3.6.Мейіркештіњ құқықтық жауапкершілігі

Орта білімді медицина қызметкерлері, дәрігер секілді жіберілген қателеріне жауап беруі керек. Медицина қызметкерлері кәсіптік этикасының принціпін сақтамағаны үшін ±жымныњ және өзінің арының алдында жауап береді, ол дағды бұзғаны үшін соттың алдында жауап береді. Ќазаќстан Республикасыныњ заңы тәртіпсіздік пен қызметтегі қылмыстың арасына нақтылы шек қояды. Тәртіпсіздік бұл мейіркештің кәсіптік жұмысындағы кемшілігі болып саналады. Қоғамға қатерлі әрекет болмағандықтан, заң алдында жауап беру қаралмаған. Мысалы: дәрілерді, жабдықтарды таңғыш материалдарды бүлдіру бөлме жабдықтарын бүлдіріп сындыру т.б. Жұмысқа кеш қалып келіп дәрігердің айтқанын орындамау жұмысқа шықпай калу мейіркештің тәртіпсіздігіне жатады, мейіркештің бұндай тәртіпсіздігі жұмысқа әсер етіп қызыметкерлер арасында тәртіпті төмендетеді. Тәртіпті бұзғанына жауапкершілік дегеніміз - ол тәртіпті бұзған адамға жаза қолдану. Тәртіпті бұзғаны үшін жазаны тәртіпті бұзғаннан кейін бір айдан алты айға сµгіс жариялайды, одан єрі ќылмыстыќ жауапкершілікке тартылады. Тәртіпті бұзғаны үшін жаза берудің алдында міндетті түрде кінәлі болған адам жазбаша түсініктеме беруі керек.

Егер де мейіркеш келесі зањсыз єрекеттер жасаса, мысалы, заңсыз аборт жасау, заңсыз дәрігердің қызыметін атқару, әртүрлі заңсыз ќ±жаттарды беру, адамдарға болмайтын эксперименттерді жасау, эпидемияға қарсы күресудің ережесін бұзу, қатты әсер ететін дәрілер мен наркотиктерді, улы дәрілерді сақтаудың және жіберудің ережесін бұзғаны үшін, қызымет жағдайын теріс теріс пайдаланғаны үшін ќылымыстыќ жауапкершілікке тартылады.

Ауылда жұмыс істейтін мейіркешке көптеген туындайтын жаѓдайларда өз бетімен шешім ќабылдауына тура келеді. Сондықтан олар құқықтық жауапкершілік ережелерін халыќпен ж±мыс атќару кезінде µте сауатты болуы керек.

Заңды білмегені, заңды бұзғаны үшін және жұмыста жіберген қателіктері үшін заң алдында медицина қызыметкерлері жауапкершіліктен босатпайды.

Дәрі және инструменттерді ұрлау

Барлық инструменттерді және дәрілерді емдеу және алдын-ала сақтандыру мекемелерінде ұқыптылықпен есепке алынып отырылуы керек. Мейіркеш кезекшілікті тапсырғанда аға мейіркештіњ алдында барлық қолданылған дәрі және инструменттер туралы есеп береді. Дәріні және инструментті ұрлағаны үшін заң алдында жауап береді.

Есірткі заттарды ұрлау және сақтау

Есірткі заттарды заңсыз әзірлеу, сақтау, алу, тасымағалдағаны үшін зањ алдында жауапкершілікке тартылады. Мысалы: есірткі заттарды немесе препараттарды қол сумкасында алып жүруге болмайды. Емдеу мекемелерінде есірткі заттарды сақтау және қолданудың белгілі тәртібі бар. Егер есірткі заттарды сақтау ережесін бұзса және нұсқауларджы орындамаған жағдайда есірткі заттарды сатып және заңсыз қолданса ол жағдайда медицина қызметкерлері заң алдында жауапкершілікке тартылады.

Єр жаѓдайларда ауырғаны туралы жалған анықтамалар жєне жалѓан куәліктер беріледі. Орта буынды медицина қызыметкерлері емдеу мекемелерінде медициналық документтермен жұмыс істеуді және оның сақталуына жауап береді. Орта буынды медицина қызыметкерлерінің медициналық ќ±жаттарды беру және толтыру ережелерін қатаң сақтауы моральдық және құқықтық міндет болып саналады. Мейіркештіњ мењмендік мнездерініњ салдарынан µз бетімен шешім ќабылдап, пациентке ем таѓайындаса, ол жауапкершілікке тартылады. Медицина ќызыметкерлерініњ арасындаѓы б±зыќтыќты үш түрге бөлінеді:

А. К‰тпеген оќиѓа

Є. Медициналық қателік

Б. Заң алдында жазаланатын кәсіптік бұзықтыќтар.

К‰тпеген жаѓдай – ол адам алдын ала ойламаѓан жаѓдайларда туындайды. Мысалы: жеке пациентке белгілі бір дєріні ќолдануѓа болмайды екен, себебі оның сол дєрі-дєрмекке аллергиялық ауруы бар, біраќ мейіркеш пациенттіњ б±л ерекше жаѓдайы ауру тарихында кµрсетілмеген салдарынан мейіркеш пациентке кµрсетілген дєрі-дєрмекті ќолданѓан. Міне, осындай жаѓдайлар к‰тпеген оќиѓа деп танылады. Осы мәселе әдейі шаќыртылѓан конференцияларда талқыланып ќайталануын болдырмайтыны туралы, кінәлі адамѓа ауызша ќатањ сөгіс беріледі.

Медициналық кәсіптік қателіктер тәжірибесінің аздыѓынан, медициналық көмек көрсетуге жағдайыныњ жоқтығынан, кәсіптік білім тәжірибесінің жеткіліксіздігінен болады. Бұндай кәсіптік қателіктерді екінші рет жібермеуі үшін жалпы жиналыстарда талќыѓа салынады.

Заң алдында жазаланатын бұзықтық жасау: әдейі немесе абайсыз әрекеттен қылмыс жасау. Оған жататындар: дәрігердің қызыметін заңсыз атќару, криминалдық қылмыс болып табылатын аборт жасау, медициналық құпияны жариялау, эпидемияға қарсы күресудің ережесін бұзу, адамдарға жасауға болмайтын эксперименттер ж‰ргізу.

Медициналық құпияны жариялау

'' Дәрігерлік құпияны'' сақтау ертеден бері сақталынып келеді. Ежелгі «Гиппократтың антында» дәрігерлік құпияны ардаќтап сақтау керек деген. Кейбір жаѓдайларда медициналық құпияны жариялаѓан салдарынан єр т‰рлі келењсіз оќиѓалар болуы м‰мкін. Ол ‰шін медицина ќызыметкері жауапќа тартылады. Медицина ќызыметкері пациентке байланысты ќ±пияны пациенттіњ µзінен жєне басќада єріптестерінен ќ±пия т‰рде саќтауы керек.

Медициналық көмек көрсету

Медицина қызметкерлері пациенттіњ шақыруына келмесе, жолда, далада, демалыста болғанда адамдарға жедел көмек көрсетпеген кездерде пациенттіњ жағдайы қиындап немесе өліп кетсе, ол заңға тартылады.

Абайсызда байқамай өлтіріп алу

Заңсыз жерде дәрігердің қызметін (жоѓары білімі болмаса, дєрігер болуѓа болмайды) атќарып одан пациент өліп кетсе, орта буынды медицина қызметкерлері немқұрайлылықпен халі ауыр пациенттерге дұрыс күтім жасамаса, дәрігердің тағайындалған дәрісінен басқаны қолданса немесе дәрінің мөлшерін көбейтіп жіберсе, денеге басқа дәрі жіберіп қойса, осының бәрі пациенттіњ жағдайын қиындыққа әкеліп соқтырады. Бұл медицина қызметкерлерінің дәрігер этикасына немќ±рай қарағанынан және пациенттіњ қабылдаған дәрі-дєрмекке деген аѓза єсеріне ќалыпты көңіл бөлмегендігінен болады.

Дәріханада дєріхана қызметкерлерінің немқұрайлылығынан дєрі-дєрмектердіњ этикеткаларыныњ ауысып жіберілгендігінен абайсызда кісі µлімі болуы мүмкін. Мысалы: физиологиялық ертіндісінің орнына ''Мүсәтір спиртін'' жаңа туған балаларға беру, бөлімшеде балаларды құлатып алу, тыныс м‰шелерін ақжайма немесе көрпешікпен жауып тастағаннан баланы тұншықтырып алуы да кездеседі. Менменділік пен немқұрайлылық кәсіптік қылмыс болып саналады, себебі бұндай мінез көптеген зияндар келтіреді. Бұндай адамдарға балалармен, хирургияда акушер-гинекологиялық бөлімдерінде жұмыс істеулеріне тыйым салынады.

Медицина қызметкерлері таѓайындалѓан емді тиісті жаѓдайда немесе м‰лде орындамаса, ол ќылмыс болып саналады. Дєрігер таѓайындауларын орта буынды медицина ќызыметкерлері аса жауапкершілікпен жєне µте ±ќыптылыќпен орындауѓа тиісті. Мейіркеш єлеуметтік заңды және моральдық тұрғыдан өз міндеттерін ұқыпты орындаѓан болса, онда олардың өз кәсіптік дењгейде сырқатқа қайырымды, ұқыпты көңіл бөлуге, сәтсіз уақиғаның болмауына, µз ќызыметіндегі қателікке және занды бұзушылықтыњ болмауына жол берілмейді.