11Билет

1. Толымсыз сөйлем және оның түрлері.

Толымсыз сөйлем - айтылуға тиісті тұрлаулы я тұрлаусыз мүшенің бірі түсіп қалған жай сөйлемнің түрі.  Көзінен жасы ыргып кетті. Сөйлемде көзінен сөзінің анықтауышы (кімнің көзінен?) түсіп қалған. Сондықтан сөйлемдер толымсыз сөйлемдер деп танылад

2. Идиома дегеніміз не?

түрі сөздерінің мәніне сәй­кес емес сөз тіркес­тері және сөзбе-сөз басқа тілге а­уда­руға кел­мейтін сөз тіркес­тері 

3. Қзақ халқының бүкіл салт-санасы, әдет-ғұрпы, мақал-мәтелдері, ертегі, жырлары айналып келгенде тәрбиелік мәселеге тіреліп келеді. Синтаксистік талдау.

12 Билет

1. Қаратпа сөз дегеніміз не?

Қаратпа сөз — сөйлемде айтылған ойдың кімге арналғанын білдіру не оған басқаның назарын аудару мақсатында жұмсалатын сөз немесе сөз тіркесі. Қаратпа сөз, сөйлемде басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түспей, ерекше әуенмен айтылады Алмас, екеуіміз баққа барайық

2.  Одағайланған атауыш сөздер.

Кейбір атауыш сөздер де,сөйлемдер де одағай болады Мысалы:

Одағайланған атауыш сөздер : Қасқа-ай! Сонлақ-ай! Сөз-ақ!

Одағайланған сөйлемдер : Ісің бар болсын, жүзің айдай болсын , келебетіңе болайын!

3. Қазақтар – еті тірі, дені салауатты, өмірге іңкәр халық. Синтаксистік талдау.

13 Билет

1. Нормадан жөнімен ауытқу дегеніміз не?

Тілдік тұлғаларды белгілі бір стильдік  мақсатта пайдалануды нормадан жөнімен ауытқу дейміз

2. Тұрлаулы мушелер дегеніміз не?

Тұрлаулы мүшелер - сөйлемге негіз болатын мүшелер.

Тұрлаулы мүшелерге бастауыш пен баяндауыш жатады

3. ХХғасырда біздің халықтың басынан өткерген қиямет қасіреті мол. Синтаксистік талдау.

14. илет

1. Үйірлі мүше дегеніміз не?

Үйірлі мүше (составной член) Сөйлемде бір сұраққа жауап беріп, бір ғана мүше бола алатын, бірақ өз ішінде шартты түрде бастауыш, баяндауыш және басқа сөйлем мүшелеріне талданатын сөздер тізбегін үйірлі мүше деп атайды. 

2. Бастауыш.Бастауыш болатын сөз тартары.

Бастауыш деп сөйлемде атау септік тұлғасында тұрып, ойдың иесі болатын тұрлаулы сөйлем мүшесін атаймыз.

1. Зат есімнен болады.Ержан ауырып қалғандықтан ,сабаққа барған жоқ

2. Есімдіктен болады.Мысалы: Бұл -үлкен қуаныш

3. Сан есімнен болады.Мысалы: Алты екіге бөлінеді

2. Сын есім Жақсы (сын есім) - көпке ортақ (мақал). 

3. Есімше Оқыған (есімше) білер әр сөзді. (Абай).

4. Тыңдау(тұйық етістік) – мəдениеттіліктің белгісі

5. Одағай :

6. Үстеу: Еріншектің ертеңі (несі?) бітпес.

7. Еліктеуіш сөз Мылтық тарс(не?) етті

3. Әлден уақытта арсалаңдап бір аш қасқыр Ақбілек отырған қостың аузына келіп қалды. Синтаксистік талдау.

15 Билет

1. Күрделі толықтауыштың жасалу жолы.

1)Күрделі зат ,сын,сан есімнен, етістіктен: Жүз жиырма беске (неге?) бөлінеді .Көрсетпе көз жасынды(нені?)

2)Негізгі сөз бен көмекші есім не көмекші етістік арқылы :

3) Туралы , жөнінде , жайында шылауларының қатысуы арқылы : Сіз жүзінде (кім жөнінде?) көп естігенмін

2. Анықтауыш.Анықтауыш болатын сөз таптары.

Анықтауыш[1] деп сөйлемде негізінде зат есімнен болған мүшені сын, сапа, сан, мөлшер және меншіктік жағынан сипаттайтын тұрлаусыз мүшені айтады.[2]

Анықтауыштар қандай? қай? қайдағы? (недегі?) қашанғы? ненің? қанша? неше? қайткен? не еткен? деген сұраулардың біріне жауап береді.[3] Ол ирекпен белгіленеді.