5.Жалезны век на тэрыторыи Беларуси.

Пачаўся ў 7—6 ст. да н. э. навучыліся здабываць жалеза і вырабляць з яго прылады працы, зброю, упрыгожанні.Жалеза тут выплаўлялі з балотнай руды ў невялікіх паўшарападобных печах-домніцах.

3 вынаходствам жалеза галоўным заняткам старажытных плямён станавілася падсечнае земляробства, а з яго развіццём павысілася гаспадарчае значэнне жывёлагадоўлі.Развівалася рамяство — апрацоўка дрэва і косці, бронзаліцейная справа, прадзіва, ткацтва, пляценне, ганчарства. Людзі пачалі будаваць больш складаныя жылыя і гаспадарчыя пабудовы.

У 7—3 ст. да н. э. на тэрыторыі сучасных Гомельскай, Магілёўскай, поўдні Мінскай і У Брэсцкай абласцей займалі плямёны мілаградскай культуры. Яны выраблялі жалезныя прылады працы і зброю, бронзавыя ўпрыгожанні, карысталіся кругладонным гладкасценным посудам, верхнюю частку якога арнаментавалі ямкамі і насечкамі. Своеасаблівая рыса гэтай культуры — гліняныя фігуркі жывёл, якія, відаць, мелі культавае прызначэнне.

У 3 ст. да н. э. склалася зарубінецкая культура. Яе насельніцтва карысталася сякерамі-кельтамі, сярпамі, лістападобнымі наканечнікамі коп'яў, дроцікамі скіфскага і кельцкага тыпаў, вырабляла грубаляпны і глянцаваны посуд,

У 2-й чвэрці 1-га тысячагоддзя н. э. у Верхнім і Сярэднім Падняпроўі з'явіліся плямёны кіеўскай культуры.

На тэрыторыі Паўднёвай Беларусі ў 5—7 ст. жылі плямёны калочынскай культуры.

У 7—6 ст. да н. э. — 4—5 ст. н. э. тэрыторыю Цэнтральнай Беларусі насялялі плямёны культуры штрыхаванай керамікі. Яны выраблялі жалезныя прылады працы і зброю, бронзавыя ўпрыгожанні.

У 6—9 ст. у славян, якія насялялі тэрыторыю Беларусі, адбываўся пераход ад першабытнаабшчыннага ладу да феадальнага.

6.Першыя дзяржавы-княствы на старажытнабеларуских землях

(9-13ст).Полацкае.Тураускае.

Полацкае княства было першай дзяржавай, якая сфарміравалася на беларускіх землях.Сам Полацк упершьшю згадваецца крыніцамі пад 862 г.У другой палове X ст. летапісы згадваюць першага полацкага князя Рагвалода:з'яўленне межаў, зацвярджэнне палітычнай сістэмы, упарадкаванне ўнутраных гаспадарчых адносін.Каля 970 - 980 гг. да полацкай князёўны Рагнеды - дачкі Рагвалода - пасваталіся 2 браты: Уладзімірнаўгародскі і Яраполк кіеўскі. Рагнеда абрала Яраполка. Абражаны а Уладзімір робіць напад на Полацк,прымусам бярэ Рагнеду ў жонкі. Пасля ён забівае падманам свайго брата і становіцца валадаром Кіева. Утвараецца "імперыя Рурыкавічаў" з цэнтрам у Кіеве, якая часам атаясамліваецца з Кіеўскай Руссю. Але гэтае штучнае ўтварэнне не мела надзейных унутраных мацуючых ніцяў. Пасля спробы забіць Уладзіміра полацкая княжна Рагнеда была выслана на Бацькаўшчыну. У канцы жыцця Рагнеда пастрыглася ў манашкі пад імем Анастасіі. Памерла ў 1000 г.Князь Ізяслаў(сын Рагнеды) памёр у 1001 г. Ён паклаў пачатак полацкай княжацкай дынастыі. Пераемнікам стаў князь Брачыслаў Ізяславіч (1001 - 1044).Разам з тым абвастраліся адносіны паміж Полацкам і Ноўгарадам. Брачыслаў полацкі і Яраслаў наўгародскі кіравалі Кіевам праз сваіх намеснікаў. У 1021 г. Брачыслаў полацкі нападае на Ноўгарад і захоплівае яго. Бітва паміж Брачыславам і Яраславам адбылася, заключана мірная дамова паміж князьмі. У 1026 г. Яраслаў стаў кіеўскім князем і мірная дамова была парушана. Пасля 1036 г. на тэрыторыі Усходняй Еўропы засталіся толькі 2 княжацкія радаводы: Яраславічы і Рагвалодавічы. Пасля смерці Брачыслава -заступіў сын Усяслаў празваны Чарадзеем (каля 1029 - 1101).У перыяд з 1065 па 1078 г. адбываюцца бітвы паміж Чарадзеем і Яраславічамі за Пскоў, Ноўгарад, Менск, Смаленск.У пачатку XIII ст. над Полацкай зямлёй новая небяспека - на поўначы і захадзе з'явіліся нямецкія рыцары-крыжакі.Дачка полацка-віцебскага князя Брачыслава - Параскева стала жонкай Аляксандра Яраславіча наўгародскага у 1239 г. У канцы 50 -пач 60-х гт. XIII ст. на полацкім княжанні з'яўляецца 1 літоўскі князь Таўцівіл. Пачынаецца перыяд існавання Полаччыны ў саюзе з Літвой - ВКЛ.