Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары

1. Пациенттердің бақылауына не жататынын тізіп беріңіз?

2. Демді санау әдісін айтып, көрсетіңіз?

3. Қалыпты жағдайдағы

4. демнің түрлерін атап шығыңыз?

5. Тамыр соғысын анықтайтын жерлерін және санауын айтып, көрсетіңіз?

6. Тамыр соғысының қасиеттеріне сипаттама беріңіз?

7. Қан қысымын өлшеу ережелерін атаңыз?

8. Систолдық қысымға сипаттама беріңіз?

9. Диастолдық қысымға сипаттама беріңіз?

10. Пульстық қысымға сипаттама беріңіз?

11. Тәуліктегі диурезге сипаттама беріңіз?

ІІ – НЕГІЗГІ МАНИПУЛЯЦИЯЛАР

13.Дәрілерді ағзаға енгізу жолдары

Дәрілер - ол келесі мақсаттармен емдеу үшін қолданылатын химиялық заттар :

- Ауруды емдеу және ауырсынуды басу;

- Аурудың физикалық, психикалық, функционалдық жағдайына баға беру;

• Ағзаның жоғалтқыш сұйықтығын толтыру;

• Микроорганизмдерді жою;

- Ағзаның қызметіне әсер ету үшін.

Доза дегеніміз –дәрілердің көлемінің ағзаға енгізілуі.

Доза – екі түрге бөлінеді:

• Бір рет қолданылатын доза;

• Тәуліктік қолданылатын доза;

Доза граммен саналады:

Мысалы: 1,0=1 грамм 0,01= 1/100г = 10 мг 0,001 = 1/1000=1 мг Тағайындалған биологиялық дәрілердің дозасы халықаралық бөлшекпен көрсетіледі: ME Балалардың дозасы 1 кг салмағына немесе 1м денесіне есептелінеді.

Минималдық доза дегеніміз - керекті дәрінің аз мөлшерде әсер етуі.

Емдік доза дегеніміз - дәрінің мөлшері емдеу үшін қолданылады.

Максималдық доза дегеніміз - көп мөлшердегі дәрінің дозасы ағзаға жағымсыз әсер етпейді.

Токсикалық доза дегеніміз - ағзаға улану шақырады.

Өлімге шақыратын доза дегеніміз - дәрінің аз мөлшердегі дозасы өлімге әкеліп соғады.

Ауруханаға түскен пациенттерді дәрігер нұсқау қағазына дәрілерді тағайындағаннан кейін, аға мейіркеш, постыдағы мейіркештің талабы бойынша дәрілерді дәріханадан алады. Дәрілерді енгізу жолдарына байланысты (сыртқа, ішке), нұсқауына қарай (А,Б тізімі) т.б. мейіркеш сақтау ережесін қадағалап отырады:

• керекті дәрілердің оның ішінде нашақорлық дәрілерді 10 күнге дейін жететіндей қылып алады;

• барлық залалсыздандырылған ертінділерді процедура бөлімшесінде шынылы шкафта сақтайды;

• А – тізіміндегі (улы дәрілер, нашақорлық анальгетиктер); Б – тізіміндегі (өте қымбат, жетіспейтін дәрілерді) арнайлы сейфта сақтайды;

• сыртқа және ішке қолданылатын дәрілер посттағы шкафтарда болады;

• күнге ұстамайтын дәрілерді жарықтан аулақ сақтайды;

• иісті дәрілерді жеке сақтайды;

• тұңбаларды, қайнатпаларды, микстураларды тоңазытқышта үш күнге дейін сақтайды;

Тиым салынады:

• дәрілердің көлемін, ұқсас әр түрлі ораудағы дәрілерді бір – біріне қосуға болмайды;

• дәрілердің этикеткасын өзгертуге болмайды;

• этикеткасыз дәрілерді сақтауға және қолдануға болмайды;

Дәрілердің қолдануға болмайтын белгілері:

• ертіндінің тұнықтығы;

• түсінің өзгеруі;

• иістенуі;

• таблетканың үгітілуі;

• этикеткасында мерзімінің асып кетуі;

Дәрілердің түрлері:

Аэрозоль, инъекциялар, тамшылар, капсулалар, майлар, кремдер, пасталар, ұнтақтар, балауыздар, таблеткалар, қоспалар, дражелар.

Дәрілер туралы білу керек:

Дұрыс атын, қолдану тәсілін, сақтау мерзімін, жағымсыз әсерін.

Ағзаға әсер еткенде мынандай түрлерге бөлінеді:

• Қоздырғыштық органдардың, тіндердің, жүйкелердің жұмысын физиологиялық шекарасына дейін жақсартады;

• Тітіркендіргіштік - физиологиялық процестерді тездетеді;

• Тыныштандыру – жүйенің органдарын, тіндерінің жұмысын ақырындатады;

• Зақымдандырғыш - жүйенің, органдардың қызметін тоқтатады;

Әрбір дәрінің емге жағымсыз әсері болады, кейбір жағдайда ауруға әсер етпейді.

Симптоматикалық ем дегеніміз - дәрілер аурудың белгісін азайтады немесе жояды.

Себептік ем дегеніміз - аурудың себебін емдеу мысалы: антибиотиктерді, инсулинді қолдану.

Патогенетикалық ем дегеніміз - аурудың даму механизімің емдеу.

Айырбасталу ем дегеніміз - ағзаға әр түрлі биологиялық заттарды енгізу.

Дәрілерді таратқанда мейіркеш лотокты қолданады. Бөлмелік мейіркеш дәрілерді нұсқау қағазы бойынша талдап, ауруларға таратады. Дәрілерді науқасқа өзінің көзінше береді.

Дәрілерді пациентке бергеннен бұрын:

• Нұсқау қағазына назар аударып оқыңыз;

• Науқастың нұсқау қағазындағы аты жөнін анықтаңыз;

• Дәрі атын дозасын, қолдану тәсілін тексеріңіз;

• Дәрінің этикеткасын тексеріңіз;

• Науқас дәріні сіздің көзінше қолдану керек;

Улы заттар, нашақорлық дәрілерді арнайы тексеру керек. Нашақорлық дәрілерді дәрігердің нұсқауынсыз қолдануға болмайды. Ампулаларды қолданғаннан кейін лақтырып тастамайды, бір тәулік сейфқа сақтайды немесе аға мейіркешке тапсырып содан кейін бақылаушылар мүшелерінің қатынасы бойынша жойылады. Нашақорлық дәрілерді арнайлы тіркеу журналына есепке алады, ол журналды сейфка сақтайды. Арнаулы тіркеу журналына дәрінің дозасын, мөлшерін, науқастың ауру тарихының номерін, аты жөнін, диагнозын қолданылған күнін тіркейді.

Кезекті мейіркеш тапсырғанда тіркеу журналы бойынша нашақорлық дәрілердің тізімін алады.

Улы заттар: /мышьяк, атропин, стрихнин.

Қатты әсер ететін дәрілер: /аминазин, адреналин, преднизолон/. Осы айтылған дәрілер арнайы шкафтарда сақталынады /А және В/ және дәптерге тіркеледі.

Ерекше тіркеуге жататын нашақорлық дәрілер: /морфий, омнопон, промедол, кодеин т.б. Нашақорлық дәрілерді ұрлаған үшін медицина қызметкерлері жауапқа тартылады.