Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
полный.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
189.42 Кб
Скачать
  1. Технологияларды өңдеу.

Технология (гр. “techno” - өнер, шебер, білгір және “logos” – ілім, ғылым)[1] – ғылыми-практикалық негізде шикізатты дайын өнімге айналдырудың әдіс-тәсілдерінің жүйесі.

Технология дайын тетік немесе бұйым жасау үшін өндірістік процестерде пайдаланылатын материалдың, шикізаттыңнемесе жартылай өнімнің (әрбір операциялар аралығындағы дайындамалар) пішінін, өлшемін, қасиетін, күйін өзгерту амалдарынан тұрады.[2]

Жалпы өндірістік процестің бөлігі болып табылатын өндіру, тасымалдау, сақтау, бақылау жөніндегі іс-қимылдар да технология деп аталады. Қоғамның өзгеруіне байланысты өндірістің, қызметтің, оқытудың, т.б. әр түрлі салаларына инновациялық технология ұғымы енгізілуде. Қазіргі кезде технология:

  • алдыңғы қатардағы технология;

  • қалдықсыз технология;

  • өңдеу және қайта өңдеу технологиясы;

  • халықаралық стандартқа сай технология болып ажыратылады.

Мұнай, газ, ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу және т.б. технологиялар өндіріс талаптарына сай іске асырылуда.

Өндірісті толықтай  қалдықсыз жасау қазірде мүмкін емес. Өндіріс процессінде пайда болған барлық шығарынды  мен қалдықтардың уыттылық дәрежесін азайту, уытты шикізат материалдарын қолдануды болдырмау, энегия мен шикізатты  үнемді пайдалану ластануды болдырмайтын технология стратегиясы. Өндірісте қалдықсыз тәсілді  қолдану  идеясын алғаш рет  кеңес академик ғалымдары  Н.Н. Семенов , Б.Н. Ласкорин, И.В. Петров Соколовтар ұсынған болатын. Женевада болған жалпы Еуропалық кеңесте  арнаулы декларация қабылданды. Онда аз қалдықты және қалдықсыз технолгиялар мен қалдықтарды  пайдалану мақсаты қоршаған ортаны қорғау  болғандығы , табиғат ресурстарын  ұтымды пайдаланудың қажеттілігі  атап өтелген.

  1. Жылулық энергия көздерін таңдау.

ЭНЕРГИЯ (грек. еnergeіa – әсер, әрекет) — материя қозғалысының әр түрлі формасының жалпы өлшеуіші. Материя қозғалысының әр түрлі формалары бір-біріне айналып (түрленіп) отырады. ХІХ ғасырдың орта шенінде осы қозғалыстың барлық формалары бір-біріне белгілі бір сандық мөлшерде ғана айналатындығы анықталды; осы жағдайда "Энергия" ұғымын енгізуге, яғни қозғалыстың әртүрлі физикалық формаларын бірыңғай өлшеуішпен өлшеуге мүмкіндік береді. "Энергия" ұғымы сақталу заңына бағынады.

Энергия туралы түсінік мәңгі двигатель жасаудың мүмкін еместігін дәлелдеуге байланысты пайда болды. Жұмыстың қоршаған ортадағы немесе жүйедегі белгілі бір өзгерістің (отынның жануы, судың құлауы т.б.) нәтижесінде ғана орындалатыны анықталды; дененің бір күйден басқа бір күйге ауысуы кезіндегі белгілі бір жұмыс істеу қабілеті оның энергиясы деп аталады. Қозғалыстың әр түрлі формасына сәйкес энергияның да бірнеше түрі бар (мысалы, механикалық энергия, химиялық энергия, электромагниттік энергия, гравитациялық энергия, ядролық энергия т.б.).

Энергия көздеріне мыналар жатады:

1) Күн сәулелену;

2) Күн, Ай және Жердің қозғалысы және тартылысы;

3) Жердің ядросының жылулық энергиясы, және химиялық реакциялардың және жердің түбіндегі радиоактивтік ыдырауы;

4) Ядролық реакциялар;

5) Әртүрлі заттардың химиялық реакциялар.

Энергия көздерін екі классқа бөлуге болады. Қалпына келетін энергия көздері — қоршаған ортада тұрақты пайда болатын немесе уақыт бойынша пайда болатын энергия ағындары. Қалпына келмейтін энергия көздері—заттардың және материалдардың табиғат қоры, оларды адам энергияны өндіру үшін қолдануы мүмкін.