4.4 Найзағайдың екіншілік әсерінен қорғау

Найзағай бағыттауыш қондырғы немесе оған жақын жерлерде найзағайдың тура соққысынан екіншілік әсер пайда болады, ол электростатикалық индукция түрінде байқалады. Сондықтан құрылысы бойынша найзағайдан қорғаудың І категориясына қатысты жасақ (ГЗУ) найзағайдың екіншілік әсерінен қорғауға жатады.

Электростатикалық индукциядан қорғау үшін объектінің периметрі бойынша жабдықтың жерсіңдіруші нұсқасымен жалғасқан “Фарадей торына” ұқсас тор жасау қажет және жеткілікті, сонымен қатар конструкцияның металл элементтері мен объектінің коммуникациясы. Экрандаушы тор негізінен объектінің металл табаны мен табанға әр 15-20 метр сайын қосылған тік тоқ бағыттауыштардан құралады. Тоқ бағыттауыштар арнайы жерсіңдіруші құрылғыға R=10см радиуспен жалғанады. Электромагнитті индукциядан қорғау үшін тұйықталмаған нұсқалардың пайда болуына жол бермейтін құбырлар арасында олардың өзара жақындасқан жерлерінде 10 см және одан да аз қашықтықта әрқайсысының ұзындығы 20 см металл бөгеттерді пісіру керек.

Құбырлардың элементтері мен қорғалатын жасақта орналасқан басқа да созылған коммуникацияларды біріктіргенде бір шектескенде 0,0003 Ом-нан аспайтын өтпелі электр кедергісінің мәнімен шектесуді қамтамасыз ету қажет. Егер біріккен жерлерде бұл шарт сақталмаса диаметрі 5 миллиметрден жоғары болат өткізгіштерден немесе қөлденең қимасы 2 мм-ден жоғары болат ленталардан жасалған бөгеттер құрылғысы қажет.

4.5 Жерсіңдіруші құрылғының есебі.

Жерсіңдіруші найзағай бағыттауыш қондырғының тізбектелген тізбегінің соңғы элементі болып табылады. Найзағай тоғын жерге бағыттауға және қондырғының жерге қатысты жеке бөліктерінің тоғын азайтуға арналған.

Тағайындалуы бойынша жерсіңдіршілерді екі түрге бөлеміз:

- найзағайдың екіншілік әсерінен қорғаудың кешеніне және жоғары потенциалдар қорына кіретін жерсіңдірушілер. Жерсіңдіршілердің бірінші тобы үшін ағатын тоқтың импульсті кедергісін (импульсті тәртіп) есептеу қажет;

- екінші топ үшін өнеркәсіптік жиіліктегі тоқтардағы ағу кедергісін (стационарлы тәртіп), яғни найзағайдың екіншілі әсерін. Жерсіңдіруші ретінде грунттық жерсіңдірушіні қабылдаймыз. Жерсіңдірушінің есебін 380В кернеумен жұмыс істеп тұрған сорапты қондырғы үшін грунттың 10% ылғалдылығында жүргіземіз.

1. Жердің мүмкін кедергісін R=4 Ом деп қабылдаймыз.

2. Көлденең электродтардың өлшемдері мен грунтқа бату тереңдігі t=1,75м; l=2,5м; d=10мм.

3. Грунттың 10% ылғалдылықта байқалған меншікті кедергісі

4. Грунттың есептік кедергісін деп қабылдацмыз. Мұндағы климаттық аймақтағы тік электродтар үшін мезгілдік (сезонность) коэффициенті:

қалыпты ылғалдылықтағы жердің жағдайын ескеретін коэффициент.

(4.11)

Грунтқа батырылған қөлденең стержен үшін грунт кедергісін есептейміз.

(4.12)

Мұндағы көлденең электродтар үшін коэффициент.

қалыпты ылғалдылықтағы жердің жағдайын ескеретін коэффициент.

(4.13)

5. Бірлік жерсіңдірушілердің кедергілерін анықтаймыз.

а) грунтқа тігінен батырылған стерженді бірлік жерсіңдірушінің кедергісі:

(4.14)

Мұндағы Р=110 Ом- грунттық есептік кедергісі

L=2.5- электродтың ұзындығы

D=10 мм-электродтың диаметрі

t=1.75 м- батырылу тереңдігі

б) грунтқа көлденең батырылған стержньді бірлік жерсіңдірушінің кедергісі:

(4.15)

6) грунттық жерсіңдірушінің кедергісін анықтаймыз.

(4.16)

Мұндағы мен -тік және көлденең жерсіңдірушілердің коэффициенттері.

R=1-вертикал электродтардың саны.

Есептеуден алынған грунтық кедергі қабылданған кедергіні; шартты қанағаттандырады.