2 Тақырып бойынша деректер базасын жобалау

Деректер базасын жобалау – мекеменің алдына қойған мақсаттарын жүзеге асыруға әсер ететін және оның жұмысын қолдауға арналған мәліметтер базасын құру процесі.

Жобалаудың негізгі мақсаттары:

• Нақты қосымшаларды барлық негізгі областарда қолдануды қажет ететін мәліметтерді және олардың арасындағы байланысты көрсету.

• Мәліметтерді өңдеуді транзакциялауды атқара алатын кез-келген мәліметтер моделін құру.

Мәліметтер моделі - мәліметтерді, олардың арасындағы байланыстарды және кейбір мәліметтерге салынатын шектеулерді сипаттайтын түсініктер жиыны. Модель объектілер мен оқиғалардың және олардың арасындағы байланыстардың «нақты» түсінігі болады. Модель мекеменің өзін көрсетеді. Мөдельді құру мақсаты - көрсетілетін мәліметтерді түсінікті түрде көрсету.Құрылымы барлық талаптарды қанағаттандыратын жобаның нұсқасын құру.

Мәліметтер базасын құру жүйесінің екі негізгі жолы бар: «төмен» тәсілі және «жоғары» тәсілі. «Жоғары» тәсілінде ең төменгі кезеңнен басаталады- атриуттарды (маңыздардың қасиеттерін) анықтау кезеңі, өз алдына олардың арасындағы байланыс негізінде қатынастарға бірігеді. Қатынастар маңыздар типін және олардың арасындағы байланыстарды көрсетеді. Номализация процесі керекті атрибуттарды идентификациялауды қанағаттандырады. Кейін олардан бұл атрибуттар арасындағы байланыстар негізінде нормаланған кестелерді құрады.

«Жоғары» тәсіл көп емес атрибуттары бар мәліметтер базасын жобалауға арналғын. Бірақ бұл тәсілді көп көлемді атрибуттары бар мәліметтер базасын жобалауда қиынға түседі, өйткені барлық функционалды қатынастарды орнату қиынға соғады. Құрылымды мәліметтер базасына арналған концептуалды және логикалық мәліметтер моделінде жүзден мыңға дейін атрибуттар бар. Бұл жерде қажетті тәсілді таңдау қиынға соғады.

Құрылымды мәліметтер базасын жобалау үшін көбінесе «Төмен» тәсілі қолданылады. Бұл тәсіл жоғары сатылы маңыздар мен байланыстары бар мәліметтер моделін құрудан бастайды, кейін төменгі сатылы маңыздар, байланыстар және оларға байланысты атрибуттарды төменгі анықтаулар түрінде жүргізеді. «Төмен» тәсілі «маңыз-байланыс» моделінің концепциясында орындалады. Бұл жағдайда жұмыс маңыздар мен олардың арасындағы байланыстарды анықтаудан басталады.

Бұл дипломдық жұмыста пәндік облысының анализі және кіріс құжаттары негізінде «төмен» тәсілі қолданылады: «маңыз-байланыс» сатысында модель анықталады, кейін олардың қатыстары үшін нормализациялау қағидалары қолданылады.

Программалық қамтамасыздандыруды өңдеу үшін 2 негізгі әрекет қолданылды: функциональды модул немесе құрылымдық. Оның негізіне функционалды принципі кіреді, жүйенің құрылым иерархия термині түрінде көрсетіледі және функциональды элемент арасында бөлек ақпарат береді.

Екінші, объектті-бағытталған объектті декомпозицияны пайдаланады. Құрылымдық жүйесі объект термині және олардың байланысы арқылы анықталады, ал жүйенің бағыты объектарасындағы хабарлама терминінің ауысуымен анықталады. Әр объект жүйесі, өзінің бағытымен негізделеді.

Құрылымды пайдаланып программалық қамтамасыздандыру ақпараттық жүйені өңдеу, жүйені функциональды ішкі жүйеге бөледі. Бөлу процесі нақты процедураны алғанға дейін жалғасады.Осыдан автоматталған жүйе бүтін көріністі сақтайды мұнда барлық байланыс компоненттерін құрайды. Жүйені “төменнен-жоғары” қарай өңдегенде, бөлек тапсырмадан барлық жүйеге дейін бүтін жоғалады, ақпараттың бөлек компьютерін анықтағанда қиындық туады.

Объектті-бағытталған ыңғайдың маңызды сапасы ұйым моделі және жобалайтын модел болып табылады. Объектті бағытталған ыңғай мынадай ерекшеліктерден тұрады:

-объектті-декомпозиция программалық қамтамасыздандыруды құруға мүмкіндік береді. Объектті бағытталған ыңғайды пайдалану өңдеудің деңгейін жоғарылатады,программалардың, жобаның қайталануын пайдалану үшін қажет.

-объектті декомпозиция программалық қамтамасыздандыру жүйесін құруда қиындықтарды азайтады, жүйенің дамуына көмектеседі.

-объектті модель объектті бағытталған программалық тілдерді пайдалануға мүмкіндік береді.

Объектті бағытталған ыңғайдың негізгі қасиеті, объектті бағытталған жүйе ашық және оған өзгертулер енгізу оңай болып табылады. Жаңа технологияға өту, шығындарды шығарумен байланысты; Бұл объектті бағытталған ыңғайдың кемшілігі болып табылады. Объектті бағытталған ыңғайдың эффектілері 2-3 жобаны өңдегеннен кейін көрінеді.

Қазіргі уақытта тәжірибеде CASE құралына жататын объектті бағытталған ыңғай, структуралық ыңғаймен салыстырғанда үлкен емес. Объектті бағытталған ыңғайдың спецификациясын көрсететін диаграммалар профессионалдар емес үшін өте түсінікті. Объектті бағытталған CASE құралының мысалы болып: Rational Rose фирмасы Rational Software және Paradigm Plus фирмасы Computer AsSociotes, бұл ПО жобалау үшін қажет. Структуралық ыңғайды қамтитын CASE құралы Ақпараттық жүйені жобалауда көп қолданады. Россиядағы программалық қамтамсыздандыру облысында CASE құралын төмендегіше үлестіреді: Vantage Team Builder (Westmount I-CASE); Designer/2000; Silverrun; ERwin+BPwin; S-Designor; CASE.Талдаушы.

Erwin-деректер базасын жобалайтын жаңа құрал. ERwin/ ERX ерекшелігі деректер базасы арасындағы қарым-қатынасты және қосымшаны өңдеуді қамтамасыз етеді. Erwin барлық танымал реляциялық МҚБЖ қамтиды: Oracle; Sybase; Informix; Microsoft SQL Server; FoxPro; InterBase; Paradox; Access. Бірнеше модель құру үшін бір модель пайдаланылады. Erwin қосымшаларды өңдейтін барлық танымал құралдармен бірге пайдалануға болады: Delphi, PowerBuilder, Visual Basic, Oracle Designer/2000.