- •1)Басқару жүйесін енгізу тиімділігі қалай есептеледі?
- •2)Электромагнитті шығын өлшеуіштер.
- •38 Сурет. Электромагниттік шығын өлшеуіш:
- •1)Тұрақты қысым құламасының шығын өлшеуіштері.
- •2)Электромагнитті шығын өлшеуіштер.
- •38 Сурет. Электромагниттік шығын өлшеуіш:
- •3)Түсті пирометрлерінің әрекеттену принциптері.
- •23 Сурет. Түсті пирометрдің блок-сұлбасы.
- •1) Магнитті күшейткіштердің әрекет принципі.
- •8 Сурет. Екі дроссельді және кері байланысы бар магниттік күшейткіштің сұлбасы
- •2) Электромашиналық күшейткіштердің әрекет принципі.
- •6 Сурет. Электронды шамды күшейткіштің сұлбасы мен оның сипаттамасы:
- •3) Сыйымдылықты манометрлер.
- •1) Инфрақызыл сіңіргішті газталдағыштар
- •2) Ультракүлгін сіңіргішті газталдағыштар
- •44 Сурет. Оптика – акустикалық газталдағыштың принципиалды сұлбасы.
- •45 Сурет. Ультракүлгін сіңіргіш газталдағыш сұлбасы.
- •3) Электромашиналық күшейткіштердің әрекет принципі.
- •6 Сурет. Электронды шамды күшейткіштің сұлбасы мен оның сипаттамасы:
- •1)Шығынды өлшеуге арналған аспаптар сыныптамасы.
- •2)Әрбір реттегіштің қандай негізгі элементтері болуы керек?
- •3)Қателік сигналы қалай жасалады?
- •1)Температуралық шкалалар, температураны өлшеуге арналған аспаптардың сыныптамасы.
- •2)Электр кедергілі манометрлер.
- •3)Кеңею термометрлер әрекетінің принциптері.
- •1) Көрсеткіш шынылар мен қалытқылы деңгей өлшеуіштер
- •33 Сурет. Тұйықталған ыдыстар үшін қалытқылы деңгей өлшеуіш.
- •34 Сурет. Уб-п типті буйкалы деңгей өлшеуіштің сұлбасы.
- •2) Ионизациялық манометрлер.
- •3) Пьезоэлектрлік манометрлер.
- •32 Сурет. Пьезоэлектрлік манометр сұлбасы.
- •1)Калориметриялық шығын өлшеуіштер.
- •2)Сұйықтар мен газдар мөлшерінің жылдамдықты және көлемдік санауыштары.
- •3)Электромагнитті шығын өлшеуіштер.
- •38 Сурет. Электромагниттік шығын өлшеуіш:
- •1)Тұрақты қысым құламасының шығын өлшеуіштері
- •2)Кеңею термометрлер әрекетінің принциптері.
- •3)Электромагнитті шығын өлшеуіштер.
- •38 Сурет. Электромагниттік шығын өлшеуіш:
- •1)Пьезоэлектрлік манометрлер.
- •32 Сурет. Пьезоэлектрлік манометр сұлбасы.
- •2)Өлшеуге және өлшеу аспаптарына анықтама беріңіз.
- •3)Кип құрылымдық сұлбасын түсіндіріңіз.
- •41 Билет
- •31 Сурет. Электрлік кедергінің манганиндік манометрі.
- •2. Сандық реттегіштер
- •33 Сурет. Тұйықталған ыдыстар үшін қалытқылы деңгей өлшеуіш.
- •34 Сурет. Уб-п типті буйкалы деңгей өлшеуіштің сұлбасы.
- •42 Билет
- •1.Белсенді кедергілі датчиктердің әрекеттебелсенді кедергілі датчиктердің әрекеттену принцптері
- •3 Сурет. Белсенді кернеу датчиктері және олардың сипаттамалары.
- •2. Сыйымдылықты датчиктер.
- •5 Сурет. Сыйымдылықты датчиктер.
- •3. Электромагниттік шығын өлшеуіштер.
- •38 Сурет. Электромагниттік шығын өлшеуіш:
- •42 Билет
- •1. Импульсті реттегіштердің әрекеттену принципі
- •2. Өлшеуге және өлшеу аспаптарына анықтама беріңіз.
- •44 Сурет. Оптика – акустикалық газталдағыштың принципиалды сұлбасы.
- •43 Билет
- •10 Сурет. Модуляторлардың сұлбасы мен сипаттамалары
- •44 Билет
- •1.Оптикалық пирометрлерінің әрекеттену принциптері
- •1 7 Сурет. Өлшеу жүйесінің құрылымдық сұлбасы.
- •45 Билет
- •18 Сурет. Манометрлік термометрдің принципиалдық сұлбасы.
- •19 Сурет. Кедергі термометрінің конструкциясы:
- •20 Сурет. Кедергілі термометрлі теңестірілген көпірдің сұлбасы
- •1 Қысымның ауыспалы құламасының шығын өлшеуіштері.
- •37 Сурет. Қысым құламасы ауыспалы шығын өлшеуіштер сұлбасы:
- •40 Сурет. Калориметриялық шығын өлшеуіштің принципиалды сұлбасы
- •1 Қысымды өлшеуге арналған сұйықтық аспаптар.
- •25 Сурет. Құбыршалы сұйықтық манометрлер сұлбасы
- •2 Термоэлектрлік термометрлер.
- •3Киип сезімталдығы
- •1Қателік сигнал қалай жасалады.
- •2Индуктивті датчиктер
- •16 Сурет. Электромагниттік реленің құрылғысы (а) және қосу сұлбасы (б).
- •1 Ионизациялық манометрлер
- •2 Реттегіштер сыныптамасы
- •54Билет
- •1 Ультрадыбысты шығын өлшеуіштер
- •3 Күшейткіш сыныптамасы
- •55 Билет
- •1 Магнитті күшейткіштер.
- •7 Сурет. Дроссель сұлбасы (а) және оның сипаттамалары (б).
- •8 Сурет. Екі дроссельді және кері байланысы бар магниттік күшейткіштің сұлбасы
- •9 Сурет. Электромашиналық күшейткіш сұлбасы.
- •56 Билет
- •1 Өлшеу бірлігі. Қысымды өлшеуші аспаптар сыныптамасы.
- •2 Шығынды өлшеуге арналған аспаптар сыныптамасы.
- •3Фотоколориметриялық газталдағыштар.
- •46 Сурет. Фотометрдің өлшеуші сұлбасы.
- •57 Билет
- •1 Жылулық газталдағыштар.
- •43 Сурет. Термокондуктометриялық газталдағыштар сұлбасы.
- •2 Фотоколориметриялық газталдағыштар.
- •46 Сурет. Фотометрдің өлшеуші сұлбасы.
- •3 Электромагниттік шығын өлшеуіштер.
- •38 Сурет. Электромагниттік шығын өлшеуіш:
- •58 Билет
- •1 Өлшеуге анықтама
- •3 Реттегіш
- •59 Билет
- •1 Адаптивтік реттеуіш принципі
- •1 Сурет. Реттеудің автоматтық жүйесінің функционалды сұлбасы.
- •2 Реле.
- •3 Электромагниттік шығын өлшеуіштер.
- •38 Сурет. Электромагниттік шығын өлшеуіш:
- •16 Сурет. Электромагниттік реленің құрылғысы (а) және қосу сұлбасы (б).
БИЛЕТ 31
1)Басқару жүйесін енгізу тиімділігі қалай есептеледі?
Технологиялық процестерді басқару үшін ақпаратты алу және оны қолдану, автоматты реттегіштер, микропроцессорлар, есептеуші машиналар және атқарушы құрылғылар сияқты бақылау құралдарын сатып алу және пайдалану шығындарымен байланысты. Біз қаншалықты көп факторларды өлшесек, тұрақтандырсақ, үйлестірсек, соншалықты басқарушы есептегіш кешен қымбат болады, демек оның өтелу мерзімі азаяды. Зерттеулердің көрсетуінше, басқару жүйелерінің тиімділігі және оларды алуға, құрастыруға және қызмет көрсетуге жұмсалған шығындар экспоненциалдық тәуелділікпен байланысты:
Э = Эmax(1-В0 е-К/К0 ) (1)
мұндағы Э- берілген БАЖ енгізу тиімділігі; Эmax – объектінің толық автоматтандырылуы мен ақпараттың толық көлеміне сәйкес максимал тиімділік; К – берілген жүйенің құны; Ко – автоматтандыру бойынша жұмыс басталғанға дейінгі басқару жүйесінің құны; Во – объектінің бастапқы күйін сипаттайтын коэффициент.
Осы өрнекті (1) талдау келесідей қорытындылар жасауға мүмкіндік береді:
Автоматты бақылау мен басқару жүйесі экономикалық тұрғыдан негізделген және автоматтандырудың рационалды деңгейі анықталған болуы қажет. Қара металлургиядағы технологиялық процестерді автоматтандырудың рационалдық деңгейі басқарудың экономикалық және әлеуметтік аспектілерін ескеруі керек.
2. Басқарудың математикалық модельдері мен алгоритмдері экономикалық тұрғыда негізделген болуы қажет. Көптеген жағдайларда, басқару объектісі жұмысының өзгермелі жағдайларына бейімделетін (адаптивті жүйелер), процестерін моделі мен басқару жүйелерінің болуы мен қолданылуы жеткілікті.
3. Басқару жүйелерін құруды сатылы жүргізу тиімді, яғни сатылы жүйелерді жасау. Бұл кезде, төменгі деңгейлердің автономды жұмыс істеу мүмкіндігіне байланысты, басқарудың сенімділігі мен тиімділігі жоғарылайды. Автоматтандыруды қолданудың ең жоғары тиімділігі өндірістің барлық бөлімшелеріне енгізумен және бастапқы сатыларында жүзеге асады.
2)Электромагнитті шығын өлшеуіштер.
Электромагниттік шығын өлшеуіштер.
Электромагниттік (индукциялық) шығын өлшеуіштердің әрекеті электрөткізгіш сұйықта сыртқы магниттік өріспен ағында индукцияланатын және көлемдік шығынға пропорционал э.қ.к. өлшеуге негізделген. Бұл аспаптар агрессивті немесе ласталған электрөткізгіш сұйықтар мен пульпалардың, сонымен қатар сұйық металдар шығынын өлшеуге қолданылады. Сұйықтың өтімділігі 10 -5Ом -1 м-1 төмен болмауы қажет.
Электрмагнитті шығын өлшеуіштің сезімталды элементінің сұлбасы 38 а суретте келтірілген. Цилиндрлік немесе төртбұрышты қималы құбыр 1 оқшаулаушы материалдан жасалған және тұрақты магниттің 2 және3 полюстері арасында, магниттік өрістің күштік сызықтары бағытына перпендикуляр орналасқан. Құбырдың қабырғасына диаметралді, қарама-қарсы өлшеуші электродтар енгізілген, оған шығын бірлігі салынған шкалалы өлшеуші аспап қосылған. Индукциялаушы э.қ.к. пен шығын арасында сызықты тәуелділік алынады:
Е = Q 4B/πd (64)
Осы тәуелділік шынындада сызықты болуы үшін, каналдың барлық қимасы бойынша бірқалыпты магниттік өріс болуы және магниттік өріс осі бағытында өлшеуші электродтардың минимал мөлшерлері болуы қажет. Осы талаптар сақталған кезде сезімталды элементтің сипаттамасы сұйық ағынындағы жылдамдықтардың таралуына тәуелді болмайды, бұл индукциялық шығын өлшеуіштердің оң қасиеті болып табылады.
