Дәрілік заттардың ұрыққа әсері

Эмбрион немесе ұрыққа ДЗ қауіптілігі тұрғысынан бес критикалық кезең бар:

• ұрықтанар алдындағы кезең;

• ұрықтанғаннан 11-ші күнге дейін;

• 11-ші күннен 3-ші аптаға дейін;

• 4-ші аптадан 9-шы аптаға дейін;

• 9-шы аптадан босанғанға дейін.

Ұрықты зақымдаушы әсердің бірнеше түрі бар:

• эмбриолетальды әсер (ұрықтың имплантациядан кейін шетінеуі);

• тератогенді әсер (ұрықтық ақаулардың дамуы);

• эмбриотоксикалық әсер (ұрық мүшелерінің ақаусыз зақымдалуы).

Ұрық органогенездің 3-9-шы апталарында аса сезімтал болады, сондықтан да, ДЗ абайлап тағайындаған жөн. Көптеген елдерде ДЗ ұрыққа әсер қаупін белгілейтін жіктемелерді қолданады. Алғашқы жіктеу 1978 жылы Швецияда пайда болды (FASS), келесі жіктеу 1979 жылы (FDA), соңғы жіктелу австралиялықтармен 1989 жылы құрастырылып шығарылды (ADEC).

Жүкті әйелдерге дз тағайындаудың негізгі қағидалары:

• ДЗ жүкті әйелге тағайындар алдында, мүмкін болатын қауіп пен пайданы таразыға салу;

• мүмкіндігінше жүктіліктің І-ші триместрінде ДЗ қолданбау;

• бірнеше ДЗ қосарлап қолданбау;

• ДЗ қолдану керек болған жағдайда минимальды эффективті мөлшерді тағайындау;

• мүмкін болса, жергілікті дәрілік формаларды қолдану;

• ДЗ қолдану барысында болашақ анамен ұрықтың жағдайын бақылауға алу.

ҚОРЫТЫНДЫ

Сонымен,заттардың фармакодинамикасы және  фармакокинетикасы  тәуліктік ырғаққа тәуелді болады. Бұған  тәуліктік  ырғақтың фазасына және  амплитудасына дәрілік  заттардың өзі ықпал ететінің қосу керек. Әр түрлі  патологиялық жағдайлар мен аурулар кезінде тәуліктің  әрбір уакытында  олардың ағзамен өзара әсерлесуінің нәтижесі  өзгеретіндігін де  ескерген  жөн. Хронофармакология саласында мәліметтердің көлемі шектеулі болғанымен, оларды кабылдау уақытына байланысты  препараттарды рационалды  мөлшерлеу үшін бұл  мәліметтердің маңыздылығы күдік туғызбайды.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

 

1. Харкевич Д.А. Фармакология:Учебник для вузов- 9-е, изд.,перераб., доп., испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2006.-736б.

2. Харкевич Д.А. Фармакология:Учебник для вузов- 10-е, изд.,перераб., доп., испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2008,2009.-752 б.

3. Аляутдин Р.Н. Фармакология : учебник для вузов / ред. Р. Н. Аляутдин. - 4-е изд.,перераб. и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2008 832б.

4. Харкевич Д.А. Фармакология: Рук-во к лабораторным занятиям / ред. Д. А. Харкевич. - 5-е изд., испр и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2010. - 488 б.

Қосымша:

1. Кукес В.Г. Клиническая фармакология и фармакотерапия : Учебник для вузов / Кукес В.Г. ; ред. Стародубцев А.К. – М. : ГЭОТАР-Медиа, 2006. – 640 б.

2. Вебер В.Р. Клиническая фармакология : учеб. пособие / В. Р. Вебер. - М. : Медицина, 2009. - 448 б.

3. Белоусов Ю.Б. Клиническая фармакология : Нац. рук-во / Белоусов Ю.Б. ; ред: Кукес В.К., Лепахин В.К., Петров В.И. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 976 б.

4. Кукес В.Г. Клиническая фармакология и фармакотерапия : учебник / В. Г. Кукес, А. К. Стародубцев. - 2-е изд., испр. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 640 б.

5. Нил Майкл Дж. Наглядная фармакология : учеб. пособие для вузов: пер. с англ. / Майкл Дж. Нил. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2008. - 104 б.