Оқуға түсу емтихан сұрақтары

Микроорганизмдер биотехнологиясы

1.Биотехнология ғылыми пән.

2.Биотехнологияның даму тарихы, биотехнологияның мәні мен мақсаты.

3.Биотехнология және негізгі бағыты.Даму перспективасы.

4. Микроорганизмнің өндірістік штамын құрудың және оның бағалы

қасиетін сақтау проблемасының қазіргі заманғы әдісі.

5.«Популяциялық беріктікке» және «автоселекцияға» түсінік.

6.Микроорганизм штамын сақтаудың негізгі әдісі.

7.Биотехнологиялық процестер: жүйелі және сатылап іске асыру принциптері.

8.Биоөндірісте қолданылатын шикізаттар.

9.Микроорганизмді культивирлеу

10.Егіс материалын алу.

11. Беттік және түптік культивирлеу.

12.Микроорганизмді культивирлеудің үздіксіз және периодты

культивирлеу процесі, олардың жетістіктері мен кемшіліктері.

13.Метаболит синтезіне және өндірістік штамның өсуіне культивирлеу

шартының әсері.

14. Микробтық ақуыз өндірісі. Ауыл шаруашылық жануарларының және

адам баласының қоректенуіне арналған ақуыздың мәні.

15.Ақуызды алудың микробиологиялық әдісінің артықшылығы.

16.Ақуыздың микроорганизм-продуценті. Ақуыз заттардың алынатын көзі-

микроорганизмге қойылатын талаптар.

17.Микробтық биомассаны алуға арналған шикізаттар:өсімдіктердің түрінің

шикізаттары, этил және метил спирті, табиғи газ, мұнай көмірсулары.

18. Коммерциялық ақуыз өнім

19. Өсімдікті қорғауға арналған микробиологиялық заттар және бактериялық тыңайтқыштар.

20.Препарат алу технологиясы. Бактериялық тыңайтқышты алу: нитрагин, ризоторфин.

21.Органикалық қышқыл алу. Сірке қышқылын алу. Сірке қышқылды бактерияны культивирлеудің шарты және шикізаты.

22. Беттік және түптік әдіспен сірке қышқылын алу.

23.Амин қышқылының өндірісі. Амин қышқылының мәні және оны қолданудың сфералары.

24.Витамин өндірісі. Микробтық синтез көмегімен алынатын витамин.

25.Ферментті микробиологиялық әдіспен алудың артықшылығы.

26.Микробтық фермент алу (амилазалар, декстиназалар, лактазалар, инвертазалар, пектиназалар, протеиназалар, липазалар және т.б.)

27.Иммобилизденген ферменттер.

28. Микроб тектес полисахаридтер, өндірістік масштабта-декстрин, ксантан өндіріледі.Полисахаридтің микроорганизмнің продуценті, оларды алу және іс жүзінде қолдану

Биохимия

1. Көмірсулардың құрылымы мен қасиеттері

2. Моносахаридтер, олардың туындылары.

3. Глюкозаның көзі және айналу жолдары.

4. Аминқышқылдар, олардың құрылымы, классификациясы.

5. Белок молекуласының құрылысы мен қасиеттері.

6. Белок молекуласының құрылысының деңгейлері

7. Белоктардың топтастыру.

8. Жануарлар, өсімдіктер мен микробтық ферменттер, олардың ерекшелігі.

9. Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамы.

10. Чаргафф заңдылығы. ДНҚ-ның репликация

11. Белок биосинтезі, негізгі кезеңдері.

12. Генетикалық код, қасиеттері.

13. Липидтердің жалпы қасиеттері.

14. Липидтердің биологиялық қызметі.

15. Көрсетілген екі липидтердің қайсысын сұйық майға жатқызасыз: тристеарин және триолеин.

16. Сабынданбайтың липидтер: стероидтер және терпендер.

17. Витаминдер, құрылысы, қасиеттері, биологиялық қызметі.

18. Суда ерийтін витаминдер.

19. Майда ерийтін витаминдер

20. Гормондар туралы жалпы сипаттама, гормондардың топтастыруы.

21. Анаболизм мен катаболизм, олардың өзара байланысы.

22. Гликолиз. Лимон қышқылының циклы, оның биологиялық мағынасы.

23. Тотыға фосфорлану.

24. Митохондриялар мен хлоропластар, олардың құрылымы, қызметтері.

25. Клетканың биоэнергетикасы.

Экологилық биотехнология

1. Экологиялық биотехнология пәні және мақсаты

2. Ағынды суларды аэробты тазалау, олардың сипаттамасы

3. Биофильтірдің жұмыс істеу принциптері және сызба нұсқасы

4. Аэротенканың жұмыс істеу принциппі және сызба нұсқасы

5. Активті ил туралы түсінік

6. Ағын суды тазартудың интенсивті және экстенсивті әдіс

7. Ағын суды тазартудың анаэробты процесстері, олардың сипаттамасы

8. Тамақ өндірісінің ағын суын тазартуға арналған қондырғы

9. Көміртегі, азот, күкірт және оттегінің айналуының сызба нұсқасы

10. Нитрификация және денитирифика процестерінің маңыздылығы

11. Септиктенктің жұмыс істеу принципі және сызба нұсқасы

12.Анаэробты биофильтірдің құрлысы

13.Металды бактерияны сілтілеу туралы түсінік

14.Сілтілеуші микроорганизімдер

15.Биоэкстракциялы металлургияны өндірісте қолдану

16.Экологиялық таза энергияны алу үшін микроорганизмдердің мүмкіндіктері

17.Өсімдік шикізатында этанол алу өндірісі

18.Биометаногенез процесі

19.Қалдықтарды анаэробты ашутығап қатысатын микроағзалар

20.Биогазды алу технолгиясы және шикізат түрлері

21.Pseudomonas putida және Pseudomonas dechromaticans жасушаларын өндірістік ағын суларын тазалауда қолдану

22.Денитрификациялаушы бактерияның биомасса нитраты және уран биосорбциясы

23.Қазақстанда пайда болған қалдықтардың проблемасын шешу жолы

24.Қатты және сұйық қалдықтарды биологиялық әдіспен утилизациялау

25.Улы заттарды ыдыратудың микробтық қауымдастықтың әсері

26.Ксенобиотиктің деструктор- штамының эффективтілігін құру

27.Мұнаймен ластанған топырақты тазарту үшін микроорганизм деструкторын қолдану

28.Микроорганизм - деструкторының генетикалық құрастыру

29.Микробтық синтездің кейбір өнімін алуда және ген-инженерлік әдісімен алуда микроорганизмді қолданудың қауіпсіздік проблемалары

Микробиология және вирусология

1. Курстың мақсаты мен міндеті

2. Микроағзалар туралы түсінік

3. Микроағзалардың табиғаттағы ролі

4. Микробиология өндірісінің әртүрлі салларындағы ролі

5. Микробиология ғылымының дамуының қысқаша тақырыбы

6. Микроағзалардың морфологиясы мен систематикасы

7. Прокариоттар және эукариоттардың бір-бірінен айырмашылығы

8. Микрорганизмдер метоболизмі

9. Мироағзалардың өмірсүргіштігін анықтайтын факторлар

10. Микроағзалардың туқымқуалағыштағы және өзгергіштігі

11. Сыртқы орта факторларының микрағазаларға әсері

12. Физика – химиялық факторлар

13. Химиялық факторлар

14. Биологиялық факторлар

15. Спирт ашу процестері, практикалық маңызы

16. Микроағзалардың табиғатта таралуы

17. Инфекция және иммунитет туралы оқыту негіздері

18. Микроағзалар тудыратын өте маңызды биохимиялық процестер

19. Ферментерді микроағзалар көмегімен алу

20. Антибиотиктер микроағзалар көмегімен алу

21. Мутагенез. Микроорганизмдердің спонтандық жəне индукциялық өзгергіштігі

22. Мутациялар, олардың түрлері, олардың пайда болуының молекулярлық жолдары.

23. Мутагендік факторлар, олардың əсері.

24. Физикалық жəне химиялық мутагендер қоздыратын зақымдануларды түзету.

25. Рекомбинациялар. Прокариоттардың генетикалық рекомбинацияларының түрлері

26. Плазмидтер, оларды жіктеу жəне олардың биологиялық маңызы, интеграциясы

27. Эукариот микроорганизмдердің рекомбинациясы

28. Жыныстық жəне парасексуалдық процестер

29. Гибридологиялық талдаудың негізі

30. Микроб жасушасындағы физиология мен метаболизмді зерттеудегі жаңа бағыттар

Өсімдік биотехнология

1. Өсімдік биотехнологиясының мақсаттары

2. Өсімдіктер биотехнологиясының даму болашағы мен негізгі бағыттары

3. In vitro – торларының өсуі, даму тарихы

4. Өсімдіктер биотехнологиясының әдістері мен объектілері

5. Қоректік орталардың жалпы сипаты

6. Өсімдік жасушаларын және ұлпаларын культивирлеу

7. Калусогенезге әсер етуші факторлар

8. Суспензиялы ортаның өсу тәсілі.

9. Экономикалық маңызды заттарды өсімдіктен алудың клеткалық

технологиясы.

10. Жасушалар иммобилизациясы және оның артықшылығы

11. Өсімдіктердің клонды микрокөбеюі және оның артықшылықтары

12. Клонды микрокобеюдің кезеңдері

13. Клонды микрокобеюдің әдісі

14. Вирус ауруларынан өсімдіктерді сауықтыру

15. Ауру жұқтырған өсімдіктердің диагностика әдістері

16. Вируссыз егілетін картоп материалын алу

17. Меристем олардың даму индукциясы.

18. Өсімдіктердің клондық микрокөбеюіне әсер ететін факторлар

19. Протопластардың өсу кезеңдері

20. Ұрғашы гаметофидтың өнімінен гаплойдтар алу

21. Клеткалық селекция әдісі

22. Гендік инженерияның дамуы мен мүмкіншілігі

23. Потогендер мен зиянкестерге төзімді өсімдіктердің жасалуы

24. Өздігінен клондану вариабелділігі механизмдері мен табиғаты

25. Өздігінен клондану вариабелділігіне әсер етуші факторлар

26. Соматикалық будандарының селекция әдісі

27. Клеткалардың криосақталу әдістері мен мінездемелер

28. Криосақталудың клеткалық культивациясы және оның бағасы

29. Гербицидтерге қарсы тұратын өсімдіктердің жасалуы

30.Іn vіtro гендер банкін жасау.

31.Өсімдік клеткаларын мұздатып сақтау.

32. Өсімдіктердің қолайсыз жағдайларға төзімділігін зерттеу

33. Криопротекторлар. Мұздату мен сақтау. Еріту жəне криопротекторлардан тазарту.

Жануарлар биотехнология

1. Жануарлар биотехнологиясы пәні және оның әдістері. Пәннің негізгі бағыттары мен міндеттері

2. Аналық жануарлардың жыныс жүйесінің физиологиясы мен морфогенезі

3. Оогенез, фоликуллогенез

4. Овуляция және сары денешіктің түзілуі

5. Аналықтарды шағылысқа дайындау және іріктеу. Ұрықтану

6. Имплотация алдындағы ұрықтың дамуы

7. Суперовуляция. Суперовуляциялаушы препараттар

8. Куйлеу синхрондығы

9. Сиыр мен қойдың күйлеу циклы. Донорларды ұрықтандыру. Сары денешіктің пайда болуы

10. Жыныс гармондары: андрогендер мен эстрогендер

11. Донор, эмбрион, рецепиент арасындағы өзара байланыс

12. Ірі ауылшаруашылық жануарларының имплонтация алды эмбриондарының трансплонтациясы

13. Эмбрионның даму сатылары және трансплонттарды орналастыру аймағы

14. Культура орталары. Ооциттердің культиверленуі және ұрықтануы

15. Эмбриондарды жуып алу әдістері. Жынысты анықтау

16. Х және У сперматазоитарды айыру

17. Эмбриондарды бағалау

18. Донор, эмбрион, рецепиент байланысы

19. Эмбриондардың морфологиясы және оны орналастыру аймағы

20.Орта размерлі ауылшаруашылық және лабораториялық жануарлардың имплонтация алды эмбриондарының трансплонтациясы

21. Спермалардың негізі параметрлері: қозғалу дәрежесі, қоюлығы және оның сапасын бағалау

22. Эмбрионның төмен температуралық консервациялаудың теориялық аспекттері

23. Эмбрионды қатырғандағы даму сатылары

24. Гамета мен эмбриондарды криоконсервациялау жоғалып бара жатқан мал тұқымын сақтаудың тиімді жолы

25. Криопротекторлар. Криотехника

26. Ооциттер мен эмбриондарды қатыру

27. Витрификация

28. Монозиготалы және клондалған жануарлар

29. Химерлі жануарлар

30. Шаруашылыққа бағалы белгілерімен жаңа малдар алу.

31. Тез өсетін трансгендік жануарларды алу.

32. Жануарлар биотехнологиясында қолданылатын əдістер жəне қолданалатын деңгейдегі құрылымдар.

33. Биотехнология саласындағы зерттеулеуге бақылау жəне биотехнологиялық патенттелген өнертабыс.

Биотехнологиялық өндірістің негіздері

1. Биотехнологияның ғылыми жетістігінің орны. Биотехнология өндірісінің болашағы.

2. Биотехнология өндірісінің аумағы ретінде микроорганизмнің мәні.

3. Микроорганизмнің зат алмасу жылдамдығы және жылдамдығы және ерекшеліктері.

5. Биотехнологиялық өндірістің жалпы сипаттамасы.Оның негізгі талаптары және шектелулері.

6.Микроорганизмнің біріншілік және екіншілік метаболиттері.

7. Микроорганизмнің негізгі сатылары және өсу көрсеткіші, микроорганизмнің өсу қисығы.

8. Микробиологиялық синтез өнімдерінң түрлеті(ферменттер, горомондар, антибиотиктер және т.б.).

9. Биотехнологияның ғылыми жетістіктерінің орындалатын орны.

10. Микроорганизмдегі катаболизм және анаболизмнің әртүрлі процестері

11. Микробтық клетканың метаболиттік мүмкіндігі

12. Крахмал құрайтын субстрат негізінде спирт алуда қолданылатын сахаромицет – ашытқысына сипаттама.

13. Сүт қышқылына және лактоашытатын ашытқысына сипаттама, оларды биотехнология өндірісінде қолдану

14.Арзан субстратта (меласса, сүттің сары суы , н-алкандар және т.б.).өсірілген ашытқы биомассасы қолдану негізінде азықтық ақуыз алу өндірісі.

15. Микроорганизмдерді культивирлеуге арналған биореакторлардың түрлеріі

16. Периодты және үздіксіз культивирлеу (хемостат, турбидостат, оксистат).

17 Тапсырылған қасиеттерімен микроорганизмдердің мутантты клеткасын алудағы генно-инженерлік әдістер

18. Биотехнологиялық өндірістің соңғы өнімдерін бөліп алу және тазалау әдістері.

19.Биопрепараттар алуға арналған әртүрлі микроорганизмдерге сипаттама.

20. Мутантты және гибридті продуцентті биотехнологияға қолдану.

21. Биоөндіріс түріне қарай микроорганизмдердің әртүрлі штаммдарын қолдану

22. Биотехнологиялық өндірістің өңдеу сатылары: лабораторялық регламент, тәжірибелік- өндірістік тәжірибе, өнеркәсіптік өндіріс, масштабтау.

23. Тіршілік етуге қабілетті микроорганизмдерді құрайтын, препараттар; инактивтелген клетка және микроорганизмдердің метаболизм өнімі негізінде оларды өңдеу.

24. Микробиологиялық синтездің соңғы өнімін жоғары тазарту әдісі – жұқа қабаты хроматография, электрофорез және т.б.

25. Биопрепараттың дайын өнімін дайындау – таблеткілеу, ампулалау, буып түю және т.б.

Медициналық және ветеринарлық биотехнология

1. Медициналық жəне ветеринарлық биотехнологияда рекомбинанттық ДНҚ əдістерін қолдану

2. Медициналық жəне ветеринарарлық биотехнологияның даму кезеңдері

3.Медициналық жəне ветеринарлық биотехнологияда рекомбинанттық ДНҚ

əдістерін қолдану

4. Гендік инженерияның əдістерін қолдану

5. Инсулин

6. Денсаулықты сақтау мақсатында қолданылатын инсулинді алу әдістері

7. Антибиотиктер

8. Табиғи антибиотиктерді химиялық трансформациялау –

жартылай синтездік препараттар

9. Тауарлы антибиотиктерді өндірісте алу

10. Адам жəне жануарлардың жұқпалы ауруларына қарсы интерферонның

дəрілік формаларын жасау жолдары

11. Медициналық жəне ветеринарлық биотехнологияның

объектілері

12. Медициналық биотехнологияның функцианалды іргелі ғылыми зерттеулері

13. Жұқпалы ауруларды қоздыратын микробтарды генотиптеу жүйесі

14. Үй жануарларының арасында таралған аурулардың профилактикасы

15. Өнімнің сапасы мен тиімділігін арттыру мақсатында вирустық

вакциналарды иммундық тексеру

16. Табиғи аналогтарын анықтау үшін рекомбинантты антигендерге қарсы моноклональды антиденелерді пайдалану

17. Иммунологияның негізгі қағидалары. Иммунобиотехнология

18. Моноклональды антиденелерді қолдану салалары – медициналық жəне ветеринарлық диагностикасы

19. Антиденелердің құрылысы мен қызметі

20. Биотехнология жетістіктерін ветеринарлық медицинада қолдану салалары

21. Денсаулық практикасы үшін инсулин алудың екі тəсілі

22. Антибиотиктердің жаңа түрлерін жасау

23. Антибиотиктердің аса көп синтезін қамтамасыз ететін жағдайларды бір қалыпқа келтіру

24. Табиғи антибиотиктерді химиялық трансформациялау – жартылай синтездік препараттар

25. Адам жəне жануарлардың жұқпалы ауруларына қарсы интерферондар мен интерлейкиндердің дəрілік формаларын даярлау жəне жасау

26. Гибридомдық технология жəне моноклональды антидене негізінде кең таралған аурулардың диагностикумдарын өндіру.

27. Моноклональды антиденелерді терапевтік мақсатта пайдалану.

28. Ашытқылардың жоғарғы эукариоттардағы түзетін рекомбинанттық цитокиндерінің өнімдері.

Тағам биотехнология

1. Тағам компоненттерінің адам ағзасындағы негізгі қызметтері

2. Тағам құрамындағы май, көмірсу және витаминдердің адам азғасындағы ролі

3. Алмастырылатын, жартылай алмастырылатын және алмастырылмайтын

аминқышқылдар

4. Физикалық факторлардың микроорганизмдердің тіршілігіне әсері

5. Сүтті ашыту жолымен алынатын тағам өнімдері

6. Сыр (ірімшік) өндіру технологиясы: шикізаты және продуценті

7. Нан өндірісінің технологиясы: шикізаты және продуценті

8. Сүтқышқыл бактерияларының және лактозоашыту ашытқыларының жалпы

сипаттамасы

9. Спирттік ашу қоздырғыштары. Спирттік ашудың негізгі этаптары

10.Спирт өндірісінде қолданылатын субстраттар. Технологиялық процестердің

маңыздылығы мен негізгі сатылары

11. Сыра қайнатудағы қолданылатын ашытқылар. Сыра суслосының ашу процесінің биохимиялық негіздері

12. Сыра өндірісінің технологиялық сызбанұсқасының негізгі сатылары

13. Шарап жасау процесінің биохимиялық негізі. Технологиялық процестің маңыздылығы мен негізгі сатылары

14. Тағам өнеркәсібіне қолданылатын органикалық қышқылдар өндірісінің шикізаты және продуценттері

15. Ферментеция жолымен алынған дәстүрлі ақуыз өнімдері

16. Микробтық ақуыз- микопротеиннің тағамдық құнарлылығы мен қолданылу келешегі

17. Бір клеткалы микроорганизмдердің ақуызы.

18. Микробтық биомассаның қоректік бағалылығы мен зиянсыздығы

19. Микробиологиялық жолмен алынған тағамдық қоспалар және ингредиенттер

20. Микроорганизмдер- тағам өнеркәсібінде қолданылатын аспарагин, глутамин, лизин және т.б. аминқышқылдарының продуценттері

21. Аминқышқылдарын алу технологиясы

22. Ферменттерді алу технологиясы

23. Витаминдерді алу технологиясы

24. Тағам өндірісі микробиологиялық бақылауының жалпы принциптері

25.Тағам өнеркәсібінде табиғи және синтетикалық бояғыш заттардың қолданылуы.

26. Бактериялық интоксикация туғызатын микроорганизмдер

27. Тағамдық азықтардан улану және олармен күресу әдістері

28. Дезинфекция, дезинсекция және дератирация әдістерін ұсыну

29. Тағам өнімдері өндірісінде биотехнологияның қолданылу перспективасы