүмкін. Жедел гастриттің келесі түрлерін ажыратады.

- Iші ретті жедел (экзогенді) гастрит:

- алиментарлы

- токсикалық - инфекциялық

- II ші ретті жедел гастрит, ауыр инфекциялық және соматикалық ауруларды қиындатады.

- Коррозивті гастрит, асқазанға концентрленген қышқылдардың, сілтілердің түсуінен пайда болады;

- Жедел флегмонозды гастрит (асқазанның іріңді қабынуы);

- Жедел гастритті шақыратын этиологиялық факторлар

Экзогенді гастрит	Эндогенді гастрит
Алиментарлы формасы:	Жедел инфекциялық аурулар
• сандық және сапалық күштемелер	(стафилококкты инфекция жэне т.б.);
(майлы, ащы, қуырылған тамақ және
т.б.)
• «Құрғақ тамақ»
• Дэрілік заттарды қодану
(салицилаттар, глюкокортикоидтар);

Патогенезі: Алиментарлы даму жолы бар экзогенді гастрит кезінде сапасыз тағам асқазанның шырышты қабықшасына тітіркендір уші эсер етеді, асқорыту процесстерін, ферменттердің бөлінуін бүзады. Эндогенді гастрит кезінде асқазанның гастрит кезінде асқазанның шырышты қабықшасындағы қабыну процессі этиологиялық агенттің гематологиялық жолмен түсуінен болады.

Клиникалық көрінісі:Жедел гастриттің клиникалық көрінісі оның формасына жэне этиологиясына байланысты.

Негізгі клиникалық белгілері:

• баланың мазасыздығы, жалпы жағдайдың нашарлауы, көп мөлшерде сілекей ағу, жүрек айну, тэбеттің төмендеуі, эпигастральды аймақта «толу» сезімі;

• тоңу, содан кейін субфебрильді қалтырау болуы мүмкін;

• содан кейін іштің ауырсынуы болады, бірнеше рет қүсу, қүсық массаларында -4-6 сағат бүрын ішкен тамақтың қалдықтары;

• Объективті:терісінің бозаруы, тілдің ақшыл сары жамылғымен жабылуы, метеоризм, іштің пальпациясы кезінде - эпигастральды аймақтағы ауырсыну;

• Диарея;

Токсикалық - инфекциялық гастриттің ерекшеліктеріне жатқызады:

• жиі қүхудың эсерінен сусызданудың даму мүмкіншілігі;

• ауырсынудың эпигастральды жэне параумбиликальды аймақта болуы;

 

Кесте Созылмалы гастриттің қазіргі классификациясы:

Эндоскопиялық маркерлер және созылмалы гастриттің варианттары:
1 .Гиперемия, асқазанның шырышты	1 .Беткейлі гастрит;
қабықшасының ісінуі;
2.Эрозиялар, асқазан қатпарларының	2.Эрозивті гастрит;
гиперплазиясы немесе гипертрофиясы;
З.Асқазанның шырышты қабықшасына	3 .Геморрагиялық гастрит;
қан қүйылу;
4.Дуоденогастральды рефлюкс;	4.Рефлюкс - эзофагит;

Созылмалы гастриттің топографиялық классификациясы:

• Антральді гастрит;

• Фундальді гастрит;

Пангастрит;

Этиологиялық белгілері бойынша классификациясы:
Гастрит А Гастрит В Гастрит С	Асқазанның денесі зақымдалған, секреторлық функциясы төмендеген;Негізінен асқазаннның бөлімі зақымдалған, бірақ секреторлық функциясы сақталған. Процесс асқазанның денесіне жэне түбіне тарау мүмкін; ¥зақ уақыт асқазанның шырышты қабықшасына тітіркендіруші эсер ететін заттардың эсерімен байланысты

Диагностикасы: Диагнозды клиникалық көрінісіне объективті қараудың мэліметтеріне жэне арнайы зерттеу эдістерінің негізінде қояды. ФЭГДС жасау керек, оның көмегімен асқазан шырышты қабықшасының бірнеше өзгеріс типтерінен анықтауға болады: гипертрофиялық, субатрофиялық, эрозивті, кейде геморрагиялық гастриттер. Асқазан сөлін функциональді зерттеу асқазанның секреторлы, қышқыл және фермент түзуші функцияларын бағалауға мүмкіндік береді. Тітіркендіргіш зат ретінде пентагастрин, 0,1% - і гистамин ерітіндісі қолданылады.

Емі: Созылмалы гастрит терапиясының негізі төменде берілген:

• айқын өршу сатысында стационарлы ем қажет;

• Диетасы: тамақ механикалық жэне химиялық өңделген болу керек (шырышты көжелер, ұнтақталған көкөністер және ет, кисельдер, ботқалар). Тамақтыңбарлығын эрбір 3 сағат сайын жылы күйінде қабылдау керек;

• Асқазанның жоғарғы секрециясы кезінде антисекреторлы препараттар тағайындалады - гистаминнің Н₂ - рецепторларының блокаторлары (мысалы,ранитидин);

ЖІКТЕЛУІ:

Кесте Балаларда болатын ойық жараның жіктелуі:

Жараның локализациясы	Клиникалық фазасы жэне эндоскопиялық стадиясы	Ағымы	Асқынулары
Асқазанда:	Өршуі	Жеңіл	Қан кету
Асқазанның денесі:	* I стадия жаңа жара	Орташа	Перфорация
Қақпакша маңы:	II жара дефектісінің эпителизациясы	Ауыр	Пенетрация стеноз
12 еліішекте	Өршудің тынуы
Бульбарлы	III стадия жараның жазылуы
Постбульбарлы	Тыртықтар түзілмейді
Асқазанда жэне 12 елі ішекте	Тыртықтар түзіледі Тыртықты-жаралы деформация ІҮ стадия -клиникалық -эндоскопиялық ремиссия

Клиникалық көрінісі:

I стадия (жаңа язва): Басты клиникалық симптом - эпигастральды аймақтағы және ортаңғы линиядан оңға қарай, кіндікке жақын ауырсыну.

II стадия (жара дефектісінің эпителизациясының басталуы): Эпигастральды аймақтағы ауырсыну, негізінен күндізгі уақытта болады.

III стадия (жараның жазылуы): Ауырсыну ашқарында ғана сақталады, түңгі уақытта оның эквилаенті ашығу сезімі болуы мүмкін.

ІҮ стадия (ремиссия): Жалпы жағдай қанағатты. Шағымдары жоқ.

Диагностикасы:

• Асқазанды зондтау, асқазан сөлінің қышқылдығын анықтаумен, түз қышқылының және пепсиндердің дебит сағатын анықтаумен жүргізіледі;

• Асқазанды жэне 12 елі ішекті рентгенологиялық зерттеу;

• НеіісоЬасіег руіогі - ні анықтау;

• Нэжісте жасырын қанды анықтау;

Емі:

- 2-3 аптадай төсектік режимді сақтау;

- Диета: химиялық, термиялық жэне механикалық өңделген. Певзнер бойынша емдік столдар №1^а (1 - 2 апта), №1^б (3 - 4 апта), №1 (ремиссия кезінде);

- Адсорбтелінбейтін антацидтер: алгедрат + магний гидроксиді, алюминий фосфаты, сималдрат және т.б.

- Антисекреторлы препараттар: ранитидин, амепрозол.

- Неliсоbасtег руlогі болған кезде: Де - нол, амоксициллин, метронидазол;

- Полиферментті препараттар: панкреатин.

Созылмалы дуодениті бар балаларда жиі вегетативті жэне психоэмоци анльды бүзылыстар орын алады: бастың ауруы, бас айналу, тез шаршау, элсіздік, ұйықшылдық, терлегіштік.

• Ойық жара тэрізді созылмалы гастродуоденит: (бульбит) ең жиі таралған вариант, антральді гастритпен жэне асқазанның ойық жарасымен бірігеді. өршу кезеңіндегі бульбитке ойық жара тэрізді ауырсыну синдромы тэн.

• Гастрит тэрізді созылмалы гастродуоденит.

• Холециститке ұқсайтын созылмалщ дуоденит, дуоденостаз фонында дамиды. Дуоденостаз кезінде түрақты немесе үстама тэрізді эпигастри аймағындағыауырсынулар. үрілу сезімі, қүрылдау, жүрек айнулар, өтпен құсу байқалады.

• Панкреатитке ұқсас локальды дуоденит (папиллит, дивертикулит).

• Дивертикулит — емізікше маңы аймағында орналасқан. Дивертикулдыңзақымдалуы: ауырсыну сезімі оң жақ қабырғасында болады жэне де ол майлытағам қабылдаумен байланысты; бүл кезде терінің аздап сарғыштануы болуымүмкін.

Созылмалы гастродуодениттің циклдік ағымы бар: өршу кезеңі ремиссиямен алмасады. Толық емес ремиссия шағымдардың болмауымен сипатталады. Ремиссия кезеңінде клиникалық, эндоскопиялық, морфологиялық белгілер байқалмайды.

Диагностикасы: Созылмалы гастродуодениттің диагностикасы клиникалық бақылауға, 12 елі ішектің функциональдық жағдайын зерттеуге, эндоскопиялық жэне гистологиялық зерттеулерге негіздер қояды.

- функциональды дуоденальды зондтау кезінде дуоденитке тән өзгерістер анықталады: Одди сфинктерінің дистониясы, ішекке тітіркендіргіш енгізген кездегі ауырсыну жэне жүректің айнуы;

- асқазан секрециясын зерттеудің маңызы бар. Оның көрсеткіштері

- ацидопептикалық дуоденит (бульбит) кезінде әдетте жоғары болады;

- гастродуодениттің диагностикасында ең нақты эдіс - ФЭГДС;

- рентгенологиялық зерттеу - моторлы-эвакуаторлы бү_зылыстарды анықтауға мүмкіндік береді;

Емі: Созылмалы дуодениттің емі созылмалы гастриттің еміне үқсас.

• Өршу кезеңінде 7-8 күндей төсек режимі көрсетіледі;

• Диетаның зор маңызы бар. Аурудың алғашқы күндерінде №1 стол, кейін №5 стол ұсынылады;

• Асқазанның жоғары қышқылдылығы кезінде Нг — блокаторлар, амепрозол ашқарында 20 мг 3-4 апта бойы тағайындалады;

• Көрсеткіштер бойынша моториканы қадағалайтын заттар қолданады, мотилиум, дротаверин;

• Реабилитация процессі кезінде физиотерапия, ЛФК, санаторлы - курортты ем тағайындайды;

Профилатикасы: Гастродуоденальды аймақтың аурулары кезінде жасқа байланысты тамақтану керек, баланы физикалық жэне эмоциональды күш түсулерден қорғау керек. II - ші ретті профилактикаға адекватты терапия, гастроэнтерологтың бақылауы жэне консультациялары жатады:

• айқын диарея;

• перифериялық қанның анализінде нейтрофильді лейкоцитоз;

• Флегмонозды гастрит өте ауыр өтеді. Флегмонозды гастрит асқазанның жарақатында жэне ойық жараның асқынуы ретінде пайда болуы мүмкін. Оған Нр қалтырау, іштің қатты ауырсынуы, бала жағдайының күрт нашарлауы, Кч қайталамалы қүсу, кейде іріңнің қоспаларымен болуы тән.

Диагностикасы; Диагноз негізінен анализге және клиникалық белгілерге негізделеді. Күдік болған жағдайда жэне ауыр жағдайларда ФЭГДС көрсетіледі.

Емі:Төсектік режим 2-3 күн сақталады. Аурудың алғашқы 8-12 сағат аштық болу керек. Көп сұйық ішу көрсетілген (шай, изотоникалық ерітіндісімен қоспасы) 12 сағаттан кейін диеталық тамақтану тағайындалады: көже - пюре, майлы емес сорпалар, кепкен нан, кисельдер, ботқалар. Аурудың 5-7 күніне қарай баланы эдетте жалпы столға ауыстырады. Токсико - инфекциялық гастрит кезінде қабынуға қарсы терапияны тағайындайды, ферменттер (панкреатин, панкреатин + өт компоненттері + гемицеллюлаза), спазмолитикалық препараттар (папаверина гидрохлорид, дротаверин). Флегмонозды гастритті хирургиялық стационарда емдейді.

Созылмалы гастрит— асқазанның шырышты қабықшасының қабынуы, біртіндеп оның атрофиясына, секреторлық жетіспеушілікке, асқорытудың бүзылуына алып келеді.

Этиологиясы және патогенезі:Созылмалы гастрит жиі рациональды тамақтанудың бүзылыстарынан дамиды: тамақтану, режимін сақтамау, тым ыстық немесе суық, қуырылған, ащы тағамдар қолдану жэне т.б. Созылмалы гастрит кейбір дэрілік заттарды үзақ қабылдаудың эсерінен дамуы мүмкін (мысалы, глюкокортикоидтар, антибиотиктер, сульфаниламидтер).

Созылмалы гастриттің дамуында маңызды рөлді Неlісоbасtег руlогі атқарады. Неlісоbасtег руlогі мочевинаны ыдырата алады (уреаза ферментінің көмегімен) мүнда түзілетін аммиак асқазанның беткейлі эпителийімен зақымдайды және қорғаныс барьерін бүзады.

Клиникалық көрінісі:Созылмалы гастриттің негізгі симптомы - эпигастральды аймағындағы ауырсыну, ауырсыну ашқарында, тамақ ішкеннен кейін 1,5-2 сағаттан кейін пайда болады. Соған қоса тәбеттің төмендеуі ауамен немесе қышқылмен кекіру, жүрек айну, іш қатуға бейімділік тэн. Науқасты қарағанда пальпация арқылы эпигастральды аймағындағы жэне пилородуоденальды аймақтағы ауырсынуды анықтайды. Кейін метеоризм, құрылдау пайда болады.

Асқыну негізінен нефриттін патогенез тетіктері-гиперволемия, гиперкоагуляция, қан қысымының өте жоғары болуы т.б. құбылыстарға байланысты. Олар кеселдің диагнозы уакытында дұрыс қойылмай, жогарыдағы кұбылыстарға қарсы жедел ем жүргізілмегенде не гиперволемияны күшейтетін, керексіз ертінділерді қанға көп құйғаннан болады.

Эклампсия (амгиоспасгикалық энцефалопатия) – ми қантамырларындағы спазм және натрий, су көбеюі салдары, гипертензия болғанда кенеттен болатын асқыну.

Клиникасы- баланын басы қатты ауырады, айналады, лоқсып, құсады. Көзі тұманданып, көрмей де қалады. Қан кысымы жоғары. Көз карашығы кеңейіп, сәулені сезбей, бала есінен айырылады. Дене құрысуы, тоникалық, клоникалық тырысу пайда болады. Беті көгеріп, демі қырылдауы мүмкін. Бас қуысындағы қысым жоғарылайды, ол жұлын пункциясы арқылы анықталады.

Жедел ағымды бүйрек жетіспеушілігі ( ЖБЖ) басқа көп себептермен салыстырғанда гломерулонефритге көбіне функционалдық, транзиторлық түрде болады. Ол алғашқы кезең белгілері азайғанда, диета сақталса және басқа гломерулонефрит емін жасағанда, кетсді. Осы себепгср жедел ағымды жүрек-қантамыр жетіспеушілігін (ЖҚЖ) туғызу мүмкін. Гипертензия, гидратация, миокард дистрофиясы салдарынан жүрек шекарасы кеңиді, бауыр үлкейеді, өкпеде ылғалды сырыл пайда болады, жүрек үндері әлсіреп, тахикардия, жүректе шу аныкталады. Опың да ауыр түрі балаларда сирек кездеседі. Дүрыс ем тактикасы ( тұз, су жиналуын азайту) оның алдын алады.

Диагноз қоюға кеселдің жсдсл басталуы жоис пеғізғі бслгілсрі-ісіну, гипертензия, зэр озғсрістері жомс азотсмия-көмектеседі. Зэр синдромыыда алғашқы күннен бастап, капдай озғерістер болғанын мүқият анықтау қажет. Лрудыц даму себсбіп табу аса мәнді.

Ажырату диагиозы. Нефриттік синдромнан мүлдем болек, нефротикалық синдром (ІІС) балаларда көп. Ол озіге тән белгілермсн ажыратылады. Жедел ағымды гломсрулонсфритті созылмалы 111-тен ажырату бала ауруыпыц даму тарихын зерттсу арқылы жүрғізілсді жэне биопсия жасалады.

Жедел ағымды пислоисфриттсп ажырағуа ісіну мен ғипертензия болуы, ғематурияпың басым болуы, оның гломерулярлык касиеті көмектеседі. Керісінше, пислонсфри тән белгі-бактсриурия-гломсрулопефритте болмайды. Егср диаікоз кумопді болса, эхография арқылы тас, аномалия, гидронефроз сияқты урологиялық аурулардан міндетгі түрде ажырыту керск. Бұл ауруларға гломерулярлық емес гемагурия тән.

Жүйелі қызыл ноқтада ( люпус-пефрит) болатын екіншілік нефритте басқа жүйелік белгілері болуы, LE клеткалар, АИФ ( антинукларлық фактор), анти-ДНК денелер табылу арқылы жонс т.б. одсйі іскссру арқылы анықталады. Люпус псфриттіц дс морфолоіиялық бслғілері биоисиямен

анықталғаны қазіргі заманға сәйкес талап. Гсморрағиялық васкулиттегі нефрит терідегі геморрагия, буын, абдоминалдық синдромдармен білінеді. Интерстицийлік нефритке ісіну, гипертензия, протеинурия (1 г/тэу артық) тэн емес. Ал тек зәр синдромы ғана болса, гематуриямен қатар, лейкоцитурия жэне гипоизостенурия тэн. Интерстицийлік нефрит диагнозына кеселдің алдында өзекшелерге токсикалық әсер ететін ерекше жағдайлар болуы ( көп дәрі ішу, улану, аллсргия эсері т.б.) көмектеседі.

Ағымы мен болжамы.Алгашкы 2-4 апта, эсірісе бірінші күндер,-ауру белгілері ең анык білінетің кезең. Содан кейін экстрагенитальдық белгілер, макрогематурия, протеинурия тсз ксйім қайтып, аурудың жағдайы жеңілдей бастайды. Аурудың циклдық аіымды, жсніл түрлерінен 1-2 айдан кейін-ак бала айығуы мүмкін. Бірак ксйбір ауру белгілері-мысалы, микрогематурия үзағырақ жүруі ықтимал (6ай-1 жылға дсйін). Сондыктаіі баланы ұзақ бақылап, тексеріп туру қажет. Нғер кссел балада стпрептококке байланысты болып, нағвз нефриттік синдроммен білінсе, онда балалар көбіне (>80%) мүлдсм айғып кетеді.

Емі.Аурудын қызу ксзеніидс 2-4 аптаға төсек режимі тағайындалады. Диета-ғломерулоиефрит емінің басты күрамы. Дистапың нсгізғі шарттары:

1) натрийді азайту, сол аркылы ісіну, ғипертензияны түсіру;

2) белокты азайту;

3) баланы жеткілікті калориямсп камтамасыз ету.

Диетаға барлық жарма, үіпіаи істслген тағамдар, коконіс -жемістер, каі-гг т.б. кіреді. Сүт, қаймақ молшсрмси жоне жүмыріка бсрілсді. Міпдстті түрде осімдік майы басымдау бсрілсді. Тск ет, сүзбс, балық тзрізді белогі коп тағамдар, түзды, кептірілғеп іағамдаріа рүқсат етілмейді. Бүл диета аурудып басты бслғілсрі кайткашиа гаі айындалады да келссі 1-2айда біртс-біртс басқа гағамдармеп (ст, балық, сүзбс) ксцсйгілсді. 'Гуз молшсрін аса мүқият қадағалайды: біртіндеп 1 ғраммнан 3-5ғр. дсйін қосады.

Олиғуанурия, экламисия, жүрск-қаігіамі,ір жсііспсуіпіліғі кауіпі болғанда эсіресе түз, суйық бсрілуі азайтылуы ксрск. Олигуапурия кезеңінде калий бар тағамдар барыніпа шектелуі тиіс.

Режим мен диета басқа, жедсл агымды гломерулонсфрит сміне апгибиотик қосылады. Пенициллин, жартылай синтстикалык пенициллиндср не макролид 2-4 апта бсрілсді. Созылмалы иифскция ошақтары мүкияі-еиделеді.

Қалған дәрілер ауру бслғілеріпс байлаіи>ісгы : көбіне диурстик псн гипотепзивті эсері бар дорі-дормсктср.

Диурегикгсрдіц ішіпдс нсғізіпсн жаксы комскгксеііні-салуретиктер ( фуросемид, ғиі'10'гиазид, олармсп бірғс , калиіі сактайтындары- верошпироп, триамтерен т.б.) Оларды :)уфиллиимсн коса бсруіс болады. I Ісфриттік ісіиу диста, режим нс фуроссмид оссріисп (1 -2-6мі /кг) тсз-ақ қайіады. Эклампсия, олиғоапурия, жүрск-окпсдс су жипалғапда қанға лазикс (1-Юмғ/кғ-ға дсйін) еиғі түрлі ерітіиділермсн (рсополюглюкиіі, гсмодсз) инфузия ретінде бірге беруге болады. Тұрақты гипертензияга қарсы, диуретикпен катар, гипотензивті дэрілер (ангиотензин өзгертуші фермент ингибиторлары, калыдий каналы блокаторлары жонс т.б.) беріледі.

Гепарин- тіке әссрлі антикоагуляпт, қазірдс шсктсулі, тск тромбоз қатері болса гана тағайындалады. Антиагреганттар, кобінс курантил (дипиридамол 5мг/кг тоулігіне) тагайындалады

Диспансерлік бақылау.Жедел ағымды гломерулонефритпен

ауырған бала педиатр, нефролог емханада қарамагында 5 жылга дейін бақылауда тұрады. Бастапқы 3 айда айына 2рет, одаи кейім жылдын аяғында дейін екі айда 1 рет, келесі жылдары борі өзгеріссіз болса, 3 айда 1 рет каралады. Бүл кездс кап кысымы өлшснііі, зэр, қан сыпақтары жүргізіледі. Бүйрек жүмысы жагдайын эндогендік креатинин клиренсі мөлшері жэне Зимницкий эдісі бойынша тексереді. Аурудан кейінгі алғашқы жылы салмақ көтеру, физкультарадан босатылады. Режим бірте-бірте кеңітіледі. Санаторий емі тек жсргілікті жерлсрде жүргізілуі мүмкін. Оған толык ремиссиядан ксйіи 6 ай өткссіп іапа рүқсат стіледі. Ксйдс созылмалы топзиллит жиі рсцидив бсрсс, конпсервативті см жонді комектсспе, бадаміпа бсздсрді алыи тастау операциясы толық ремиссиядан 6-12 ай өткен соң мефролог пем ЛОР-дэрігерінің келісімі бойыиіна гана істелуі мүмкін. зілсді. Эклампсияда жүлып пукциясы мсм диурсгиктсрқосылса жақсы осср сіеді. Луыр жағдайларда диурстиктсрді

Науқастарда қолданылатын диета түрлері

• Диета №1, №1а, №1б – асқазан жарасы және 12-елі ішек ауруы

• Диета №2 — жедел  гастрит, созылмалы гастрит, энтерит және колит, созылмалы энтероколит

• Диета №3 – іш қату

• Диета №4, №4а, №4б, №4в – асқазан – ішек аурулары, іш өтумен қоса

• Диета №5, №5а – бауыр және өт қабының аурулары

• Диета № 6 — подагра, бүйрек — тас ауруы

• Диета №7, №7а, №7б – жедел және созылмалы нефрит (пиелонефрит, гломерулонефрит)

• Диета №8 – семіздік

• Диета №9 – қант диабеті

• Диета №10 – қан айналым жеткіліксіздігімен жүретін жүрек – қан тамыр аурулары

• Диета №11 — туберкулез

• Диета №12 – нерв жүйесінің функционалды аурулары

• Диета №13 – жедел инфекциялық аурулар

• Диета №14 – оксалаттан тұратын бүйрек — тас ауруы тастың шығуымен

• Диета №15 – арнайы диета қажет етпейтін аурулар тобы

Стол №1

Стол N1. Асқазан жара ауруы және 12-елі  ішектің аурулары кезінде, асқынулардан соң 6-12 ай, сонымен қоса жоғарғы қышқылдықты гастрит кезінде  

Құрамы: үгітілген сүтті және көкөністі тағамдар ( қырыққабаттан басқа), дәнді — дақылды сорпа (бірақ етті және балықты емес); суға немесе буға қайнатылған және ботқа тәрізді түрінде көкөністер; сүт, май қосылған жұмсақ ботқа; қайнатылған құнарлығы аз ет, майлы емес қайнатылған балық, буға пысқан ет, балық, сыртқы қабатынсыз қайнатылған тауық; сары май, зәйтүн майы, шемішке майы; сүт, қышқыл емес ұйыған сүт, майлы емес қаймақ, жұмсақ ірімшік, қышқыл емес қаймақ; бітеудей қайнатылған немесе булы омлет түрінде пысқан жұмыртқа; қатырылған ақ нан, кептірілген нан; тәтті жеміс — жидектер, жеміс – жидекті, көкөністі шырындар,  итмұрын қайнатпасы, қант, тоспа, шай, сүтті какао — әлсіз. Жалпы жағдайы жақсарған сайын тағамды қайнатылған түрінде қолдануға болады. Тұзды  8 г дейін азайту. А, С, В тобындағы витаминдер қолдану. Тағамды жиі күніне 5-6 рет пайдалану, толықтай шайнап және тым ыстық немесе тым суық тағамдардан аулақ болу қажет;

Стол N 1а. Асқазан жара ауруының асқынулары кезінде, жоғары қышқылдықты созылмалы гастрит асқынулары кезінде

Құрамы: сүт (4-5 стакан), дәнді – дақылды сорпа, мысалы манка ботқасы, сүтті немесе май қосылған бидай кебегінен сорпа; сұйық жұмсартылған ботқа; бітеудей пысқан жұмыртқа  (2-3 рет күніне) немесе булы омлет түрінде; майлы емес ет және балықтан жасалған буға пысқан суфле; тұздалмаған сары май (70-80 г күніне) немесе зәйтүн майы (тағамға қосу), қаймақ; кисель, жеміс – жидекті, сүтті сұйықтықтар, итмұрын қайнатпасы, сүт қосылған аса қара емес шай  (қант 50 г дейін күніне). Тұзды  5-8 г дейін азайту ( 3-5 г тұз тағамдарда болады, 5-8 г – нан тағамдарында), бос сұйықтық 1,5 л дейін. Қосымша витаминдер А, С,  В (В1, В2, РР) тобындағы витаминдер.  Тағамдарды әрбір 2-3 сағатта сұйық және жартылай сұйық түрінде және жылы түрінде қабылдау. Сүтті қабылдау нашар болса оны аз көлемде пайдалану  қажет.

Стол N 1б. Асқазан жара ауруының және қышқылдығы жоғары созылмалы гастрит асқынуы басылған кезде

Құрамы: жоғарыда айтылған тағамдардан басқа, буға пысқан ет, балық рұқсат етіледі, дәнді — дақылдардан сорпа, күріш және т.б, сүтке пысқан көже; кептірілген нан 100 г дейін. Тұз 8 г дейін, қосымша витаминдер A, C, B тобы. Тамақтану алты реттік, жартылай сұйық және пюре тәрізді түрде.