Назар аударыңыз! Келер шақ

Іс-қимылдың сөйлеп тұрған мезгілден кейін орындалатынын білдіретін етістіктің шағын келер шақ дейді.

Келер шақ мағынасына және тұлғасына байланысты 3 түрлі болады:

Түрлері	Жасалу жолдары	Мысалдар
Болжалды келер шақ	етістік + - ар / -ер / - р	келер
Мақсатты келер шақ	етістік + -мақ , -мек / - пақ, -пек / -бақ, - бек	келмек
Ауыспалы келер шақ	- а, - е, - й	келеді

Тапсырмалар

1. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыз.

2. Сұрақтар құрастырып, оларға жауап беріңіз.

3. Мәтіннен етістіктерді тауып, жасалу жолын түсіндіріңіз.

4. Берілген етістіктерден мақсатты келер шақ формасын жасаңыз:

пайдалану, кесу, әзірлеу, бекіту, қолдану, қорғау.

5. Мына етістіктерді мақсатты, болжалды, ауыспалы осы шақта жіктеңіз:

орындау, салыстыру, бейнелеу,дайындау.

6. Cөйлемдерді қазақ тіліне аударып, етістіктерден мақсатты келер шақ формасын жасаңыз: .

Перспектива — наука об изображении предметов в пространстве на плоскости или какой-либо поверхности в соответствии с теми кажущимися сокращениями их размеров, изменениями очертаний формы и светотеневых отношений, которые наблюдаются в натуре.Способ изображения объемных тел, передающий их собственную пространственную структуру и расположение в пространстве. В изобразительном искусстве возможно различное применение перспективы, которая используется как одно из художественных средств, усиливающих выразительность образов.

7. Қазақ тіліне аударып, етістіктерден болжалды келер шақ формасын жасаңыз.

Основные виды изобразительного искусства: живопись, графика, скульптура, архитектура,искусство предметного мира. Абильхан Кастеев— казахский живописец и акварелист, народный художник Казахской ССР, основоположник казахского изобразительного искусства. Ребята, в ходе рисования вы особенно уделите внимание перспективе, удачно расположите композиционный центр картины

8. Мына тақпақ бойынша салынған сурет қай жанрға жатады?

Құлагер, шешең – сұңқар, әкең – тұлпар

Соғып ең дөненіңде сегіз арқар.

Салбырап сапты аяқтай төменгі ернің,

Бота тіресек, қыз сағақ, сандал керім.

Құлпырған күлте жібек құйрығың-ай.

15-тәжірибелік сабақ

Өнерде жетістіктен гөрі ниеттің мәні зор. Суретші ең алдымен шебер емес, қиялшыл. Сол қиялшылдығы мен ниеті суретшіні қатардағы ізбасарлар мен еліктеушілерден оқшау дараландырып тұрады

Сергей Калмыков

Ағымсалы Дүзелханов

Қазіргі кезде бейнелеу өнері кескіндеме мен мүсін өнерінің бейнелі стильдік бағытымен дами бастады. Әсіресе реалистік бағытта тарихи тұлғалардың образын жасауда еңбек сіңірген суретші Ағымсалы Дүзелханов 1951 жылы туылған.Оның Қазақстанның көркем тарихын қалыптастыру жолында сомдаған туындылары өте көп.Осы «Оғыз хан», «Томирис», «Сақтар», «Абылай хан», «Әбілқайыр», «Төле», «Қазыбек», «Әйтеке» билер сияқты шығармалары ұлттық мұралық қорымызды байытуға зор үлес қосқан. А.Дүзелханов шығармашылығы егеменді еліміздің өнерін өрбітуде өзіндік сипат алуда. Ол – Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы – «теңгені» көркемдеген авторлардың көшбасшысы.

Бұл еңбектері этнодизайнның қалыптасуына елеулі үлес қосып, өзіндік қолтаңбасымен ерекшеленеді. Өзінің қазақ ертегілері мен төл оқулықтарды безендірудегі жетістіктерімен әрбір оқушы таныс екенін біледі. Оның қылқаламынан туған ұлттық мазмұндағы көркем туындылар ешкімнің жүрегінен кетпейді. Әсіресе портрет жазудың хас шебері А.Дүзелханов хандар мен билер образын басты кейіпкердің ішкі жан дүниесіне үңіліп, олардың келбеттік пішінін шынайы шеберлігімен сомдады. Ол- елінің мақтанышына айналған. А.Дүзелханов бейнелеу өнерінің беделін көтеріп, Америкада 150 елдің барлық қылқалам шеберлері қатысқан іріктеуде «Дүние жүзі суретшісі» деген мәртебелі атаққа ие болған 33 суретшінің бірі. А.Дүзелхановтың суреттері ешқашан өз құнын жоғалтпайды.

Сөздік

Кескін – очертание, физианомия

Бағыт – направление

Сомдау – изобразил

Көшбасшы – руководитель

Қалыптасу – становление

Безендіру – украшать

Кейіпкер – персонаж

Өз түсінігіңізді айқындайтын сұрақтар:

1. Қазіргі бейнелеу өнері қандай бағытпен дами бастады?

2. Ағымсалы Дүзелханов нешенші жылы туылған?

3. Ол қандай образ жасауда еңбек сіңірген суретші?

4. Қазақстанның көркем тарихын қалыптастыру жолында сомдаған туындыларын ата.