26. Тауар шығарылатын жердің атауына берілетін құқықтарды рәсімдеу ерекшеліктерін түсіндіріңіз.

Тауар шығарылған жердің атауына (ТШЖА) және тауар шығарылған жердің атауын пайдалану құқығын беруге өтінім сараптама жасау ұйымына беріледі.

ТШЖА өтінім тек белгілі бір үлгі бланкіде жазылады және тауар шығарылған жердің бір атауына ғана қатысты болады.

ТШЖА рәсімдеу үшін берілген өтінім құрамында:

• тіркеуге қатысты тауар түрі;

• тауардың айрықша қасиеттерінің сипаттамасы;

• тауар өндірілген жердің нұсқасымен (географиялық

обьектінің шекарасы) болуы тиіс.

ТШЖА тауар шығаратын жерге байланысты болғандықтан,өтінімді рәсімдеу кезінде географиялық обьектінің шекарасын көрсетеді. Сонымен қатар, маңызды тауар өндіру орнының шекарасы болып тауар өндірісінің аумақтық шекарасы ғана емес, бүкіл аймақ,кейде ел, яғни барлық қасиеттерін көрсететін аумақ көрсетіледі. Кейде, бірдей географиялық обьектіде орналасқан бәсекелестер бірін-бірі атақты белгіні қолдану құқығынан айыру үшін шекараларды жасанды түрде қысқартады.

Шетелдік өтініш беруші тауар шығарылған жер атауына құқығын растайтын құжаттар көрсетуі керек. Бұл рәсімдеу туралы куәлік немесе ТШЖА-ны қолдануға берілген құқық болуы тиіс. Ол шығарылған елдегі уәкілетті органмен берілген, яғни осы атау осы елдегі құқық қорғау органдарымен қолданылады және өтінім беруші оны қолдануға құқылы болуы керек.

Өтінім қосалқы құжаттармен бірге Қазпатентке, содан соң сараптамаға жіберіледі. Сараптама нәтижесі бойынша ТШЖА-ға берілген өтінімді тіркеу (егер ТШЖА ертерек тіркелген болса,оны қолдануға құқық беріледі) немесе тіркеуге қарсылық білдіру туралы шешімі қабылданады.

ТШЖ-ға тіркеу туралы шешім негізінде Қазпатент тауардың шыққан орындарының аттарын, Мемлекеттік тізіліміндегі тұңғыш рет айтылған ТШЖ-ның тіркеуіне тиісті төлемінен кейін өндіріп алады. Тауар тегі орнының тіркелуі, белгіленген аумақта шығарылған обьекті тауардың ерекше қасиеттерінің сақтау шартында мерзімсіз жұмыс істейді.

ТШЖ пайдалану құқығы Қазпатентке мәлімдеменің берілу күнінен бастап, 10 жыл ішінде жұмыс істейді. ТШЖ-ның жарамдылық мерзімі тұтынушының өтініші бойынша тауардың ерекше қасиеттерінің сақталуын шартта әрдайым 10 жылға ұзарта алады.

Тауар шығарылған жер атауын тіркеуге және тауар шығарылған жер атауын пайдалану құқығын беруге қатысты мәліметтерді, сондай-ақ бұдан былайғы өзгерістерді Тауарлар шығарылған жерлердің атауларының мемлекеттік тізіліміне тікелей жазылған соң сараптама жасау ұйымы бюллетеньде жариялайды.

Оны пайдалану құқығының иесі тауар шығарылған жер атауымен қатар тұстан латынның (R) әрпі түріндегі ескертпе таңбалауды, «тіркелген тауар шығарылған жердің атауы» немесе «ТШЖА тірк.» деген сөз белгілерін соға алады.

27. Тауар таңбалары, қызмет көрсету таңбалары және тауар шығарылған жерлердің атауын пайдалану құқықтарының қолданылуын бағалаңыз.

Тауар таңбасына толықтай құқық – құқық иеленушінің оны қолдануға және тауар таңбасына иелік етуге құқығы. Иеленуші тауар таңбасын сатуға немесе оны қолдануға лицензия беруге құқылы. Тауар таңбасына толық құқық беру немесе тауар таңбасын қолдану тәртібі ҚР «Тауар таңбалары,қызмет көрсету таңбалары және тауар шығарылған жерлердің атаулары туралы» Заңымен, ішкі ведомстволық нұсқаулықпен реттеледі, азаматтық заңнамамен нормаланады.

Патенттік ведомствода келісімшарт тіркеледі.Құқық беру жайындағы келісімшартты бір ғана емес бірнеше тауар белгісі иеленеді.Тауарға немесе қызметке,сондай-ақ оның бөлігіне сату немесе лицензия беру арқылы жүргізіледі.

Тауар белгісіне құқық кез келген заңды немесе жеке тұлғаға беріледі.Жеке тұлға кәсіпкерлік салада жұмыс атқаруы тиіс.

Құқықты тіркеу жайындағы келісімшартты қарастырғанда мыналар тексеріледі:

-тауарды сатып отырған немесе қолдануға беріп отырған тұлға тауар таңбасының иесі болып табыла ма;

-тауарды беру құқығының көлемі анықталған ба(тауарды пайдалану құқығы толығымен сатылып жатыр ма,бөлігі немесе қызметі сатылып жатыр ма,лицензия түрі және қолданылу мерзімі);

-тауарды сату тауар таңбасына қатысты немесе өндірушіге қатысты күмәндарға алып келмей ма;

-берілген көлемі дұрыс анықталғанын айтады;

-тауар таңбасына құқықтың жол беруі тауар немесе оның жасап шығарушысы туралы тұтынушының адасушылығына соқтырмай ма.

Заңның 6,7-баптарында келтірілгендей:

-мемлекеттік елтаңбаларды, тулар мен эмблемаларды, халықаралық ұйымдардың қысқартылған немесе толық атауларын және олардың елтаңбаларын,тулары мен эмблемаларын, ресми бақылаулық, кепілдік және сынамалық таңбаларды, мөрлерді, олимпиадалық рәміздерді, наградаларды және басқа да айырым белгілерін, сондай-ақ оларға ұқсас нышандарды бейнелейтін белгілер тауар таңбалары ретінде тіркелмейді.

Егер белгі солардан ғана тұратын болмаса және оларды пайдалануға тиісті құзыретті органның немесе иесінің келісімі бар болса, мұндай белгілер қорғалмайтын элементтер ретінде пайдаланылуы мүмкін.

Тауар таңбалары ретінде:

1)біртектес тауарлар мен қызметтер басқа тұлғаның атына неғұрлым ертерек басымдықпен Қазақстан Республикасында тіркелген тауар таңбаларымен;

2)тауарлар мен қызметтердің кез келген түріне қатысты Қазақстан Республикасында белгіленген тәртіппен жалпыға бірдей белгілі деп танылған тауар таңбаларымен;

3)бәртектес тауарлар мен қызметтерге (кері қайтарып алынғандарынан басқа) қатысты басқа тұлғаның атына неғұрлым ертерек басымдықпен тіркеуге берілген белгілермен;

4)егер тіркеуге дараландыру тауар шығарылған жердің атауы тіркелген тауарларға қатысты жүзеге асырылса,осы атауды пайдалану құқығы иесінің атына тіркелетін тауар таңбасының қорғалмайтын элементі ретінде жағдайларды қоспағанда, кез келген тауарларға қатысты Қазақстан Республикасында қорғалатын тауар шығарылған жер атауларымен араласып кеткен дәрежеге дейін бірдей немесе ұқсас белгілер тіркелуге жатпайды.

Құқықтың күші тоқтатылғанда, лицензиялық шарттың қолданылуы аяқталады. Тауар таңбасына құқығын басқа тұлғаға ауысуы лицензиялық шартта тоқтатуға әкеп соқпайды.

Тауарды кіргізгенде немесе Республика террияториясынан шығарғанда тауар таңбаларының құқықтары бұзылмас үшін, «Қазақстан Республикасының кеден ісі туралы» Заңының 218-3-бабында кедендік органдармен тауар таңбасын бақылау құқығы қарастырылған.

Егер тауар таңбасы заңсыз түрде қолданылаған болса, тауар белгісінің иесі сотқа шағым жаза алады.