Түрлері[өңдеу]

1)Коаксиалды кабель (коаксиальный кабель; coaxial cable) — 1) орталық өткізгіштен және металдан өрілген (торланған) сыртқы экраннан тұратын электр кабелінің бір түрі. Өткізгіш пен экранның арасы айырғыш материалмен толтырылған. Орталық өткізгіш пен экран осьтерінің дөл келуі коаксиалды атаудың шығуына түсінік береді. Мәліметтер жеткізу жылдамдығы 5-10 мбит/с шамасында; 2) теледидар кабеліне ұқсас,сырты экранды қабықшамен қоршалып, диэлектрикпен қапталған бір өткізгішті өзегі бар кабель. Олар жоғары жылдамдықты терминалдарда және басқа да компьютер кұрылғыларында пайдаланылады.^[1]

12.Ethernet желілік технологиясы. Жалпы сипаттамасы. Жұмыс істеу принципі. Стандарттары.

Ethernet (ether «эфир») – деректерді таратудың пакеттік технологиясы. Ethernet страндарттары физикалық деңгейде электр дабылдары мен сымдық қосылыстарды, кадрлардың форматын және ортаға қатынауды басқару протоколын анықтайды – арналық деңгейдегі моделі OSI. Ethernet 1990- жылдардың ортасында ең көп таратылған технология ЛВС болды.

Деректерді тарату және таратушы орта жылдамдығына байланысты технологияның бірнеше нұсқасы бар.Желілік протокол мен бағдарламаның барін тарату әдісіне қарамастан барлық нұсқаларда бірдей жұмыс істейді.

13.TokingRing желілік технологиясы. Жалпы сипаттамасы. Активті манитор, көпстанциялық қатынас құрылғысы.

Token Ring желісін алғашында IBM компаниясы 1970 жылы құрған. Қазіргі кезге дейін жергілікті жерлерге арналған IBM –нің негізгі технологиясы болып қалып отыр. Әйгілігі жағынан Ethernet-ке жол береді.  Token Ring желісінің негізгі сипаттамалары:  - Дәстүрлі типологиясы сақина  - Басқа топологиялары жұлдызша сақина  - Беріліс типі таржолақты  - Ену әдісі маркерлік беріліс  - Беріліс жылдамдығы 4 және 6 Мбит/с  - Кабельдік жүйесі UTP және STP  Token Ring желісінде бірінші компьютер жұмыс істей бастағанда, желі маркер генерациялайды. Маркер бір компьютерден екінші компьютерге олардың біреуі деректерді даярлығы жайында хабарлап, маркерді басқаруды өзіне алғанға дейін сақина бойымен жылжиды.  Анықтама, Маркер дегеніміз- компьютерге деректерді кабель бойымен жіберуге мүмкіндік беретін алдын-ала анықталған биттер тізбегі (деректер ағыны).

14.Osi ашық жүйелер қарым-қатынас моделі. Osi моделінің деңгейлері физикалық, каналдық, көліктік, сеанстық, қолданбалық.

Жүйелердің байланысуын деңгейлерге бөліп және әр деңгейдің сауалдарын жеке қарастырады.  OSI — моделі операциялық жүйе, жүйедегі программалар, жүйенің аппараттық құрылғыларын іске асыратын қызметтерді қарастырады. Тұтынушылардың қолданбалары арасында байланыс қарастырылмайды. Тұтынушы қолданбалары OSI деңгейлеріне сұрау жолдап байланысуы мүмкін немесе жасаған программалары арқылы OSI-дің бірнеше деңгей жұмыстарын өзі іске асыруы мүмкін. OSI моделінде әр деңгейдің деректерін  протоколды деректер блогы деп те атайды. Белгілі деңгейлердің деректер  блогын белгілеуде кадр (frame), пакет (packet), дейтеграмма (datagram), сегмент (segment) деген аттарда қолданады. OSI моделінің  жеті деңгейіне тоқталып, жұмыс жасау ережелерін қарастырайық.Қосымша деңгей бұл ең жоғарғы деңгей. Қосымша деңгей қолданушымен желі арасында өзара интерфейсті қамтамасыз етеді: деректерді базаға жалғау, электронды почтамен жұмыс істеу, файл орындарын ауыстыру, қолданушы мен желі арасындағы көптеген программалық қамтымаларды, соңғы қолданушыға  дейінгі байланысу буындарын қолдайды. Осылайша, желілік қосымша протоколдар әрқашанда осы деңгейде болады. Әр түрлі компьютерлерде орналасқан қолданбалар қатынасын бір компьютерде істегендей қамтуға мүмкіндік береді. Программист желіге жасаған қолданбалары осы деңгеймен байланысады. Ол қажет болса тапсырманы төмен стекпен жібереді. Тұтынушы қолданбасы OSI — моделін қолданғанда бірінші қосымша деңгейіне сұрау жібереді, мысалы файлдар қызметіне. Осы сұрауға байланысты қосымша деңгейі хабарлама (message) құрастырады. Хабарлама екі бөліктен тұрады: бас тақырыбы мен деректер жиыны. Бас тақырыбында хабарламаны алатын машина — адресатқа арналған қызмет ақпараты сақталады. Ақпарат мазмұны файлдың орналасқан жері мен онымен істелетін жұмыс болуы мүмкін. Хабарламаның деректер бөлігі бос немесе алыста орналасқан файлға жазуға ұсынылған деректер болады. Қосымша деңгейі хабарламаны құрастырып болған соң оны ұсынылатын деңгейге жібереді. Мұндай протоколдар дейтаграммды протоколдар деп те аталады. Жіберуші бірінші хабарды дайын болғанда жібереді.OSI үлгісі реттелеген жеті түрлі деңгейден құрылған: физикалық (1 деңгей), деректерді жіберу буыны (2 деңгей), желілік (3 деңгей), көліктік (4 деңгей), сеанстық (5 деңгей), көрсету (6 деңгей) және қолданбалық (7 деңгей).Модульдер арасындағы ақпараттар алмасуы белгілі бір келісімдер бойынша іске асады. Оны интерфейс деп атайды. Хабарды жібергенде жоғарғы деңгейдегі модуль есептің өзіне қатысты бөлігін шешеді, ал өзіне ғана түсінікті нәтижені бастапқы хабардың (тақырыптың) қосымша өрісі ретінде орындап, осы өзгертілген хабарды төменгі деңгейге ары қарай өңдеуге жібереді. Бұл процесс инкапсуляция деп аталады.

1 сурет - OSI ашық жүйелерінің әрекеттесу үлгісі

Деректердің және желілік ақпараттың жіберу құрылымының деңгейлері арқылы төмен және жоғары қарай әр қатар орналасқан деңгейлер жұбынан жіберілуі интерфейстер және хаттамалар көмегімен іске асады.Интерфейс әр түрлі деңгейлі үлгілер арасындағы қалыпты, сигналдардың физикалық және электрлік қасиеттерін анықтайды, ал хаттама тең деңгейлі желілердің алыстағы торабына арналған хабарларды өңдейтін логикалық процедураларды сипаттайды.Деңгейлер атаулары және олардың арасындағы орындалатын функциялар төмендегідей.Физикалық деңгей (Physical Layer — PL) қажетті физикалық ортадағы (металды кабель, оптоволоконды байланыс сызығы, радиоканал) тораптар арасындағы биттік өлшемдегі кадрларды (әдетте оны пакет деп атайды) жеткізуді қамтамасыз етеді.Каналдық деңгейде (Data Link Layer — DLL) тораптар арасындағы байланыс каналдарында пайда болатын қателерді табу және жөндеу механизмдері іске асады.Желілік деңгей (Network Layer — NL) пайдаланушының ең соңғы құрылымы мен желідегі барлық аралық байланыстар - "бір шетінен соңғы шетіне" арқылы өтетін жеткізу жүйесін қалыптастыруға қызмет етеді.Көліктік деңгей (Transport Layer — TL) желімен пакеттерді жеткізу ережелерін анықтайды. Көліктік деңгей жеке пакеттедің бір шеттен екіншісіне жеткізуді бақылайды. Ол пакеттер арсындағы байланыстарды есепке алмайды (ол тіпті бір хабардан болса да). Ол әр пакеттің бөлігін өңдегенде, бөлек хабарды өңдегендей орындайды, яғни ол іс жүзінде ондай болмаса да осылайша өңдейді. Көліктік деңгей барлық хабарлардың соңғы орнына бүлінбей жетуіне және олардың бастапқы тәртіппен орналасып жетуіне кепілдік береді.