XVIII ғ. 50-70 жж. Француз ағартушылығындағы көрнекті философ материалистер:

A) Дени Дидро

B) Робер Тюрго

C) Вольтер

D) Джерард Уинстенли

E) Жан Баден

F) Ж.О.Ламетри

G) Б.Спинозе

$$$ 62

Жүйелі қарым-қатынас тұрғысынан деректанудың зерттеу объектісі:

A) Адам-мәдениет-адам

B) Адам-тіршілік-адам

C) Адам-жануар-адам

D) Адам-табиғат-адам

E) Адам-шығарма-адам

F) Адам-еңбек-адам

G) Адам-дін-адам

$$$ 63

Германия тарихнамасындағы рационалдық мектептің өкілі:

A) И.Гете

B) Э.Лессинк

C) Август Шлётцер

D) Жан Баден

E) Арнольд Геерен

F) Роберт Тюрго

G) И Кант

$$$ 64

«Кодекс Куманикус» кімдердің жазба кітабы:

A) Оғыздардың

B) Қыпшақтардың

C) Половецтердің

D) Қарлұқтардың

E) Қараханидтердің

F) Қимақтардың

G) Қимақтардың

$$$ 65

Тарихнамада Үндістанда ұлы моғолар империясын негізін салушы тарихшының еңбегін:

A) Тарих-и-Рашиди

B) Ғажайып оқиғалар

C) Шайбани-наме

D) Футухат-и-Хани

E) Бабырнаме

F) Оғызнаме

G) Бабыр кітабы

$$$ 66

Құжаттарды жинақтауға, сақтауға және пайдалануға беретін мекеме:

A) Музей

B) Мұрағат

C) Кеңсе

D) Баспа

E) Мониторинг бөлімі

F) Архив

G) Институт

$$$ 67

Қазақ халқының тарихында тарихнамасының бастауы не:

A) Далалық тарихнама

B) Түрік шежіресі

C) Жазу – сызу

D) «Тарихи рашиди»

E) Романдар

F) Ауызша тарихнама

G) Шежіре

$$$ 68

Жылнама, ол:

A) Оқиғанның болған күні бойынша баяндайтын жазба дерек

B) Оқиғаны болған жылы бойынша баяндайтын хат

C) Оқиғаны болған жылы бойынша баяндайтын хабар

D) Оқиғаны болған жылы бойынша баяндайтын дерек

G) Оқиғаны болған жылы бойынша баяндайтын ақпарат

$$$ 69

Ш. Құдайбердиевтің еңбегін көрсет

A) Түрік шежіесі

B) Жылнамалар жинағы

C) Үш анық

D) Түрік, қырғыз – қазақ һәм хандар шежіресі

E) Тарихи рашиди

F) Монғолдың құпия шежіресі

G) Мұсылмандық шарты

$$$ 70

Деректану үшін күрделі мәселелердің бірі:

A) Маңызды мен маңызды емес арасын бөлу

B) Түпнұсқа мен көшірмені ажырату

C) Бүгін мен кешенің арасын бөлу

D) Ақиқат пен жалғанның арасын бөлу

E) Өткен мен қазіргінің арасын бөлу

F) Дұрыс пен қатенің арасын бөлу

G) Болған мен болмағанның арасын бөлу

$$$ 71

Скифтер мен сақтар туралы еңбек жазған антикалық авторлар:

A) Геродот

B) Гиппократ

C) Дарий

D) Марцеллин

E) Платон

F) Страбон

G) Бань Гу

$$$ 72

Пән аралық зерттеу, ол:

A) Зертеушілік бағыттағы жұмыс

B) Бір ғылымның тапқан мәліметтерін, келесі ғылымның пайдалануы

C) Бір ғылымның тапқан мәліметтерін, келесі бағытта пайдалану

D) Бір ғылымның тапқан мәліметтерін, бірнеше ғылымның пайдалануы

E) Бір ғылымның тапқан мәліметтерін, сол ғылымның өзінің пайдалануы

F) Жеке дара зерттеу жұмысы

G) Бір ғылымның тапқан мәліметтерін, келесі тәжірибеде пайдалану

$$$ 73

М.Х.Дулати «Тарихи рашиди» деген еңбегінде 10 шарт қағиданы көрсетеді, ол қандай мәселеге байланысты:

A) Соғыс мәселесі

B) Сыртқы саясат мәселесі

C) Ғылым туралы мәселе

D) Тарих туралы

E) Мемлекет билеу теориясы

F) Ел билеу теориясы

G) Саяси билік теориясы

$$$ 74

Ф.Шлейермахер шығармаларды зерттеуде екі тәсілді айыра білді, олар:

A) Тарихилық және сын жөніндегі оқулар

B) Герменевтика және синтез жөніндегі оқулар

C) Синтез және хронологиялық жөніндегі оқулар

D) Герменевтика және сын жөніндегі оқулар

E) Герменевтика және салыстырмалық жөніндегі оқулар

F) Хронологиялық және санақтық

G) Пән аралық және антропологиялық

$$$ 75

«Казахстан. Летопись трех тысячелетий» еңбегінің автор:

A) С.Кляшторный

B) В.Востров, М.Муканов

C) С.Кляшторный, Л.Гумилев

D) Б.Кумеков, М.Муканов

E) Т.Султанов, Б.Кумеков

F) Т.Султанов

G) С.Кляшторный, Т.Султанов

$$$ 76

Ф.Шлейермахер бойынша деректі сынау, не үшін қажет:

A) Оның көнелігін, көшірме екенін анықтау үшін

B) Оның көнелігін, түпнұсқалығын анықтау үшін

C) Оның көнелігін, авторлық құқықты анықтау үшін

D) Оның көнелігін, мәтінін анықтау үшін

E) Оның көнелігін, хронологиясын анықтау үшін

F) Оның көнелігін, алғашқы нұсқалығын анықтау үшін

G) Оның көнелігін, бірінші нұсқа екенін анықтау үшін

H) Оның көнелігін, хронологиясын анықтау үшін

$$$ 77

Ф.Шлейермахер бойынша деректі психологиялық тұрғыдан зерттеу, не үшін қажет болды:

A) Жазушының еңбекті жазудағы мақсатын анықтау үшін

B) Жазушының еңбекті жазудағы міндеттін анықтау үшін

C) Жазушының еңбекті жазудағы мінез-құлқын анықтау үшін

D) Жазушының еңбекті жазудағы көңіл-күйін анықтау үшін

E) Жазушының еңбекті жазудағы ойын анықтау үшін

F) Жазушының еңбекті жазудағы жоспарын анықтау үшін

G) Жазушының еңбекті жазудағы бағытын анықтау үшін

H) Жазушының еңбекті жазудағы әдісін анықтау үшін

$$$ 78

Ф.Шлейермахер деректі сынау процесінде одан шынайы қате (мысалы орфографиялық) табылғанда, мұны қалай деп аталды:

A) Орфографиялық

B) Стилистикалық

C) Граматикалық

D) Механикалық

E) Хронологиялық

F) Текстологиялық

G) Дидактикалық

H) Мәтіндік

$$$ 79

Зерттеу тәсілдерін жетілдіру арқылы тарихи деректен:

A) Хронологиялық ақпараттар алуға болады

B) Көне ақпараттар алуға болады

C) Жаңа ақпараттар алуға болады

D) Тарихи ақпараттар алуға болады

E) Генелогиялық ақпараттар алуға болады

F) Құнды ақпараттар

G) Сирек ақпаратар

H) Толыққанды ақпараттар

$$$ 80

Тасқа жазылған жазу:

A) Көне жазу

B) Құпия жазу

C) Жаңа жазу

D) Сына жазу

E) Құнды жазу

F) Эпиграфиялық жазу

G) Тасқа қашап жазылған жазу

H) Ескі жазу

$$$ 81

Классикалық көнені тану тұрғысынан зерттеу объектісіне айналған сала:

A) Философия

B) Филология

C) Деректану

D) Тарих

E) Әдебиет

F) Шығыстану

G) Түркітану

H) Демография

$$$ 82

Арамейлік жазудың өзіндік ерекшелігі:

A) Оңай және жеңіл

B) Ежелгі копт тілінің негізінде құрылды

C) Күрделі және қиын

D) Жеңіл және ыңғайлы

E) Түсінікті және ыңғайлы

F) Ескі әліппенің негізінде құрылды

G) Ежелгі жазулардың негінде құрылды

H) Көпшілікке ортақ жазу

$$$ 83

«Руна» сөзі қандай ұғым білдіреді:

A) «Құпия»

B) «Көрінбейтін»

C) «Оқылмайтын»

D) «Көне»

E) «Күн сәулесі»

F) Сыры ашалмаған

G) Зерттелмеген

H) Өлі жазу

$$$ 84

Месопатамиялықтардың жазуы:

A) Руна

B) Латын

C) Сына

D) Эпиграфиялық

E) Қышқа басылған жазулар

F) Тод

G) Кириллица

H) Копт жазуы

$$$ 85

Әр түрлі елдерде деректану және оның әдістерінің пайда болуына ықпал еткен қоғамдағы құбылыс:

A) Соғыс

B) Қақтығыс

C) Көтеріліс

D) Төңкеріс

E) Жаугершілік

F) Қоғамдық өзгеріс

G) Депортация

H) Миграция

$$$ 86

Сына жауды зерттейтін салалар:

A) Палеография

B) Эпиграфика

C) Текстология

D) Геральдика

E) Нумизматика

F) Дипломатика

G) Лингвистика

H) Хронология

$$$ 87

Өлкенің географиялық тарихын зерттейтін салалар:

A) Полиография

B) Папирология

C) Хронология

D) Тарихи география

E) Метрология

F) Топография

G) Өлкетану

H) Дипломатика

$$$ 88

Құжаттың уақытын, жерін, қандай жағдайда пайда болғанын анықтау арқылы:

A) Автордың шыққан жерін анықтауға болады

B) Автордың шыққан әлеуметтік ортасын анықтауға болады

C) Автордың шыққан саяси ортасын анықтауға болады

D) Автордың шыққан тарихи ортасын анықтауға болады

E) Автордың отбасын анықтауға болады

F) Автордың шыққан қоғамын анықтауға болады

G) Автордың туған жерін анықтауға болады

H) Автордың шыққан табын анықтауға болады

$$$ 89

Автор еңбегін бүркенші атпен бергенде мәліметті қайдан іздеу керек:

A) Мемлекеттік мұрағаттан

B) Музей мұрағатынан

C) Кеңсе мұрағатынан

D) Жеке мұрағаттан

E) Редакция мұрағатынан

F) Баспадан

G) Мерзімдік журналдан

H) Басылымнан

$$$ 90

Дерекке «дешифрофка» жасау дегеніміз:

A) Оқылуын ашу

B) Сынау

C) Талдау

D) Әріптерді анықтау

E) Әліппені анықтау

F) Түсіну

G) Құрастыру

H) Оқу

$$$ 91

Мерзімді басылымдар, олар:

A) Санақ деректері

B) Газет және журналдар

C) Газет

D) Журнал

E) Жазбалар және қолжазбалар

F) Іс-қағаз құжаттары

G) Актілер

H) Мемуарлары және хаттар

$$$ 92

Публицистикалық, ғылыми зерттеу, тарихнамалық, деректанулық, сыни библиографиялық, ол:

A) Журналдар

B) Кітаптар

C) Шығармалар

D) Актілер

E) Әр түрлі мақалалар

F) Басылымдар

G) Тарихи деректер

H) Заңдар

$$$ 93

Ескертпелер, әдебиеттер тізімі, ол:

A) Қосымша сипаттағы мәтіндер

B) Мәтін деректер

C) Пайдаланған әдебиеттер тізімі

D) Қысқарту сипатындағы мәтіндер

E) Сілтемелер

F) Жалпы мәтіндер

G) Текстер

H) Қосымшалар

$$$ 94

Асихронды және синхронды деп қандай деректер бөлінеді:

A) Археологиялық деректерді

B) Заттай деректерді

C) Мәтін деректерді

D) Ғимараттарды

E) Кесенелерді.

F) Жазба деректерді

G) Қолжазбаларды

H) Қорымдарды

$$$ 95

Мемуарлар, күнделіктер, естеліктер, жеке жазбалар, хаттар қандай деректің түріне жатады:

A) Санақ деректері

B) Жеке адамдық деректер

C) Мерзімдік басылым

D) Ұжымдық деректер

E) Қолжазбалар

F) Заң құжаттары

G) Іс-қағаз құжаттары

H) Актілер

$$$ 96

Аса субъективті деректер:

A) Санақ деректері

B) Жеке адамдық деректер

C) Ұжымдық деректер

D) Заң құжаттары

E) Іс-қағаз құжаттары

F) Мерзімдік басылым

G) Актілер

H) Қолжазбалар

$$$ 97

Дамуы бәсеңдеп немесе жойылған дерек көзі:

A) Санақ деректері

B) Мерзімдік басылым

C) Жеке адамдардың деректері

D) Жылнама

E) Заң құжаттары

F) Шежіре

G) Ауыз әдебиетінің нұсқалары

H) Актілер

$$$ 98

Көне Қытай деректерінің басты құндылығы:

A) Оқиғанның жылының көрсетілуі

B) Жер-су атауларының болуы

C) Хандық династиялардың тізбесінің болуы

D) Көршілер тарихының болуы

E) Хронологиялық белгілеулердің болуы

F) Жылдардың орын алуы

G) Генеологиялық таратудың болуы

H) Сілтемелердің болуы

$$$ 99

«Сака» атауы алғаш рет жазылған дерек:

A) Орхон-Енесей аңғарындағы жазу

B) Қытай жылнамалары

C) Бехистун жартасындағы сына жазу

D) Үнді ұқамаларының жазуы

E) Парсы сына жазуы

F) Қытай жазуы

G) І Дарий сына жазбасы

H) Грек жазуы

$$$ 100

Шағатай тілін жазуға пайдаланған әліппелер:

A) Ұйғыр әліппесі

B) Парсы, армейлік

C) Араб әліппесі

D) Сары ұйғыр әліппесі

E) Коптық, гректік

F) Түркі, араптық

G) Гректік, римдік

H) Грек әліппесі

$$$ 101

Ф.Шлейермахер:

A) Француз теологы, философ

B) Неміс теологы, философ

C) Орыс деректанушысы

D) Геральдиканың негізін салушы

E) Ғылыми сандық әдістің негізін салушы

$$$ 102

И.Дону:

A) Француз тарихшысы, медиевист

B) Неміс тарихшысы, ориенталист

C) Структурализмнің негізін салушы

D) Психологиялық, ғылыми сандық талдауды ұсынды

E) Ғылыми зерттеулердің антологиясын ұсынды

$$$ 103

Кеңестік кезеңде тарих жазылды:

A) Күнделікті тарих теориясына негізделді

B) Өркениеттілік теориясына негізделді

C) Маркстік-лениндік методологияға сүйенген таптық тұрғыдан

D) Психологиялық, ғылыми сандық талдауды ұсынды

E) Ғылыми зерттеулердің антологиясын ұсынды

$$$ 104

В.В.Бартольд:

A) Шығыстаушы, Қазақстан, Орта Азияның орта ғасырдағы тарихын зерттеуші

B) Синолог, Орта Азияның жаңа тарихын зерттеуші

C) Синолог Қазақсанның тарихын зерттеуші

D) Этнографика, нумизматика, геральдика деректерін ғылыми айналымға енгізді

E) “Тарихты зерттеуге кipicne” еңбегінің авторы

$$$ 105

Ретроспективтік әдіс:

A) Көркем әдебиеттегі оқиғаларға сүйене отырып талдау

B) Хронологиялық жүйеге негіздемей талдау

C) Этнографиялық материалдардың негізінде ғана талдау

D) Мәтінің ішкі мазмұнына негіздей отырып қана талдау

E) Тарихи оқиғалар мен құбылыстарды қайта жаңғырту

$$$ 106

Тарихнама байланысты:

A) Топографиямен

B) Деректанумен

C) Географиямен

D) Ботаникамен

E) Құқықтанумен

$$$ 107

Алтын тобчы:

A) Көне шағатай әрпімен жазылған

B) Байхуа иероглифтерімен жазылған

C) Көне монғол әрпімен жазылған

D) ҮІІІ-ХІІІ ғ. Орталық Азияның түрік, монғол тектес көшпелі тайпалары туралы

E) ҮІ-Х ғ. Орталық Азияның көшпелі тайпалары туралы

$$$ 108

Қадырғали Жалайырдың «Жами- ат-таварих» үш тараудан тұрады:

A) Қасым патшалығын мадақтау

B) Тәуекел ханды мадақтау

C) Ата-мелик Жувейни еңбегінің аудармасы

D) Рашид-ад –Дин еңбегінің қысқартылған аудармасы

E) Түрік, Батыс түрік қағанаттарының тарихын баяндайды

$$$ 109

Темірдің саясатына теріс сипаттама берген авторлар:

A) Рашид-ад –Дин

B) Шараф ад дин Әли Йазди

C) Хафиз-и-Абру

D) Ибн Шохба әл Асади

E) Ата-мелик Жувейни

$$$ 110

Герменевтика:

A) Таңбалық белгілер жүйесі бойынша түсінік береді

B) Пән аралық сипаттағы ғылым салалары бойынша талдайды

C) Жазба ескерткіштің мәтініне түсінік беріп, талдайды

D) Жазба ескерткіштің хронологиясын анықтайды

E) Таңбалық белгілердің ішкі мәнін ашады

$$$ 111

Деректегі объективтілік:

A) Тарихи деректегі шындықты бұрмалап көрсету

B) Тарихи деректегі хронологиялар ғана шындық

C) Тарихи дерек - накты шындықтың кұрамдас бөлігі

D) Барлық тарихи мәліметтердің дерекке енуі

E) Шындықтың субьективті жақтарының ғана деректе көрініс табуы

$$$ 112

Деректегі субьективтілік:

A) Деректі жасаушының дүниеге келтірген туындысы

B) Деректің басқа біреудің атынан берілуі

C) Деректі баспаға басып шығарған адамның туындысы

D) Деректі қосалқы жасаған адамның белгілері болады

E) Деректі баспаға басып шығарған адамның қолтаңбалары болады

$$$ 113

В.Н. Татищев:

A) Жазба ескерткіштің хронологиясын анықтады

B) Таңбалық белгілер жүйесі бойынша түсінік берді

C) Деректерді жылнамалар, шетелдіктердің Ресей туралы жазгандары деп екі сыныпка бөлді

D) 1734-1739 жылы Орынбор экспедициясын басқарды

E) Орынбордың бірінші губернаторы

$$$ 114

Қазан төңкерісіне дейін тарих ғылымында деректерді екі топқа бөлді:

A) Пушкарева

B) Шарль Сеньобос

C) Ковальченко

D) М.Н. Тихомиров

E) В.В.Бартольд

$$$ 115