- •Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі қ.И. Сатпаев атындағы Қазақ ұлттық зерттеу техникалық университеті
- •Сумен жабдықтау және cарқынды суды әкету жүйесіндегі ресурсты қорғау технологиясы
- •Мазмұны
- •1. Пәннің оқу бағдарламасы - syllabus
- •Оқытушы туралы мағұлмат:
- •1.2 Пән туралы мағұлмат:
- •1.6 Тапсырмалардың тізімі мен түрлері және оларды орындау кестесі:
- •Білімді бақылау және бағалау
- •2.Тесікті полиэтилен құбырларымен қайта жарақтандырылған араластырғыш
- •3.Реагенттерді енгізудің технологиялық схемасын пайдалану
- •2. Белсенді тарату материалының мазмұны
- •2.1 Курстың тақырыптық жоспары
- •2.2 Дәріс сабақтарының конспектісі
- •2 Сур. И.Н.Извековтың эжектор конструкциясын пайдаланған реагентті шаруашылық схемасы (өлшемдері мм)
- •Реагенттерді енгізудің технологиялық схемасын пайдалану
- •4 Сур. Суқұбыр тазарту бекеттерінің схемасы
- •5 Сур. Жедел сүзгінің араластырғышқа қайта құрылған схемасы
- •Тұндырғышқа кететін судың есептік шығыны
- •7 Сур. Суды хлорлау кезіндегі түстіліктің төмендеу кинетикасы
- •8 Сур. Қарапайым жедел сүзгінің ірі түйіршіктіге қайта құрылған схемасы
- •8 Дәріс. Сарқынды су әкету жүйесіндегі ғимараттардың ресурстарын қорғау технологиясы. Торларды пайдалану
- •Тор конструкциясын дамыту
- •9 Сур. Тордың қайта құруы
- •Тордың түсіру мен қыру механизмдерін жетілдірудің қажеттілігі
- •10 Сур. Ластардың қозғалуына түсетін күшіне және тырма тістерінің қозғалу схемасы
- •11 Сур. Қоқыстарды лақтыру жұмысының схемасы
- •12 Сур. Лас судан қалдықтарды ұстайтын жаңа тор схемасы
- •13 Сур. Алматы қаласының аэрация бекетінде механикалық торлар схемасы
- •9 Дәріс. Көлденең құмстағышты пайдалану
- •1 Құм түйіршіктеріні 5 сур. Құм құрамы фракциясының интегралды графигі
- •Көлденең құмұстағыштың кіру таратушы құрылғысын пайдалану
- •16 Сур. Көлденең құмұстағыш
- •Құмұстағыштан құм әкетудің гидромеханикалық жүйесін пайдалану
- •17 Сур. Гидроэлеватор мен гидромеханикалық жүйеден тұнба әкету құбырының орналасуының аксонометриялық схемасы
- •10Дәріс. Бірінші сатылы радиалды тұндырғыштарды пайдалану
- •19 Сур. Таратушы құрылғыда қайтарушы тегеріш құрылғысы
- •Тоқымаған материалдар өндірісінің тазарту ғимараттарының жұмысын қарқындату
- •20 Сур. Тазарту ғимараттарының принципиалды схемасы
- •21 Сур. Аэротенк-араластырғыш
- •11Дәріс. Биологиялық тазарту ғимараттарының жұмысын пайдалану
- •Аэротенктерді пайдалану
- •22 Сур. Ауа үрлеу схемасы
- •23 Сур. Аэротенктегі лас сұйықтықты жылыту схемасы
- •Биосүзгілерді пайдалану
- •25 Сур. Биологиялық сүзгі схемасы
- •26 Сур. Регенераторлы төрт тәрізді аэротенк
- •27 Сур. Аэратордың тесікті қалпағы
- •12Дәріс. Екінші сатылы радиалды тұндырғыштарды пайдалану
- •31 Сур. Екінші сатылы тұндырғыштың ивр-40 тұнбасорғыштарындағы қозғалғыш сорғы
- •32 Сур. Радиалды тұндырғыштағы рәзіңке катокты пневмопарларға ауыстыру
- •13 Дәріс. Терең тазалау ғимараттарының жұмысын қарқындату мен пайдалану
- •Биотоғандардағы терең тазалауды негіздеу
- •14 Дәріс. Жоғары су өсімдікті тоғанды пайдалану. Су әкету тораптарын жөндеу және пайдалану
- •35 Сур. Жоғары су өсімдікті лас суды терең тазалайтын тоған
- •Биологиялық тоғанның технологиялық жұмыс режимі
- •Жсө биотоғандарды пайдалану
- •Су әкету тораптарын жөндеу және пайдалану
- •36 Сур. Темірбетон көйлекті коллектор
- •15 Дәріс. Лас су тұнбаларын өңдеу процестерін пайдалану мен қарқындату Үлкен көлемді метантенктерді қарқындату
- •Тұнба әкету жүйелерін пайдалану
- •37 Сур. Тұнба әкету схемасы
- •Қалқыма заттарды жинау құрылғысы (е.В.Алексеев, а.Д.Шинибаев, патент №2031848 рф)
- •38 Сур. Қалқыма заттарды жинау құрылғысы
- •Құм бункерлерін пайдалану
- •40 Сур. Құм бункерлері
- •2.3 Тәжірбиелік сабақтардың мазмұны
- •2.4 Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары (соөж)
- •2.5 Студенттердің өздік жұмыстары бойынша сабақ жоспары (сөж)
- •Пән бойынша емтихан сұрақтары
- •59. И.Н.Извековтыњ эжектор конструкциясын пайдаланған реагентті шаруашылық
- •60.Тесікті полиэтилен құбырларымен қайта жарақтандырылған араластырғыш
- •61.Реагенттерді енгізудің технологиялық схемасын пайдалану
- •Глоссарий
- •«Сумен жабдықтау және сарқынды суды әкету жүйесіндегі ресурсты қорғау технологиясы»
- •050752 – Инженерлік жүйелер және жүйелер мамандығы үшін
Реагенттерді енгізудің технологиялық схемасын пайдалану
Араластыру құрылғыларының тиімділігін жоғарылатуда реагент енгізуді ортақтандыру, өңделетін сумен араласудың технологиялық схемасын унификациялау үлкен орын алады.
Мысал ретінде, Астана қаласының су құбырында жүргізілген реагентті енгізудің технологиялық схемасын және бастапқы сумен араласуын жөнге қосу жұмыстарын айта кетуге болады. Астана қаласының суқұбырында орналасқан тазалау бекетінің әрқайсысы 10мың м3/теу болатын, Гипрокоммуноводоканал институтының типтік жобасымен соғылған, бес блоктан тұрады. Блоктар қала қажеттілігінің өсуіне қарай орналасқан (4а,б сур.).
Реагент енгізу жүйесін дамыту үшін ғимараттарда үш істегі араластырғыш (бірінші және екінші блоктар үшін, үшінші және төртінші блоктар жалпыға үшін), қалқыма тұнбасы бар мөлдіреткіштермен және қарапайым сүзгілермен бір кешенде жұмыс істейді. Бірнеше сорғыштың болуы реагентті әр жерден енгізуге мүмкіндік берді. Ол нақты мөлшерлеуді және мөлшерленген реагент ерітіндісін араластырғыш бойынша біркелкі таралуын қамтамасыз ете алмады. Коагулянт және хлор әр араластырғышқа жеке енгізіліп, ал полиакриламид (коагулянт пен полиакриламид енгізудің арасында бөлініс болу үшін) әр мөлдіреткіштің алдында қосылды. Бұдан басқа 5-ші блок ғимаратын жобалау мен құрылыс жұмысы жұмыс істеп тұрған басқа блок ғимараттарына дұрыс байланыстырылмаған. Бесінші блок пен басқа блоктар арасындағы биіктік белгілерінің айырмашылығы 0,5-0,8м болды.
4 Сур. Суқұбыр тазарту бекеттерінің схемасы
а) өнімділігі 37мың м3/теу қайта құруға дейін;
б) өнімділігі 50мың м3/теу қайта құрудан кейін.
1-мөлдірлеткіш; 2-көлденең компенсациялы жедел сүзгі; 3-ірі түйіршікті сүзгі; 4-араластырғыш; 5-полиакриламид ерітіндісін әкелетін құбыр; 6-араластырғышқа су алып кететін құбыр; 7-полиакриламидты енгізу; 8-коагулянт енгізу; 9-хлор енгізу.
Айта кететін кемшілік, бұл зерттеулер көрсеткендей үшінші және төртінші блоктағы құйын тәрізді араластырғыштар жүктелген күйде жұмыс істеді.
Бұл айтылған кемшіліктерді жою үшін, араластырғыш жұмысы мен әр жерден реагент енгізу кемшілігіне байланысты жұмысшы сүзгінің біреуі (№10 бекет) толық араластырғышқа ауыстырылып, кейіннен жалпы барлығы бес блоктағы ғимараттар қайта құрылды (қайта құрылған сүзгі схемасы 5 сур. көрсетілген).
Қайта құрылған сүзгі көлемі 71,2м3 болатын тік құйын тәрізді араластырғышты суреттейді. Онда кіретін судың жылдамдығы V=34мм/сек. Айналма жинау науасындағы судың қозғалыс жылдамдығы 0,6м/сек тең. Судың тесікті құбыр арқылы келу уақыты 30мин. Араластырғыштың жоғарғы жағынан (науа) полиакриламид беріледі.
Араластырғышта коагулянттың суға өту тиімділігі араластырғыш өлшемдері бойынша, оның жұмысының әр-түрлі режимінде әр-түрлі нүктеден алынған (әр 0,5м сайын) су сынамасындағы сілтіліктің төмендеуі бойынша тексерілді. Араластырғыш жұмысын бақылау көрсеткендей, қанағаттанарлық араласу араластырғыштың жұмысшы биіктігі 6м болғанда, түбінен санағанда 3м биіктікке жеткен. Барлық бес блок үшін, жалпы араластырғыштар құрылғылары реагенттерді енгізудің нүкте санын азайтудың мәселесін шешті. Осының нәтижесінде реагенттерді мөлшерлеу нақты болып, олардың сумен араласуы жақсы жүрді.
Осы жасалған жетілдірулер ғимараттарда пайдаланады қарапайымдатып, олардың өнімділігін 35%-ға арттырып, бесінші блокқа арналған жаңа араластырғыш құрылғысынан бас тартуға мәжбүр етті.
