Қ АЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚОРҚЫТ АТА АТЫНДАҒЫ ҚЫЗЫЛОРДА МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ЭЛЕКТР ЭНЕРГЕТИКАСЫ КАФЕДРАСЫ

ЭЛЕКТР МАШИНАЛАРЫ

пәнінен курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар

Кызылорда, 2015 жыл

КІРІСПЕ

Курстық жұмыс студентке алған теориялық білімін нақты инженерлік есепті – істен шыққан асинхронды қозғалтқышты қайта қалпына келтіру мақсатында есептеуді – шешуде қолдануға үйретуі қажет.

Курстық жұмыс жеке тапсырма бойынша орындалады. Асинхронды қозғалтқышты есептеудің бастапқы деректері: асинхронды қозғалтқыш өзекшесінің геометрикалық өлшемдері, номинал кернеуі, ротордың айналу жиілігі. Есептеудің мақсаты істен шыққан қозғалтқыштың бастапқы деректері бойынша асинхронды қозғалтқыштың қуатын және техникалық сипаттамаларын анықтау болып табылады.

Курстық жұмыстың есептік жазбасының құрамында: электромагниттік есептеу; негізгі есептеулерді және шешімдерді түсіндіретін эскиздер; есептеу нәтижелері келтірілген кестелер болуы керек. Мәтінде есептік формулалар және олардың сандық мәндері қойылган өрнектері болуы тиіс. Есептеу нәтижесі болып табылатын әр шаманың өлшем бірліктері көрсетілуі қажет.

Курстық жұмысқа тапсырма

Асинхронды қозғалтқыштың электромагниттік есептеуінің бастапқы деректері (мәндерін 3 қосымшадан қараңыз):

• Номинал кернеуі (В) – U_1н =380 В;=220B

• С татор орамаларының жалғану схемасы – ;

• Қоректендіру электр торабының жиілігі (Гц) – f = 50 Гц;

• Статор магнит өрісінің синхронды айналу жиілігі (айн/мин) – n₁ =1000

• Қорғаныс дәрежесі - IP44;

• Статор өзекшесінің геометрикалық өлшемдері:

• Статор өзекшесінің сыртқы диаметрі (м) – D_а=0.191м

• Статор өзекшесінің ішкі диаметрі (м) – D=0,126м

• Статор өзекшесінің ұзындығы (м) – l₁=0,08+0,3D=0.117

• Ауалық саңылау (м) – δ=0.003

• Статор науашаларының өлшемдері (м) – (1.1 - сурет) b₁₁, b₁₂, h₁₁, b_ш1, h_ш1;

• Ротор науашаларының өлшемдері (м) – (1.2 - сурет) b₂₁, b₂₂, h₂₁, b_ш2, h_ш2;

• Статор науашаларының саны – Z₁=36

• Ротор науашаларының саны – Z₂=34

• Ротор науашаларының қиғаштығы (м) – b_ск=0.0245

• Қысқа тұйықталған сақинаның ені (м) – a_кл=0.0098

• Қысқа тұйықталған сақинаның биіктігі (м) – в_кл=0.0110

Ескерту: егер өзекшенің геометрикалық өлшемдері тапсырмада берілмесе, онда олар студентке ұсынылатын реал электр машинасы өзекшесін өлшеу арқылы алынады.

Cурет 1.1

Статор орамасының тісшелік аймағы

Cурет 1.2

Ротордың алмұрт тәрізді науашалары

2. Статор мен ротор өзекшелерінің геометрикалық өлшемдерін есептеу және тұрақтыларды есептеу

2.1 Статор өзекшесінің есептік ұзындығы (м) – l_б= l₁=0.117

2.2 Статор науашаларының өлшемдері (м) – (2.1 -сурет):

• Науаша биіктігі h_n1= h₁₁+ h_{ш1=0,0143+0,0005=0,0148}

• Тісше биіктігі h_z1= h_n1

• Тісше түбіртегінің биіктігі h_к1= (b₁₁ – b_ш1)/3,5(0,0065-0,0035)/3,5=0,00085

• Науаша өлшемі h₁₂ = h₁₁+ h_{к1=0,00085+0,0143=0,015}

2.3 Статордың тісшелік қадамы (м) – =3,14*0,126/36=0,01

2.4 Статор тісшесінің ені (м) – =0,0018 =0,0055

2.5 Статор тісшесінің орташа ені (м) – =0,0035

2.6 Статор ершігінің биіктігі (м) – =0,0177

2.7 Ротор өзекшесінің ұзындығы (м) – =0,0177+0,0005=0,122

2.8 Ротор өзекшесінің сыртқы диаметрі (м) – =0,126-2*0,0003=0,125

2.9 Ротор өзекшесінің ішкі диаметрі (м) – =0,3*0,126=0,0378

2.10 Ротор науашасының өлшемдері (м) – (2.2 -сурет):

• Науаша биіктігі h_n2= h₂₁+ h_{ш2=0,00222+0,0007=0,0229}

• Тісше биіктігі h_z2= h_n2

• Науаша өлшемі h₂₂ = h₂₁ – (b₂₁+b₂₂)/2=0,0075

2.11 Ротордың тісшелік қадамы (м) – =0,011

2.12 Ротор тісшесінің ені (м) –

=0,0056 =0,0012

2.13 Ротор тісшесінің орташа ені (м) – =0,0034

2.14 Ротор ершігінің биіктігі (м) – =0,148 мұндағы =0,376

2.15 Ротор науашалары қиғаштығының салыстырмалы шамасы =2,13

2.16 Ротор науашасының көлденең қимасының ауданы, ротордың қысқа тұйықталған орама қаламшасы қимасының ауданы (мм²) –

=209

2.17 Қысқа тұйықтаушы сақина қимасының ауданы (мм²) – =107

2.18 Магнит өрісінің синхронды бұрыштық айналу жылдамдығы (рад/с) –

=104,6

2.19 Машинаның полюстер жұбының саны –

=60*50/1000=3

2.20 Полюстік бөлік (м) – =3,14*0,126/3*2=0,06594

2.21 Бір полюске және бір фазаға келетін науашалар саны – =3*6/18=2мұндағы m₁=3 статор орамасының фазалар саны.

2.1- сурет

Статордың тісшелік аймағы

2.2 - сурет

Қысқа тұйықталған ротор науашалары