Сабақтың технологиялық картасы
Пәні: Медициналық биофизика.
Күні:
Тобы: Ф1К
Тақырыбы: 5. Әрекет потенциалы және оның жүйке талшықтар бойымен таралуы
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Әрекет потенциалы және оның жүйке талшықтар бойымен таралуы туралы түсінік беру.
Дамытушылық: студенттердің алған білімдерін іс жүзінде ұштастыруға, логикалық ойлау қабілеттерін, ойын технологияларын арқылы дамыту, компьютерлік сауаттылықтарын арттыру.
Тәрбиелік: өз жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке баулуды арттыру, оның қадір-қасиетін ұғынуға, іскерлікке, ұқыптылық тәрбиелеу.
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың қамтамасыздандырылуы:
оқу көрнекілік құралдар: презентация
үлестірмелі материалдар: тест, үлестірме қағаздар
ТОҚ: компьютер
Өз бетінше жұмыс: сұрақ – жауап
Сабақтың өту барысы
Ұйымдастыру кезеңі: (5 мин)
Оқушылардың біліктілігі мен дағдысын тексеру: (25 мин)
Биоэлектрлік потенциал туралы толығырақ сұрау
Топтық жұмыс
Жаңа тақырыптың мазмұны мен жүйесі (конспект): (40 мин)
Диффузиялық потенциал екі түрлі сұйық ортаны бөліп тұрған шекарадағы иондардың қозғалғыштығының әртүрлі болуынан пайда болады. Мысалы, ыдыстағы тұз қышқылы ертіндісі ортасынан саңылаулы (поралы) бөгет арқылы бөлінген (1 сурет) және оның сол бөлігінде тұз қышқылының концентрациясы оң бөлігіне салыстырғанда артық болсын. Концентрациялық градиент әсерінен сутегі және хлор иондары ыдыстың сол бөлігінен оның оң бөлігіне қарай диффузияланады.аңа материалды бекіту, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру:
Диффузия жылдамдығы иондардың қозғалғыштығымен анықталынады. Сутегінің иондарының қозғалғыштығы жоғары болуы себепті, олар хлор иондарын артқа тастап, ыдыстың оң бөлігіне бұрын өтеді.
1 сурет 2 сурет
Сутегі иондарының заряды оң таңбалы болуы салдарынан ыдыстың оң жақ бөлігі оң зарядталып, ал сол жақ бөлігінде оң зарядтардың біраз бөлігінің кетіп қалуынан сол жақ бөлігі теріс зарядталады. Екі ортада потенциал айырымы пайда болады. Пайда болған диффузиялық потенциалдар айырымы «жылдам» иондарды тежеп, «баяу» иондарды үдете қозғайды, себебі пайда болған электр өрісі күшінің бағыты диффузия бағытына қарсы болады. Бұл құбылыс иондардың қозғалыстарында динамикалық тепе-теңдік орнағанға дейін жүреді.
Диффузиялық потенциалдар айрымын
(1)
Гендерсон өрнегімен анықтайды. Мұндағы
u- катионның жылдамдығы, v- анионның
жылдамдығы, R- газ тұрақтысы, T- абсолютті
температура, n- ионның валентілігі, F-
Фарадей саны, С1 – диффузияның басталатын
аймағындағы ионның концентрациясы, С2
- диффузияның аяқталатын аймағындағы
ионның концентрациясы. Бұл өрнектен
диффузиялық потенциалдың шамасы катион
мен анионның қозғалғыштықтарының
айырмашылығына, олардың концентрацияларына
тікелей байланыстылығы байқалады. Егер
катион мен анионның жылдамдығы тең
болса, немесе концентрациялық градиент
нольге тең болса, онда диффузиялық
потенциалдың шамасы ноль болады.
Биологиялық
жүйелерде потенциалдлың бұл түрі
негізінен жасушаның механикалық түрде
зақымдалуы кезінде байқалады. Бұл кезде
иондардың зақымдалған аймақтан
зақымдалмаған аймаққа қарай диффузиясы
байқалады.
Фазалық потенциалдар - араласпайтын екі фазалық күйдегі заттар шекарасында (электролит ертіндісі мен май) пайда болады. Мысалы, анионға салыстырғанда катиондар майлы ортада жақсы еритін болса, онда ол майлы ортаны сулы ортаға қарағанда оң зарядтайды.
Жаңа материалды бекіту, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру: (15 мин)
1. Диффузиялық потенциал дегеніміз не?
2. Фазалық потенциал дегеніміз не?
3. Диффузия жылдамдығы қалай анықталады?
Сабақтың қортындысы: (3 мин)
Рефлексия:
Кандай жаңа ұғымдармен таныстыңдар?
Өз мақсаттарыңа жеттіңдер ме?
Қандай қиындықтармен жолықтыңдар?
Болашақ маман ретіндегі тақырыпқа көз-қарасың қандай?
Бағалау:
Сабаққа белсене қатысқан, жұмысты толық орындаған студенттерді бағалау. Бағаны оқу журналына қою
Үй тапсырмасы: (2мин)
Тест құрастыру
БЕКІТЕМІН
Директордың оқу әдістемелік
жұмысы жөніндегі орынбасары
Жантелиева Л.О.
«____»__________2016 ж.
______________________