Ф и з и к а II бөлімі бойынша өз бетімен жұмыс істеуге арналған тестік тапсырмалар

14.1 Геометриялық оптика мен фотометрия элементтері

14.1.1Жарық сәулесі екі ортаны бөліп тұрған жазық шекараға 60⁰ бұрышпен түсіп, 30⁰ бұрышпен сынған. Екінші орта сыну көрсеткішінің бірінші орта сыну көрсеткішіне қатынасты неге тең ?

A) ; В) ; С) ; D) ; E) .

14.1.2 Жарық сәулесі ауа-шыны шекарасына 60⁰ бұрыш жасай түскен. Егер шынының сыну көрсеткіші тең болса, онда сыну бұрышы неге тең болады?

A) 10⁰ ; B) 20⁰; C) 30⁰; D) 45⁰ ; E) 60⁰.

14.1.3 Жарық сәулесі шыныдан вакуумге өткен. Шекті бұрышы 30⁰ тең. Шыныдағы жарық жылдамдығын анықтаңыздар.

A) 0,510⁸ м/с; B) 0,810⁸ м/с ; C) 1,010⁸ м/с; D) 1,510⁸ м/с;

E) 2,510⁸ м/с .

14.1.4 Жарықтың белгісіз ортадан ауаға өту кезіндегі толық шағылудың шекті бұрышы 30⁰ тең. Осы ортаның сыну көрсеткішін анықтаңыздар.

A) 2,0; B) 2,5; C) 1,0; D) 1,5; E) 2,2.

14.1.5 Ортаның сыну көрсеткіші 2 тең. Осы ортадағы жарық жылдамдығы неге тең?

A) 310⁸ м/с; B) 210⁸ м/с; C) 2,510⁸ м/с; D) 110⁸ м/с; E) 1,510⁸ м/с.

14.1.6 Ортаның сыну көрсеткішін анықтайтын өрнекті көрсетіңіз:

A) ; B) ; C) ; D) ; E) tgi_Бр= .

14.1.7 Ортаның сыну көрсеткішін анықтаңыз. Жарық осы ортада 0,015 мкс уақыт аралығында 3 м жол жүрген.

A) 1 ; B) 1,2; C) 1,5; D) 2,1; E) 1,8.

14.1.8 Заттың сыну көрсеткіші 2 тең. Осы заттағы жарық жылдамдығы неге тең?

А) 1,5^.10⁸ м/с; В) 1,4^.10⁸ м/с; С) 1,6^.10⁸ м/с; D) 1,8^.10⁸ м/с; Е) 1,2^.10⁸ м/с.

14.1.9 Ортаның сыну көрсеткіші неге тәуелді?

А) жарық интенсивтілігне; В) жарық тербелістерінің амплитудасына;

С) ортадағы жарық жылдамдығына ; D) жарық толқынының ұзындығына;

Е) сәуленің екі орта жазықтығына түсу бұрышына.

14.1.10 Жарық екі орта шекарасына түскен кезде келесі заң орындалады:

1. сыну бұрышы әрқашан түсу бұрышынан үлкен;

2. сыну бұрышы әрқашан түсу бұрышынан кіші;

3. сыну бұрышы түсу бұрышына тең;

4. сыну бұрышы мен түсу бұрышының қосындысы әрқашан 90⁰ құрайды;

5. егер жарық сәулесі оптикалық тығыздығы аз ортадан оптикалық тығыздығы көп ортаға таралатын болса, онда сыну бұрышы түсу бұрышынан кіші болады.

14.1.11 Жинағыш линзаға суретте көрсетілгендей параллель сәулелер шоғыры келіп түскен. Линзаның фокусы қайсы номермен белгіленген?

A ) 1;

B) 2;

C) 3;

D) 4;

E) 5.

14.1.12 Фокус аралығы 20 см тең жинағыш линзаның оптикалық күшінің абсолют мәні неге тең?

А) 20дптр; В) 5 дптр; С) 0,05 дптр; D) 0,2 дптр; Е) 2 дптр.

14.1.13 Жинағыш линзаның көмегімен жанып тұрған нүктенің кескінін линзадан f =1 м қашықтықта алған. Егер жанып тұрған нүктеден линзаға дейінгі қашықтық d=0,5 м тең болса, онда линзаның фокус арлығы:

A) 1,5 м; B) 2 м; C) 0,33 м; D) 3 м; E) 0,5 м.

14.1.14 Қайсы тұжырымдама дұрыс:

1. жинағыш линза әрқашан шын кескін береді;

2. шашыратқыш линза шын кескін бере алады;

3. линзаның фокус аралығы өзі орналасқан ортаға тәуелді емес;

4. линзаның фокус аралығы өзі жасалған материалға тәуелді емес;

5. линзаның фокус аралығы оның бетінің қисықтығына тәуелді.

14.1.15 Беттерінің қисықтық радиустары төменде келтірілген бес линза берілген:

1. R₁ =+15м, 2. R₁ =+15м, 3. R₁ = ∞, 4. R₁ =+5м, 5. R₁ =-10м,

R₂= - 8м; R₂= +15м; R₂= - 8м; R₂ = ∞; R₂= - 8м

Осы линзалардың қайсысы жазық-ойыс болып келеді?

А) 1; В) 2; С) 3; D) 4; Е) 5.

14.1.16 Шашыратқыш линзадан нәрсеге дейінгі қашықтық 50см, ал оның оптикалық кескініне дейінгі қашықтық 20 см тең. Линзаның оптикалық күші:

1. 3дптр; В)- 3 дптр; С) 0,07 дптр; D) – 0,07 дптр; Е) 0,33 дптр.

14.1.17 Жинағыш линзадан 2,5см қашықтықта биіктігі 2см нәрсе орналасқан. Экрандағы кескіннің биіктігі 8 см тең болса, онда линзаның сызықтық үлкейтуі мен оптикалық күші:

1. 4 және 50дптр; В) 4 және 10дптр; С) 0,25 және 2дптр;

2. D) 1,25 және 16дптр; Е) 4 және 0,5дптр.

14.1.18 Фокус аралығы 28,6см және 23,8см болатын екі жұқа линза біріктірілген. Линзалар жүйесінің оптикалық күші:

1. 0,07 дптр; В)– 0,007 дптр; С) 7,7 дптр; D)– 0,7 дптр; Е) -14,7 дптр.

14.1.19 Жазық –дөңес линзаның оптикалық күші 4 дптр, линза материалының сыну көрсеткіші 1,6. Линзаның дөңес бетінің қисықтық радиусы:

1. 2,5 м; В) 0,4 м; С) 15 см; D) 0,04 м; Е)15 м.

14.1.20 Беттерінің қисықтығы бірдей қос дөңес жұқа линза сыну көрсеткіші 1,65 тең шыныдан жасалған. Сыну көрсеткіші 1,5 тең сұйықтыққа батырылған линзаның оптикалық күші 4 дптр тең болған. Линза беттерінің қисықтық радиусы:

1. 0,4 м; В) 0,05 м; С) 0,36 м; D) 0,64 м; Е) 8 м.

14.1.21 Кандела (кд) ненің өлшем бірлігі болып табылады?

А) жарықтанылу; В) жарқырау; С) жарықтылық; D) жарық күші;

Е) жарықтың ағыны.

14.1.22 Бірлік денелік бұрышта таралатын жарық ағынына тең физикалық шама қалай аталады:

А) жарықтанылу; В) жарқырау; С) жарықтылық; D) жарық күші;

Е) жарықтың ағыны.

14.1.23 Дұрыс емес тұжырымдаманы көрсетіңіз: жарықтанылу-

А) бетке түсетін жарық сәулелерінің түсу бұрышына тәуелді;

В) жарық көзінің жарық күшіне пропорционал;

С) жарық көзінен жарықтанылатын бетке дейінгі ара қашықтыққа кері пропорционал;

D) бірлік бетке келетін жарық ағынымен анықталады;

Е) ХБ жүйесінде люкспен өрнектеледі.

14.1.24 Дұрыс емес тұжырымдаманы көрсетіңіз:

А) жарық сәулесін қабылдағыштар сезімталдығы әр-түрлі толқын ұзындықтары үшін бірдей емес;

В) жарық ағынының өлшем бірлігі – люмен;

С) жарқырау бірлік бетке түсетін жарық ағынына тең;

D) жарқыраудың өлшем бірлігі люмен бөлінген метрдің квадраты (лм/м²) болып табылады;

Е) жарықталынудың өлшем бірлігі люмен бөлінген метрдің квадраты (лм/м²) болып табылады.

14.1.25 Бірқалыпты жарқырап тұрған радиусы 10см шар түріндегі жарық шамының жарық күші 100 кд тең. Жарық шамы шығарған толық жарық ағыны:

А) 1,26 клм; В) 0,23 клм; С) 0,115 клм; D) 10 клм; Е) 20 клм.

14.1.26 Бірқалыпты жарқырап тұрған радиусы 10см шар түріндегі жарық шамының жарық күші 100 кд тең. Жарық шамының жарқырауы:

А) 1,26 клм/м²; В) 0,23 клм/м²; С) 0,115 клм/м²; D) 10 клм/м²;

Е) 20 клм/м².

14.1.27 Жарық күші 500 кд тең нүктелік жарық көзі 10 м қашықтықта 2,5 лк тең жарықтанылу тудырады. Сәулелердің жарықтанылатын бетке түсу бұрышы:

А) 90⁰; В) 60⁰; С) 45⁰; D) 30⁰; Е) 0⁰.

14.1.28 Диаметрі 6 м дөңгелек ауданшаның центрінен 4м биіктікте жарық күші 200 кд тең шам ілінген. Ауданшаның шеткі нүктелеріндегі жарықтанылу:

А) 37 лк; В) 0,23 лк; С) 6,4 лк; D) 5,12 лк; Е) 6 лк.

14.1.29 Өлшемі 10×25см ақ қағаз бетіне қалыпты Ф=50лм жарық ағыны келіп түcкен. Егер қағаз бетінің шашырату коэффициенті ρ=0,7 тең болса, онда оның жарқырауы:

А) 2,86 клм/м²; В)0,014 клм/м²; С)0,875 клм/м²; D)140 клм/м²; Е)1,4клк/м².

14.1.30 Ақ қағаз бетіне жарық ағыны түсіп, одан шағылған кездегі беттің жарқырауы 1,4 клк/м² тең. Қағаз бетінің жарықтылығы:

А) 446 кд/м²; В) 4,4 ккд/м²; С) 223 кд/м²; D) 8,8 ккд/м²; Е)121ккд/м².