6.3.Жұқпалардың таралу жолдары және механизмі
Жұқпалар даму үшін қоздырғыш жұқпа жерінен әлсізденген иеге барады. Негізгі жұқпаның механизмі- артифициалдық таралуы.
Қоздырғыштың таралу механизмі әр-түрлі жолдарымен, факторлармен байланысты (аурухананың пішінінен, пациенттер контингентінен, емдеу диагностикалык процедуралар көлемінен)
БДДСҰ мәліметтері бойынша медициналық манипуляциялардың көлемі өсуде, оның 30% диагностикалық процедуралары болатын қанның анализі, зондтау, эндоскопиялар, пункциялар. Емдеу процедураға жатады: қанның транссфузиясы, сыворотка, плазма, әр түрлі инъекциялар, жасанды дем қолдану, катетеризациялау т.б.
Инвазиялық медициналық процедуралардың тізімі жыл сайын медициналық технологиясының дамуымен байланысты толықтырылып отырады.
Артифициалдық механизмнен басқа жұқпалар ауыз, нәжіс, ауа тамшы, трансмиссивтық, қатынастық, кәсіби түрде таралады.
Жұқпалардың таралу жолдары.
Таралу механизмі |
Таралу жолдары СНГ |
Таралу жолдары США |
Таралу Факторлары |
Ауыз нәжістік |
Қатынастық, су арқылы, тағам арқылы |
Қатынас арқылы су арқылы тағам арқылы |
Қолдар, күту заттар, су Тағамдар |
Ауа тамшылық |
Ауа тамшылық, ауа шаңдық |
Тамшы арқылы Ауа арқылы |
Дем жолдары тамшылары, шаң |
Трансмиссивтық |
Ауа тамшылық ауа шаңдық |
Тамшы арқылы Ауа арқылы |
Құрттар |
Байланыстық |
Жыныстық |
Тамшы арқылы Ауа арқылы |
Қолды күту заттар медициналық құрал-жабдықтар, дәрілер, материалдар |
|
Жасанды таралуы инструменталдық, аппараттық гемотрансфузиялық т.б |
Байланыстық (тікелей, тікелейсіз) |
Медициналық құрал жабдықтар, дәрілер, материалдар, қанның препараттары |
Эпидемиялық маңызды болатын грамм оң кокктар, шартты патогендік грамм теріс, бактериялар саңырауқұлақ, қарапайымдықтар, паразиттер, шартты патогендік грамм теріс таяқша бактериялар, вирустар.
Ішкі ауруханалық жұқпаның себебінің негізінде болатын эпидемияға қарсы режимінің бұзылуы және емдеу диагностикалық процесінің факторлары.
6.4.Ішкі ауруханалық жұқпалар.
Патогендік негізгі себептері
м
икроорганизммен
санитарлық-эпидемияға
шақырылған қарсы режимнін бузылуы
Шартты патогендіқ негізгі себептері
м икроорганизммен емдеу диагностикалық
шақырылған процестің факторлары
Ішкі ауруханалық жұқпалардың көбеюі, дамуы жинақтық факторлармен анықталады:
Ірі ауруханалық жинақтардың құруы халықтың тығыздығынан байланысты, көбінесе әлсізденген пациенттер, аурулармен тығыз қарым қатынас жасайтын медицина персоналдар; орын ауыстырушылық процесспен, айналадағы ортаның қоршауымен (палаталар емдеу және диагностика жасау кабинеттері) микробиологиялық сипатынын ерекшелігі (шартты патогендік микроорганизмдердің алмасуы);
Күрделі жасанды жұқпалардың қоздырғыштарының таралу механизімінің құрылуы, инвазиялық кірісулермен емдеу және диагностиқалық процедуралармен, мед құрал жабдықтармен байланысты;
Жұқпалы аурулардың қоздырғыштары табиғи механизмінің бәсеңдеу әсірінен, ауа тамшының және қатынастық тұрмыстық ауруларымен медициналық қызметкерлердің араласуы;
Ауруханаға жұқпалы аурулары анықталмаған пациенттер, жұқпа қоздырғышының үнемі көзі болып саналады, олардың ішкі жұқпасы аурухананың ішіндегі негізгі ауруына қосылып мед.персоналдармен қабаттасады;
Кең түрде ретсіз антибиотиктерді қолдану;
Госпиталдық штаммдардың ішінде дәрілерге микроорганизмдердің тұрақтылығынын құрылуы;
Қауып контингенттің көбеюі;
Экологиялық жағдаймен (гиподинамия, стрестер, шулар, вибрациялар, магнит т.б.) байланысты халықтың қорғаныш күшінің төмендеуі;
Кең түрде диагностикалық және емдеу аппаратураларды, жабдықтарды қолдану. Күрделі техника ерекше зарарсыздандыру және залалсыздандыру әдістерін қолдануға талап етеді;
Клиницистардың баяу психологиялық бет бұрысынан, кейбір ішкі ауруханалық жұқпалар дұрыстап қаралынбайды, сол себептен алдын алу және эпидемияға қарсы шаралар уақытымен қолданылмайды.
Емдеу мекемесінде жұқпаның енуін алдын алу мақсатында жүргізіледі:
- жұмысқа қайта келушілерді қарау және зертханалық тексеруден өткізу;
- емдеу бөліміне кірер алдында арнайы киім кию;
- медицина қазметкерлерін ЕСМ-нің санитарлық эпидемиялық тәртібі туралы бұйрықтары және нұсқауларымен таныстырып отыру, жүйелі түрде санитарлық минимум тапсыруды үйымдастыру.
Барлық медицина қызметкерлері стационардың бағытына қарай жүйелі түрде медициналық бақылау жөне зертханалық тексеруден өтеді. Міндетті түрде жылына бір рет флюрографиялық тексеруден, ал тоқсан сайын тері-венерологиялық диспансер мамандарының бақылауынан өтуі тиіс.