3.Шағын комплектілі мектептер ерекшелігі.

Шағын жинақты  мектеп  дегеніміз балалардың  саны  аз, оқу-тәрбие процесін  ұйымдастырудың өзіндік ерекшелігі бар, біріктірілген сыныптардан  тұратын жалпы білім беретін мектеп. ШКМ  ерекшелігі – мұғалім бір мезгілде екі сыныппен қатар жұмыс істейді. Осы орайда шағын жинақты мектептің біріктірілген сыныптарындағы сабақты тиімді ұйымдастыруда бірдей жастағы немесе білім саласы бойынша пәнаралық байланыстары бар пәндерді біріктірген тиімді. Мұндай ұстаным балалардың ерекшелігіне сай әртүрлі жастағы ұжымда бейімделуіне мүмкіндік береді. Шағын жинақталған  мектептің білім сапасы көбінесе сыныптардың дұрыс жинақталуымен анықталады. Сыныптарды бiрiктiруде мектептегi сыныптардың, оқушылар мен  мұғалiмдердiң  саны  ескерiледi. Сыныптарды бiрiктiру тәжiрибесiнде екi жол бар: көршiлес-шектес сыныптарды бiрiктiру және әр түрлi жасты сыныптарды  бiрiктiру.Бастауыш  сыныпта  екі сыныпты бір сынып-комплектіге жинақтағанда оқушылар саны 15 адамнан аспау керек. Педагогикалық тұрғыдан әр түрлi жасты сыныптарды ұйымдастыру неғұрлым қолайлы, өйткенi ол балаларды ауыспалы жұптарда жұмыс iстетуге, үлкен сынып оқушыларының өзiндiк жұмыстарын ұйымдастыруға, сөйтiп көбiрек көңiл бөлудi керек ететiн кiшi сынып оқушыларына сабақ түсiндiру үшiн уақыт бөлiп алуға мүмкiндiк бередi. Мектептiң  бастауыш сатысында оқушыларды сынып-кешенге бiрiктiрудiң мынадай  варианттары  болуы  мүмкiн: 2+3, 2+4, 3+4; мұнда 2 және 4 сынып оқушыларын  бiрiктiру (2+4) оңтайлы болып табылады.Бiрiншi сынып оқушыларын ,сондай-ақ  мектепалды даярлық сыныптарын  сынып-кешендер  құрамына  енгiзбеген дұрыс. Шағын жинақты мектептің біріктірілген сыныптарындағы сабақты тиімді ұйымдастыру бірпәндік оқыту принциптері негізінде құрылып, пәнішілік кіріктіре оқыту жүзеге асырылады. Бірпәндік оқыту принциптері белгілі бір пән мазмұнындағы тақырыптарды (мазмұны ұқсас немесе мазмұны әр тектес) кіріктіре оқытуға негізделген. Мұндай сабақтарда мұғалім, алдымен, оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстарын, оның түрін, оған кететін уақытты және басқа сыныпта мұғалім басшылығымен жүргізілетін жұмыстарды анықтап алуы керек. Шағын  жинақталған  мектептердің  ерекшелігіне  тоқталар  болсақ: 1.Екі  сыныптың   оқу  бағдарламаларын  сәйкестендіру. 2.Екі  сыныптың  оқу  сағаттары, жүктемелерін  сәйкестендіру. 3.Пән  бойынша  оқу  мазмұнының, бөлімдер  мен  тақырыптардың  сәйкес  келуі. 4.Жылдық  күнтізбелік  оқу  жоспарының  сәйкестігі. 5.Күнделікті  оқу  жоспарының  сәйкес  келуі  сияқты  жұмыстарды  пән  мұғалімі  алдын  ала  нақты  жоспарлап  жасау  керек. Шағын жинақты мектепте біріктірілген сынып оқушыларының білімін бақылау және тексеру мұғалім үшін күрделі жұмыстардың бірі болып табылады. Мұғалім біріктірілген сыныптармен бір уақытта жұмыс істегенде оқушылардың өздігінен орындау жұмыстарын үнемі бақылап отыруға мүмкіндігі болмайтын жағдайлар кездеседі. Сол себепті  оқушыларды өзін-өзі бақылауға үйрету керек. Өзін-өзі бақылау дағдыларын дамыту үшін оқушылардың өзара бір-бірін тексеру тәсілін пайдаланған дұрыс. Оқушылар бір-бірімен өзара дәптерлерімен алмасып, өздігінен орындаған жұмыстарын тексереді. Өзіндік жұмыстар арқылы оқушылардың өзін-өзі тексеруі және бағалауы жүзеге асырылады.Шағын жинақты мектептің педагогикалық ерекшеліктерін ескерген мұғалім ғана өзінің шығармашылық жұмысын ұйымдастыра алады. Кез - келген әрекет талдаудан басталады. Сабақ - оқытуды ұйымдастырудың негізі. Демек әрбір сабақ - оқу үрдісіндегі шешуші буын, сондықтан ол - оқытуды жетілдіру, қажетті түрлендірулер мен мақсатты нәтижеге жетуді ойластыру. Сонымен бірге жоғары шеберлікті үнемі қажет ететін, дамуды керек ететін, даму үстінде сапалы оқуды іздестіретін үрдіс. Сол үшін бүгін жақсы оқытуымыз керек, ал ертең бүгіннен де жақсы оқуға тиіспіз. Ал, ең бастысы оқушының психологиясына айрықша көңіл бөліп, терең зерттеу жүргізіп, оның барлық тәрбиесін назардан тыс қалдырмаған жөн. Шағын жинақты бастауыш сынып оқушыларының зейіні тұрақсыз болғандықтан, оқушылардың сабақ үстінде бір біріне аландайтындары белгілі. Мұндай сабақты өткізу мұғалімнен үлкен шеберлікті талап етеді.