2 Көлденең раманы жобалау
Көлденең рама- өндірістік ғимарат қаңқасының негізгі жүк қабылдағыш бөлігі. Раманың өлшемдері:
аралығы -В,м.
кранасты рельстің еденнен биіктік деңгейі- Н1, м.
Ғимараттың рама қарысы астына дейінгі толық биіктігі -Н, м.
Раманың аралығы ғимаратты ұзына бойы бойынша бөлетін осьтердің арақашықтықтарына тең етіп қабылданады. Аралық технологиялық және транспорттық құралдардың өлшеміне, технологиялық процестердің ыңғайына байланысты және де аралық 18 метрден артық болғанда 6 метрге бөлінетіндей етіп қабылданады. Ғимараттың қары астына дейін биіктігі- Н. Көлденең раманы жобалау кезінде кранасты рельстің еденнен биіктік деңгейіне дейін Н1 және көпірлі кранның өлшемдеріне байланысты қабылданады. Ғимараттың биіктігі 10,3 метрге дейін 1,2м бөлінетіндей, ал одан биік кезде 1,8 метрге бөлінетіндей етіп қабылданады. Қай кезде де ғимарат биіктігі 0,6 метрге бөлінетіндей етіп қабылданады. Ұстынның ұзындығын табу үшін, кранасты арқалық пен рельстің биіктіген анықтау қажет. Раманың қарысы ретінде стропилалық ферма қабылданады.
2.1 Көлденең раманы есептеу
Раманың элементтерінде пайда болатын ішкі күштерді табу үшін оның есептелетін сұлбасын қабылдап және оған әсер ететін жүктерді жинау қажет. Көлденең раманы статикалық есептеу арқылы ішкі күштерді тауып, ұстынның әр қималарына әсер ететін ең үлкен ішкі күштердің қисынды үйлесімін табу керек.
2.1.1 Раманың есептеу сұлбасы
Раманы статикалық есептеу үшін, раманың конструктивтік сұлбасы есептеу сұлбасына ауыстырылады, рама элементтері идеалды түйіндермен біріктірілген осьтік сызықтармен белгіленеді.
2.1.2 Рамаға әсер ететін күштерді жинау
Раманы есептеу кезінде оның элеметтерінде пайда болатын ішкі күштерді әр күштердің әсерінен жеке табу керек. Өйткені олар ұстынның әр түрлі қималарында ішкі күштердің ең үлкен қисынды үйлсімін табуға болады.
Тұрақты жүктемелер
Жоғарыда жатқан конструкциялар салмақтары тұрақты жүктер ретінде қарыға біркелкі әсер ететіндей етіп қабылданады. Тұрақты жердің шамасын анықтау үшін шатырдың конструкциясы қабылданады.Төбенің 1м2-на бірқалыпты жайылған жүктемелерді (1-кесте) жүк ауданының еніне көбейтіп қадамдық жүктерді тауып, ферманың тірек реакциясын есептеу керек. Ендік раманы есептегенде қарының ұстынның сыртқа қырына 200мм жеткізілмей қойылатыны ескерілуі керек. Сол себепті қарының тірек күші ұстынға белгілі бастапқы эксцентриситетпен әсер етіп, ұстын ұшынан әсер ететін иілу моментін туғызыды.
Қар жүгі
Көлденең раманы есептеу үшін жел жүгін жел соққан жақтан (жел арының) жел ығы жағынан (жел соруын) табу керек. Жел жүгінің бағыттары жел әсерінің бағытымен сәйкес, ал мәні құрылыс салынатын ауданның географиялық орнына сәйкес кабылданады.
Se = γʄ · S0 · µ · B , (2)
мұндағы γʄ - жүктер бойынша сенімділік коэффициенті;
S0 - қардың нормативтік салмағы;
µ - қар қалыңдығынан қар жүгіне ауыстыратын коэффициент;
В - көлденең раманың қадымы.
Көпірлі кранның жүктері
Өндірістік ғимараттарда көптеген көпірлі крандар болуы мүмкін, бірақ көлденең рама аралығы тек екі көпірлік кранның әсерінен есептеледі (бір рамаға төрт кран әсерінен артық әсер есепке алынбайды). Кранның бір дөңгелегі арқылы әсер ететін ең үлкен жүгі көпірлі крандардың арнайы мәліметтерінде келтіріледі, ал кран жүгінің ең азы былай табылады:
Fmin
=
, (3)
мұндағы Q - кран көтере алатын жүк шамасы;
G - кранның (арбасымен қоса) толық салмағы;
n - кранның бір жағында орналасқан дөңгелектер саны.
Кранасты арқалығының жоғарғы белдеу деңгейінде көпірлі кранның бір дөңгелегіне әсер ететін көлденең күш былай анықталады:
Tк
= ʄ
, (4)
мұндағы
Жел жүгі
Көлденең раманы есептеу үшін жел жүгін жел соққан жақтан (жел арынын) және жел ығы жағынан (жел соруын) табу керек. Жел жүгінің бағыттары жел әсерінің бағытымен сәйкес, ал мәні құрылыс салынатын ауданның географиялық орнына сәйкес қабылданады.
W = k · c · w0'' · B · γʄ , (5)
мұндағы k - жол арынының ғимарат биіктігіне және орналасқан жеріне сәйкес өзгеруіне сәйкес қабылданатын коэффицент;
c - аэродинамикалық коэффицент;
w0n - жел арыны;
B - рама қадымы.
Жел арынының шамасы жер бетінен биіктеген сайын өзгеріп тұрады (10м биіктікке дейін "бірқалыпты әсер етеді" деп қабылданады). Көлденең раманы есептеуді оңайлату үшін жер әсерін ғимарат бойына біркелкі әсер ететін балама шамасымен ауыстырылады.
Раманың есептеу биіктігі қарынын төменгі белдеуіне шейін қабылданады. Қарының төменгі белдеуінен жоғары әсер ететін жел жүгін рамаға қадала әсер ететін балама шамасымен ауыстырылады.