ШЖҚ «Талдықорған медициналық колледжі» МҚК
Медбикелік күтімнің және медбикелік манипуляциялардың стандарттар жиынтығы
Мамандығы: 0301000 «Емдеу ісі»
0302000 «Медбикелік іс»
Талдықорған 2014- 2015 оқу ж.ж.
МАЗМҰНЫ
І. Жұқпалық қауіпсіздік |
8 |
Қолды әлеуметтік деңгейде тазарту |
8 |
Қолды гигиеналық деңгейде тазарту |
9 |
Қолды тері антисептигімен тазарту |
11 |
Залалсыздандырылған қолғапты кию. Қолғапты шешу |
12 |
Хлорамин ерітіндісін даярлау |
15 |
5% гипохлорит кальций негізгі (маточный) ерітіндісін даярлау |
16 |
Медицинада тағайындалған бұйымдарды тазарту кезеңдері |
17 |
Медицинада тағайындалған бұйымдарды зарарсыздандыру |
17 |
Медицинада тағайындалған бұйымдарды залалсыздандыру алдындағы тазартудан өткізу |
18 |
Медицинада тағайындалған бұйымдарды залалсыздандыру |
20 |
Таңғыш материалдарды залалсыздандыру қорабына (бикске) салу |
22 |
ІІ. Қабылдау бөлімшесі. Ауруханаға науқасты қабылдау |
33 |
Науқастың дене салмағын өлшеу |
33 |
Науқастың бойын өлшеу |
34 |
Педикулез анықталған кездегі санитарлық тазарту |
35 |
Гигиеналық себезгіні (душты) жүргізу |
37 |
Гигиеналық бұлауды (ваннаны) жүргізу |
38 |
Науқасты тасымалдау |
40 |
III. Қауіпсіз ауруханалық орта |
41 |
Науқасты Фаулер қалпына жатқызу |
41 |
Науқасты Симс қалпына жатқызу |
43 |
Науқасты ішімен жатқызу |
44 |
Науқасты арқасымен жатқызу |
45 |
Науқасты қырымен жатқызу |
46 |
IV. Науқастың жеке бас тазалығы |
48 |
Функциональды кереуетті қолдану |
48 |
Науқасқа төсек-орын дайындау |
49 |
Халі ауыр науқастың төсек-орын тыстарын ауыстыру (ұзынынан жасалатын әдіс) |
50 |
Халі ауыр науқастың төсек-орын тыстарын ауыстыру (көлденең әдіс) |
51 |
Ішкі киімді ауыстыру |
52 |
Халі ауыр науқастың шашын күту |
53 |
Науқасты ылғалды сүрту |
54 |
Халі ауыр науқастың аяғын төсегінде жуу |
55 |
Қолдағы тырнақты қиып алу |
56 |
Аяқтағы тырнақты қиып алу |
57 |
Науқасты қырындыру |
58 |
Қолтық ойығындағы шашты қыру |
59 |
Қасағадағы шашты қыру |
60 |
Халі ауыр әйелдердің жыныс мүшесін жуу |
61 |
Ер адамның жыныс мүшесін жуу |
62 |
Дәрет сауытын (судноны) беру |
63 |
Зәр қабылдағышты беру |
65 |
Судноны және зәр қабылдағышты зарарсыздандыру ерітіндісіне толық батыру әдісі |
66 |
Көзді күту |
67 |
Мұрын қуысын күту |
69 |
Құлақты күту |
70 |
Халі ауыр науқастың ауыз қуысын күту |
71 |
Алмалы-салмалы тіс протездерін күту |
73 |
V. Науқастың функциональды жағдайын бағалау |
74 |
Дене қызуын қолтық ойысынан өлшеу |
74 |
Кәржілік артериясынан тамыр соғуды анықтау |
76 |
Қан қысымын өлшеу |
78 |
Дем алу қозғалысының жиілігін есептеу |
80 |
Су балансын анықтау және есептеу |
81 |
VІ. Науқасты тамақтандыру |
83 |
Халі ауыр науқасты тамақтандыру |
83 |
Халі ауыр науқасты мұрын-асқазан сүңгісі арқылы тамақтандыру |
84 |
Гастростома. Науқасты гастростома арқылы тамақтандыру |
87 |
Гастростоманы күту |
88 |
VІI. Қарапайым физиотерапиялық әдістер. Сүлікпен емдеу. Оттегімен емдеу |
89 |
Жылытқышты қолдану |
89 |
Мұзды мұйықты қолдану |
91 |
Қыша қағаздарын қою |
92 |
Аяққа қыша ваннасын жасау |
93 |
Ыстық ылғалды компресті қою |
94 |
Салқын компресті қою |
95 |
Ылғалды қыздыру және дәрілік компрестерді қою |
96 |
Сүлікті қою |
98 |
Парафин және озокеритпен емдеу |
100 |
Ылғалдатылған оттегін мұрын катетері арқылы беру |
102 |
Оттегі жастықшасынан ылғалдатылған оттегін беру |
104 |
Постуральды (позициялық) дренаж (бронхты қақырықтан тазарту) |
105 |
VIII. Дәрі дәрімектерді қолдану жолдары мен әдістері, ішке қабылдайтын дәрі-дәрмектерді үлестіру |
108 |
Таблетканы, капсуланы, дражені, пилюляны қолдану |
108 |
Тұндырманы, қайнатпаны, микстураны қолдану |
109 |
Тұнбаны, экстрактыларды (шырсөлді) қолдану |
110 |
Науқасқа ұнтақты қолдану |
111 |
Дәрі-дәрмектерді сыртқы жолмен енгізу. Мұрынға дәрілік тамшыны тамызу |
112 |
Көзге тамшы тамызу |
114 |
Төменгі қабаққа көз майын қаттастырып салу |
116 |
Құлаққа дәрілік ерітіндіні тамшылатып тамызу |
118 |
Жеке ингаляторды қолдану |
119 |
Сеппені қолдану |
121 |
Дәрілік жабысқақ пластырьді салу |
122 |
Суппозиторийді (балауызды) тік ішек арқылы енгізу |
123 |
Дәрілік ерітіндіні теріге жағу |
124 |
Майлы таңғышты орындау |
125 |
Теріге майды жағу |
126 |
Теріге майды сылап жағу |
127 |
Дәрілік ерітіндіні теріге сылап жағу |
128 |
Дәрі-дәрмектерді парентеральды жолмен енгізу. Бір рет қолданылатын шприцті құрастыру |
129 129 |
Ампуладан дәрілік ерітіндіні сорып алу |
130 |
Флаконнан дәрілік ерітіндіні сорып алу |
132 |
Антибиотиктерді есептеу және еріту ережелері |
134 |
Тері ішіне инъекцияны орындау |
135 |
Тері астына инъекцияны орындау |
137 |
Инсулинді енгізу |
139 |
Бұлшық етке инъекцияны орындау |
141 |
Көк тамырға иньекцияны орындау |
143 |
Сұйықтықты көк тамырға тамшылатып құю үшін бір рет қолданылатын жүйені құрастыру |
145 |
Сұйықтықтарды көк тамырға тамшылатып енгізуді орындау |
147 |
IХ. Пункциялар |
150 |
Науқасты және медициналық құрал-саймандарды плевра қуысын тесуге (торакоцентезге, плевроцентезге) дайындау |
150 |
Науқасты және медициналық құрал-саймандарды ішті тесуге (лапароцентезге) дайындау |
152 |
Науқасты және медициналық құрал-саймандарды жұлынды (люмбальды) тесуге дайындау |
154 |
Науқасты және медициналық құрал- саймандарды төс сүйегін тесуге (пункциясына) дайындау |
156 |
Науқасты және медициналық құрал-саймандарды буынды тесуге дайындау |
158 |
Х. Клизмалар. Жел шығаратын түтік |
159 |
Тазарту клизмасын қою |
159 |
Сифон клизмасын қою |
161 |
Резеңке алмұрт тәрізді баллонша көмегімен босату (майлы, тұзды, дәрілік) клизмаларын қою |
163 |
Жел шығаратын түтікті қою |
164 |
Майлы клизманы қою |
166 |
Дәрілік клизманы қою |
168 |
Тұзды (гипертониялық) клизманы кою |
170 |
ХI. Қуықты катетерлеу |
172 |
Әйелдердің қуығын катетерлеу |
172 |
Ер адамның қуығын катетерлеу |
174 |
Қуықты жуу |
176 |
ХІI. Лабораториялық және аспаптық зерттеу әдістеріне науқасты дайындау |
177 |
Лабораториялық анализге саусақтан қан алу |
177 |
Вакуумды жүйе көмегімен веналық қанды алу |
179 |
Биохимиялық зерттеуге көк тамырдан қан алу |
182 |
Қақырықты зерттеуге жинау ережесі |
184 |
Жалпы клиникалық анализге қақырықты жинау |
185 |
Атиптік жасушаларға қақырықты жинау |
186 |
Аурухана жағдайында туберкулезге бактериоскопиялық зерттеу үшін қақырықты жинау |
187 |
Бактериологиялық зерттеуге қақырықты жинау |
189 |
Жеке түкіргішті қолдану ережесі |
191 |
Жұтқыншақтан жағынды алу |
192 |
Мұрын қуысынан жағынды алу |
194 |
Жалпы клиникалық анализге зәрді жинау |
196 |
Нечипоренко әдісімен зәрді жинау |
197 |
Зимницкий байқауына зәрді жинау |
198 |
Диастазаға зәрді жинау |
200 |
Қантты анықтауға зәрді жинау |
201 |
Зәрдегі глюкозаны ұзынша-сопақ тестімен анықтау |
202 |
Розин байқауын жүргізу (зәрдегі билирубинді анықтау – сапалы байқау) |
203 |
Билирубинді ұзынша-сопақ тестімен анықтау |
204 |
Зәрді бактериологиялық зерттеуге алу (әйелдер үшін) |
205 |
Зәрді бактериологиялық зерттеуге алу (еркектер үшін) |
207 |
Копрологиялық зерттеуге нәжісті алу |
209 |
Іш құртының жұмыртқасын анықтауға нәжісті алу |
210 |
Жасырынды қанды анықтауға нәжісті алу |
211 |
Бактериологиялық зерттеуге «ашық нәжістен» нәжісті қоректі ортасы бар Петри табақшасына алу |
212 |
Бактериологиялық зерттеуге «ашық нәжістен» нәжісті пробиркаға алу |
214 |
Бактериологиялық зерттеуге тікелей тік ішектен нәжісті алу |
216 |
ХIII. Науқасты эндоскопиялық және рентгенологиялық зерттеулерге дайындау |
217 |
Науқасты бронхоскопияға даярлау |
217 |
Науқасты фиброгастродуоденоскопияға даярлау |
218 |
Науқасты колоноскопияға даярлау |
219 |
Науқасты ректороманоскопияға даярлау |
221 |
Науқасты цистоскопияға даярлау |
222 |
Науқасты ультрадыбыстық зерттеулерге дайындау |
223 |
Науқасты бронхографияға дайындау |
224 |
Науқасты асқазан және он екі елі ішекті рентгенологиялық зерттеуге дайындау |
225 |
Науқасты ирригоскопияға дайындау |
226 |
Науқасты көк тамырлық (экскреторлық) пиелографияға дайындау |
228 |
ХIV. Сүңгілі манипуляциялар |
230 |
Асқазанды жуу |
230 |
Асқазанды сүңгісіз әдіспен жуу |
232 |
Науқасты дайындау және асқазанға фракциялық әдіспен жіңішке сүңгімен сүңгілеуді жүргізу |
233 |
Науқасты дайындау және ұлтабарға сүңгілеуді жүргізу |
235 |
Құсқан науқасқа алғашқы көмек көрсету |
238 |
ХV. Өкпе-жүрек реанимациясы |
240 |
Өлікті жайғастыру ережелері |
247 |
Пайдаланылған әдебиеттер |
249 |
Жұқпалық қауіпсіздік Қолды әлеуметтік деңгейде тазарту
Мақсаты: науқастармен немесе қоршаған орта объектілерімен жанасу нәтижесінде медициналық қызметкерлердің қол терісі ластанғанда, транзиторлы микрофлора мен ласты жою, науқас пен қызметкерлерге жұқпалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
Көрсеткіші: тамақты үлестіру алдында, науқасты тамақтандырғанда; әжетханаға барғаннан кейін; науқасқа күтім жүргізер алдында және жүргізгеннен кейін, егер науқастың биологиялық сұйықтықтарымен қолдары ластанбағанда.
Дайындаңыз: бір рет қолданылатын мөлшерлегіштегі сұйық сабынды, секундтық тілі бар сағатты, қағаз сүлгілерді.
Іс-әрекет алгоритмі
1.Саусақтардан сақинаны, жүзікті, сағатты және тағы да басқа әшекей-бұйымдарды шешіңіз, қол терісінің бүтіндігін тексеріңіз.
2.Халаттың жеңдерін білектің 2/3 бөлігіне дейін қайырып ораңыз.
3.Су шүмегін ашып, судың температурасын (35-400С) реттеңіз.
4.Ағынды судың астында қолыңызды білектің 2/3 бөлігіне дейін 30 секунд бойы сабындап жуыңыз, қолдың саусақтарына, саусақ аралық аймағына, көңіл бөліңіз, содан кейін әрбір қолдың сыртқы бетін және алақанның, үлкен саусақтардың негізін айналмалы қозғалыспен жуыңыз, егер де қол терісінің беті мұқият сабындалса және теріде лас аймақ қалдырылмаса осы уақыт қолды әлеуметтік деңгейде тазартуға жеткілікті.
5.Сабынды көбікті кетіру үшін ағынды судың астында қолыңызды шайыңыз (қолыңыздың саусақтарын жоғары қаратып ұстаңыз, жуғышқа тигізбей су шынтақтан жуғышқа ағуы қажет, қолдың саусақтары өте таза болуы керек).
6.Шүмекті жабыңыз.
7.Қолыңызды қағаз сүлгімен кептіріңіз.
Қолды гигиеналық деңгейде тазарту
Мақсаты: транзиторлық микрофлораны кетіру немесе жою. Науқастың және медициналық қызметкердің жұқпалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Қолдану көрсетілімдері: инвазивті емшараларды орындар алдында және орындаған соң, қолғаптарды кию алдында және шешкеннен соң, организмнің биологиялық сұйықтықтарымен жанасқаннан соң және мүмкін болатын микробтық ластанудан кейін, иммунитеті төмендеген науқасқа күтім жүргізер алдында.
Дайындаңыз: бір рет қолдануға арналған мөлшерлегіштегі сұйық сабынды, тері антисептигін, секундік тілі бар сағатты, жылы ағынды суды, қағаз сүлгіні, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған контейнерді.
Іс-әрекет алгоритмі:
1.Қолдың саусақтарынан сақинаны, жүзікті, сағатты және тағы да басқа әшекей-бұйымдарды шешіңіз.
2.Қол терісінің бүтіндігін тексеріңіз.
3.Халаттың жеңдерін білектің 2/3 бөлігіне дейін қайырып ораңыз.
4.Қағаз салфеткалар көмегімен су шүмегін ашып, судың температурасын (350-400С) рттеңіз. Ол шүмекте орналасқан микроорганизм-дермен қолдың жанасуын қорғайды.
5.Жылы судың жайлы орташа ағымы астында қолды білектің 2/3 бөлігіне дейін жігерлі сабындап, келесі ізбе-ізділікпен жуыңыз:
6.алақанды алақанмен;
- сол қолдың сыртқы жақ бетін оң алақанымен және керісінше;
- алақанды алақанмен, бір қолдың саусақтары екінші қолдың саусақтары арасында;
- оң қолдың саусақтарының сыртқы беті сол қолдың алақаны бойынша және керісінше;
- үлкен саусақтарды айналмалы қозғалыспен үйкелеңіз;
- сол қолдың саусақтарының ұшын бірге жинастырып, он алақанға айналмалы қозғалыспен және керісінше.
Әрбір іс-қимыл 5 реттен кем емес 10 секунд бойы қайталанады.
1.Қолыңызды ағынды жылы судың астында сабын толық кеткенше шайыңыз.
2.Шүмекті қолыңыздың оң немесе сол шынтағымен жабыңыз.
3.Қолыңызды қағаз сүлгімен құрғатыңыз. Егер де шынтақты шүмек болмаса, онда кранды қағаз сүлгі көмегімен жабыңыз.
Ескерту:қолды гигиеналық деңгейде жууға қажетті жағдай болмағанда, оларды антисептик көмегімен тазартуға болады;
3-5 мл антисептикалық затты құрғақ қолдарға жағып және оны қол терісіне кеуіп кеткенше ысқылаңыз. Саусақ ұшын, тырнақ айналасындағы теріні, саусақ аралығын тазартуда айрықша көңіл бөліңіз.
Науқасты тексергеннен кейін немесе емшара жүргізгеннен кейін қолғапты шешпей сабындап қолды 2 рет жуу қажет және оларды шешкеннен кейін қайталап жуады. Қолды тазартқаннан кейін сүртудің қажеті жоқ! Сонымен қатар әсер ету уақытын сақтау маңызды – қолдар антисептикпен 15 секундтан кем емес уақыт ылғалды болып тұруы керек;
тері бетін тазартқанда «тазадан ласқа» принципі сақталады;
жуылған қолды басқа заттарға тигізуге болмайды.