22. Нагляднае раскрыццё інфармацыйных рэсурсаў бібліятэк.

Вельмі добрым і якасным сродкам для раскрыцця інф. рэсурсаў б-к з’яўляецца выстава.

Па хранал. прыкмеце: - бягучая; - рэтраспектыйная.

Па зместу: - тэмат.; - універсал.; - галінов.

Па колькасных прыкметах: - вялікая, - малая, - аднаго дакумента, - лакальныя.

Па адраснай прыкмеце: - стацыянарныя, - выяздныя, -перасоўныя.

Па жанравай: - змешаныя, серыяльныя

Па тапаграф. прыкмеце (у якім структурн. падраздзяленні знаходз.): ЧЗ, абанемент.

Па арганіз. прыкмеце: -самастойныя, - як частка комплекса мерапрыемства.

Па хар-ру: - краязнаўчыя, - галіновыя, - адной кнігі, -персаналій і інш.

Уласцівасці біб. выстаў:

1. Камфортнасць; 2. Нагляднасць; 3. Даступнасць; 4. Аператыўнасць.

Вялікая значнасць для выставы мае яе назва, колер, афармленне.

Этапы выставы: - планаванне, - падрыхтоўка і рэклама, - правядзенне, - падвядзенне вынікаў.

Біб. плакаты:

- інфармацыйныя (аб наяўнасці літ-ры)

- прапагандысцкія (раскрыцце значэнне кнігі)

- агітацыйная (прызыв. да дзеяння)

- метадычная.

Билет 12: 23. Роля бібліятэкі ў фарміраванні прав. Культуры кар-каў. Сац. абумоўленымі прыярытэтамі АКБ з’яўл.: Фар-не прав.к-ры нас-ва; Дапамога к-кам з «асобымі патр-цямі», перш за ўсё, інвалідам; Дапамога ў бесперап.адукацыі; Фар-не інф.к-ры к-каў. Павыш. інф.абароненасці к-каў: Сучасн.гр-ну супрацьстаіць магутная і жорсткая бюракрат. машына. Каб прымусіць яе працаваць і бараніцца ад збояў у яе раб., неабх.валодаць правав.ведамі і ўмець карыст.імі. Дзярж.с-ма прав.інф.- Уяўляе сабой цэласны механізм цэнтраліз. ўліку, накаплення, падтрым.ў кантрол.стане і давядзе.да ведама зацікаўл.асоб эталон.прав.інф.ва ўсіх рэгіёнах краіны. НЦПІ- Узнач.с-му прав.інф., мае прадстаўніцтвы ва ўсіх рэгіёнах рэс-кі – рэгіянал. цэнтры прав.інф.(РЦПІ), якія ажыц.сваю дз-ць на правах філіялаў. Наст.элементам с-мы з’яўл. (ПЦПІ) на базе публ.б-к. Дапамога ў бесперап. адукацыі к-каў: Адук.і навучанне прызнаны ва ўсіх краінах найбольш эфект.спос. асобаснага разв. Беспер. адукацыя разумеецца як працэс, уключ. фармальную, дадат.адук., дыстанц. навуч.і самаадук. на працягу ўсяго жыцця суч.ч-ка. Б-ка валодае значнымі адук.рэсурсамі, у т.л. і элект., якія даступны шыр. колам к-каў. Гэта робіць яе цэнтрам, які можа прадаст.сродкі для самаст. набыцця ведаў усім жадаючым.Б-кі многіх краін валод. распрацав.стратэгіяй аб-ня ў дапамогу бесперап.адукацыі к-каў.Фар-не к-ры чыт-ня і інф.к-ры чыт-ня: К-ра чыт-ня – гэта аснова, на якой будуецца і біб.-б-гр.піс-ць, і інф.к-ра асобы. К-ра чыт-ня – гэта с-ма ведаў, уменняў, навыкаў, неабх. чытачу для раб.з кнігай у б-цы. К-ра чыт-ня ўключ.: Асэнсав.чыт-чом ролі кнігі і чыт-ня ў сваім жыцці і жыцці гр-ва;Асэнсав.мэтаў звароту да пэўнага выд-ня; Уменне арыентав.ў крыніцах інф. аб творах друку;Уменне арыент.ў самім выд-ні, яго давед.апараце;Разуменне, высокі ўзровень успрымання і засв.прачытанага; Навыкі раб.з тэкстам, уменне арганіз.працэс чыт-ня (зрабіць канспект, тэзісы, выпіскі і г.д.);Саблюдзенне гігіены чыт-ня; Уменне вар’іраваць тэмп чыт-ня ў залежнасці ад яго мэты.

24.. Агульная х-ка форм і метадаў групавога і франтальнага абсл-ня кар-каў. Групавое і франтльнае абсл-не (масавая работа бібліятэкі) уяўляе сабой сукупнасць форм і метадаў вуснага, нагляднага, друкаванага і аўдыявізуальнага інфармавання і рэкамендацыі кніг карыстальнікам на першасна дакументным, другасна дакументным і камунікатыўным узроўнях. Па спосабу перадачы інфармацыі сродкі БА падзяляюцца на: вусныя, наглядныя, друкаваныя і комплексныя. Вусныя: гучныя чытанні, агляды, вечарыны (пытанняў і адказаў, цікавых сустрэч, літаратурныя), вусныя часопісы, дні паэзіі, дыспуты, лекцыі, гутаркі, абмеркаванні кніг, віктарыны, кансультацыі, палітбаі, чытанні, брыфінгі, “круглыя сталы”. Наглядныя: выставы (новых паступленняў, тэматычныя, бібліяграфічных дапаможнікаў, спецвідаў), куткі (жывапісу, мастацтваў, прыроды, этнаграфічныя, краязнаўчыя), стэнды і мантажы, плакаты (інфармацыйныя, агітацыйныя, прапагандысцкія, метадычныя), альбомы. светавыя газеты, тэматычныя падборкі,кіна-відэа-слайд-фільмы, відэакліпы. Друкаваныя: агляды, інфармацыйныя лісткі, бюлетэні новых паступленняў, тэматычныя спісы літаратуры, індывідуальныя і групавыя праграмы і планы чытання, раздрукоўка матэрыялаў з БД, кальцавая пошта, бібліяграфічныя паказальнікі. Комплексныя: дні (інфармацыі, спецыяліста, дасугава-аматарскай дзейнасці, кафедры, прэзентацыі кніг), канферэнцыі, кірмашы ідэй, урокі (бібліятэчна-бібліяграфічныя, дынамічнага чытання, культуры чытання), тэматычныя гурткі, клубы па інтарэсах, літаратурна-музычны гасцёўні. Па колькасці абслугоўваемых кар-каў яны падзял. на індывідуальныя (1-2 чал.), групавые (ад 3 да 30 чал.), масавыя (звыш 30 чал.) Для першасна-дакументнага ўзр.групавога і франтальнага абсл-ня характэрны непасрэдны паказ дак-таў, ці матэрыялаў, якія раскрыв.іх змест у зрокава ўспрымальных формах. Такі паказ патрабуе прымянення розных формаў нагляднага інфармавання. Найбольш распаўс.з’яўл.выставы. Яны класіфікуюцца па розных прыкметах: змесце, форме, чытацкай накіраванасці, мэтавым прызнач., статусе, месцы экспазіцыі, часе выд-ня дак-таў і паступлення іх у б-ку. Аўдыявізуальная рэклама дакументаў ажыццяўляецца з дапамогай сучасных тэхнічных сродкаў. Зараз на сайтах бібліятэк дэманструюцца віртуальныя кніжныя выставы-прэзентацыі. Другасна-дакументны ўзр.групав.і франтальнага абсл-ня кар-каў б-к заснаваны не на паказе саміх дакументаў, а на паведамленні звестак аб іх шляхам раздрукоўкі неабходных матэрыялаў, ці выстаўлення іх у Інтэрнэце. Камунікатыўны ўзр. (узр. непасрэдных зносін) прадугледжвае выкар.вусных і наглядных формаў рэкамендацыі дак-таў. Асн.накірункамі групав.і франтальнага абсл-ня можна лічыць наступ.: работа з насельніцтвам сваёй зоны абсл-ня з мэтаю прыцягнення да чытання нечытаючых і слаба чытаючых асоб. / работа з кар-мі б-кі (рэальнымі і віртуальнымі) з мэтаю забесп.максімальна поўнага і камфортнага доступу да інф.ўсім, хто карыст.паслугамі біб-кі. / работа з групамі кар-каў б-кі (рэальнымі і віртуальнымі) з мэтаю фар-ня патрэбнасці і ўмення выкарыст.чытанне, інф.,атрыманую з дапам.б-кі, як сродак выраш.якой-ліба праблемы.

Билет 13. 25. Гістор.вывуч.чыт-ча і чыт-ня. Вывучэннем чытача і чытання займаецца сацыялогія чытання. Даследаванні сведчаць, што вывучаць чытача і чытанне ў Расіі пачалі ў пачатку ХІХ ст., калі па ініцыятыве першага дырэктара Імператарскай публічнай бібліятэкі А.Н.Аленіна было арганізавана першае сацыялагічнае даследванне. Асн.этапы станаўл.сацыялогіі чыт-ня. Вывуч.чытачоў у Б-сі і Расіі пачал.значна раней, чым у Зах.Еўропе. Пачатак дасл-няў звязв.з 50-60 гг. XIX ст. вялікая маса непісьм.насельніцтва не мела доступу да нац.к-ры. Разв.капіталіст.адносін у XIX ст. патрабавала пісьменных і дысцыплін.раб-каў. Першымі даследчыкамі чытача былі пісьменнікі, педагогі, статыстыкі, народнікі, рэвалюцыянеры-дэмакраты. Напр.,рускі пісьменнік Л.М.Талстой у 1850-60-я гг.вывуч.чыт-не сялян па спец.праграме.Вялікі ўклад у вывуч. чытачоў унёс М.А.Рубакін.Ён вывучаў чытачоў па спец.распрац.праграме з выкарыст.комплекса ўзаемазв.метадаў: апытання, назірання і аналізу чытацкіх фармуляраў. Перш за ўсё, Рубакін паставіў на новую аснову праблемы адносін: чытач–пісьменнік; пісьменнік–чытач–кніга. Ен паставіў мэту вывуч.праблемы: чаму чытачу падабаецца той альбо іншы пісьменнік, ці існуе ўнутраная сувязь паміж асобамі пісьменніка і чытача, чаму адзін і той жа твор робіць глыбокае ўраджанне на аднаго чытача і зусім не дзейнічае на другога. Пасля Кастрыч. рэвалюцыі 1917 г.вывуч.чытання народа стала дзярж.зад.Асн. арганізатарамі дасл-няў сталі б-кі. Вывуч.чытацкія інтарэсы сялян, маладых рабочых, чырвонаармейцаў. У 1920-я гг. узнікла савецкая школа чытачазнаўства. У 1930-я гг.пачалі распр-ца тэарэт.і метадыч.асновы вывуч.чытачоў: псіхалогіі чыт-ня і біб.справы, эфектыўнасці метадаў вывучэння чытання. У 1928 годзе ў Мінску была выдадз.кніга А.А.Гайвароўскага “Псіхатэхніка і бібсправа”, у якой ставіліся пытанні методыкі вывуч.чытача, узаемад.паміж чытачом і біб-рам. Але дас-ні не былі падтрыманы. У 1960-я г. адбыл.аднаўленне даследаванняў. Быў распр.масштабны праект ”Кніга і чыт-не ў жыцці сав.грамадства”, у рамках як.былі праведзены дасл-ні “Савецкі чытач” (манаграфія выйшла ў1968 годзе), “Кніга і чытанне ў жыцці невял.гарадоў” (1973 г.), “Кніга і чыт-не ў жыцці сав.сяла” (1978 г.), “Сав.рабочы – чытач” (1980 г.). У к.1980 – п.1990-х гг. працягвалі «замеры» параметраў чыт-ня, як. былі распачаты дасл-нем “Дынаміка чыт-ня і чытацк.попыту ў масав.б-ках”, рэаліз.праграма “Чыт-не ў Расіі”, выпуск.зб.“Што мы чытаем? Якія мы?”, вывуч.асабл-сці чыт-ня ў сям’і ў рамках праграмы “Біб-ка і сямейнае чыт-не”, а таксама дзіцячае чыт-не па праграме “Што чытаюць дзеці свету”.

26. сістэма чытальных залаў і іх характарыстыка. Чытальная зала – спецыяльна абсталяванае памяшканне, дзе прадастаўляюцца карыстальнікам дакументы без права вынасу іх з бібліятэкі. Чытальныя залы падзяляюцца на агульныя і спецыялізаваныя.У невялікіх бібліятэках існуе адна – агульная чытальная зала. Буйныя бібліятэкі маюць сістэму чытальных залаў. Звычайна яны выдзяляюцца па галінах ведаў і комплексах навук: прыродазнаўчых, грамадскіх, тэхнічных, па мастацтве і г.д. Па характару і віду выданняў і іншых матэрыялаў залы падзяляюцца на: бягучых перыядычных выданняў, новых паступленняў, даведачна-бібліяграфічных матэрыялаў, нотных, картаграфічных выданняў і.др. Па ўзроўню падрыхтоўкі чытачоў: агульныя чытальныя залы, навуковыя, для доктароў, прафесароў і акадэмікаў.

Чытальныя залы могуць быць арганізаваны часова ў месцах адпачынку, у інтэрнатах на перыяд сесіі і г.д.

У апошнія гады з’явіліся і спецыяльныя залы, абсталяваныя камп’ютарамі з доступам у Інтэрнет: электронныя бібліятэкі, альбо віртуальныя чытальныя залы. Існуюць таксама і медыятэкі, дзе сабраны відэя, аўдыя, кінадакументы і іншыя матэрыялы на нетрадыцыйных носьбітах.

Узнікаюць таксама інтернет-цэнтры, цэнтры бізнес-інфармацыі, цэнтры прававой інформацыі як асобныя адзінкі ў структуры стацыянарнага абслугоўвання карыстальнікаў.

Билет 14: 27. Вывуч.карыстальнікаў бібіліятэк у РБ. У Бел-сі сацыялогія чытання ў яе сучасным выглядзе пачала плённа разв.з 1960-х г.у межах дасл-няў па праблеме “Кніга і чытанне ў жыцці савецкага грамадства”. Праект быў задуманы як планамернае вывуч.ч-ня і чытацкіх арыентацый розных сац.груп. Першым стала дасл-не “Савецкі чытач” (1965-1967 г.)Дасл-не “Кніга і чытанне ў жыцці савецкага сяла” (1973–1975 гг.), у якім белар.вучоныя прынялі ўдзел. Вынікі публікаваліся ў артыкулах на агульнасаюзным узроўні, знайшлі адлюстр.ў манаграфіі “Сац.-к-рныя пераўтварэнні на вёсцы”. Пад уплывам праграмы і методыкі агульнасаюзнага дасл-ня чыт-ня рабочых, якое праводзіла Дзярж.б-ка СССР імя У.І.Леніна, знаходіцца і праца беларускіх сацыёлагаў “Кніга і чыт-не ў жыцці моладзі ўдарных камсамольскіх будоўляў Беларусі”. Яго вынікі не атрымалі шырокага распаўсюджвання.Да п.1990-х г.буйнамасштабных сац.дас-няў чыт-ня на Беларусі не было.

Нов.этапам у разв.сацыялогіі чыт-ня з’яв.ствар.сацыялагічнай службы пры ДБЛ з удзелам у ёй прафесійных сацыёлагаў. У 1990-1991-х г.у РБ адбыліся два буйныя дасл-ні: “Дэмаграфічная сітуацыя і інф. патрэбы нас-ва ў зонах абсл-ня б-к з лікам чытачоў да 200 чалавек” і “Чытач масавай б-кі”. У 1992-1993 гг. НББ ажыц.шматбаковае дасл-не “Чытач навук.б-кі і праблемы ўдасканалення яго абсл-ня”, у якім прымаюць удзел буйныя б-кі г. Мінска. Мэта-распрац.навукова абгрунтаванай с-мы якаснага інф.-біб.абсл-ня ў складаных сац.-экан. Умовах. Б-ка пачала ствар. новага давед.-пошук.апарату на базе аўтаматызацыі. Вынікі паўплыв.на фарм-не новай стратэгіі разв. НББ, распрац.новай комплекснай праграмы ўзаемадз.б-к РБ. У п.2001 г., было праведзена паўторнае дасл-не “Чытач НББ: пошук шляхоў аптымізацыі абсл-ня”. У 2009 –2010 гг. адбываецці дасл-не дзіцячага чыт-ня. Па яго выніках выдадзена кніга: “Сучасны стан і тэндэнцыі разв.дзіцячага чыт-ня ў РБ”(2011г.). Важнейшым фактарам, які пабуджае праводзіць дасл-ні, з’яўл.патрэба ў інф., неабх.для эффектыўнага кір-ня якасцю біб.-інф. абсл-ня. У дасл-нях сацыёлагаў НББ вызначыліся два накірункі: 1- работай на рэспубліку, на далейшае развіццё сеткі публічных бібліятэк, 2 – улічвае патрэбы самой НББ. 1- праекты, як “Чытач масавай публічнай б-кі”, “Чытач навук.б-кі і шляхі ўдасканалення яго абсл-ня”,“Арганізацыя бібліятэчнага абслугоўвання жыхароў маланаселеных пунктаў”, “Структура і дынаміка дзіцячага чытання ў РБ”. Акрамя НББ, дасл-нямі чытання займаюцца: Кніжная палата Рэспублікі Беларусь, кафедры БДУ культуры і мастацтваў, абласныя бібліятэкі, ЦБС, шэраг іншых устаноў, звязаных з кнігавыдавецтвам і кнігараспаўсюджаннем.

28. Улікова-тэхналагічная дакументацыя. Улікова-тэхналагічная дакументацыя абслугоўвання ўключае формы першаснага і другаснага ўліку. Да першаснага адносяцца: чытацкі білет, чытацкі фармуляр, кніжны фармуляр, бланк заказу дакумента, кантрольны лісток. Другасны ўлік ажыццяўляецца ў Дзённіку работы бібліятэкі, альбо ў адпаведнай базе даных. Дзённік звычайна састаіць з трох частак. У першай адлюстроўваюцца звесткі аб чытачах, у другой – аб кнігавыдачы, у трэцяй – аб масавых мерапрыемствах бібліятэкі. Ажыццяўляецца таксама ўлік адмоў карыстальнікам, улік выкананых даведак, улік кніг, здадзеных у замен страчаных. Дакументы першаснага ўліку:Картка рэгістрацыі чытача; Чытацкі фармуляр; Лісток чытацкага запатрабавання; Кантрольны лісток; Кніжны фармуляр; Бланк-заказ МБА і інш..

Дакументы другаснага ўліку: Дзённік бібліятэкі; Сшыткі ўліку (выкананых даведак, адмоў і г.д.)

Билет 15. 29.Бібіліятэкар – спецыяліст па абслугоўваннні кар-каў. Патрабаванні да б-ра аддзела абсл-ня, да хар-ру яго ўзаемаадносін з кар-кам залежаць ад: той канцэпцыі біб.абсл-ня, якая пануе ў грамадстве; той пазіцыі, якую займае біб-р у адносінах да чытача; таго тыпу б-кі, у якой працуе біб. спецыяліст. Прафесія б-ра: мае ярка выражаны комплексны хар-р і не м.б. аднесена толькі да аднаго з агульнапрынятых тыпаў дзейнасці: «чалавек – чалавек», «чалавек – знакавая сістема», «чалавек – тэхніка», «чалавек – мастацкі вобраз». Яна фарміруецца як гуманітарная па сутнасці і тэхналагічная па спосабах і формах рэалізацыі. Б-р аддзела абсл-ня: адна з самых традыцыйных біб.спец-цей і, ў той жа час, найбольш залежная ад зменаў, што адбыв.ў грамадстве і грамад.свядомасці, ад тэхналаг. дасягненняў, новых умоў і магчымасцей прафес.дзейнасці. Нягледзячы на тое, што б-ка як сац.інстытут існуе многія тысячаг., прафесія «б-р» сфармір.параўнаўча нядаўна..У б-ках працавалі філосафы, багасловы, пісьменнікі, мастацтвазнаўцы, матэматыкі, якія ўнеслі істотны ўклад у развіццё біб.справы, але часта саміх сябе яны біб-рамі не лічылі. М.Дзь’ю- адным з першых пачаў ставіцца да бібл. дзейнасці як да асобнай прафесіі, а да бібліятэкара – як да прафесіянала. Стаў заснавальнікам вышэйшай біб.адукацыі ў ЗША. Абгрунтаваў крытэрыі адбору на пасаду біб-ра. Выступаў за права жынчын займацца біб.справай. Шыалі Рантганатан – Засн-к вышэйшай біб.адукацыі ў Індыі. Стаў першым складальнікам міжнар.кваліфікацыйных патр-няў да біб.спецыялістаў рознага ўзроўню (бакалаўраў, магістраў, дактароў). Лічыў, што спачатку трэба знайсці добрга біб-ра. І толькі потым адчыняць б-ку. У Расіі: Л.Б.Хаўкінай, якая ў 1910 г. арганізавала першую навуч.ўстанову, рыхтаваўшую біб-раў (курсы Шаняўскага);Г.К.Дэрман, якая была першым дырэктарам Маскоўскага бібліятэчнага інстытута. Патрабаванні да б-ра аддзела абсл-ня: Высокі інтэлект; Хуткадзеянне; Здольнасць хутка пераключацца з аднаго віда дзейнасці на другі; Высокі ўзровень камунікабельнасці; Высокі ўзровень уласнай чытацкай к-ры.

30.Шкалы вымярэння сацыяльных паказчыкаў і межы іх ужывання ў даследаваннях чытання.

Каб згрупаваць даныя, упарадкаваць іх і прааналізаваць, неабходна спачатку памерыць тыя парметры, якія нас цікавяць з пункту гледжання выканання мэтаў і задач даследвання. Памерыць – гэта значыць параўнаць аб’ект, які мы памяраем, з нейкім эталонам і атрымаць лічбавае выражэнне ў пэўным масштабе альбо шкале. Вымярэнне ў сацыялагічным даследаванні чытання праходзіць тры этапы:

1. Вызначаецца аб’ект ці аб’екты вымярэння: што ці каго мы будзем вывучаць. Напрыклад, калі мы вывучаем чытацкую актыўнасць, неабходна вызначыць, якіх чытачоў мы будзем вывучаць, дзе будзем праводзіць доследы: у бібліятэцы, дома, на рабочм месцы і г.д.

2. З дапамогаю інтэрпрэтацыі паняццяў адказваем на пытанне: што патрабуецца памерыць, якія характарыстыкі нас цікавяць? Адносна чытацкай актыўнасці гэта частата наведванняў і інтэнсіўнасць чытання.

Нарэшце, даказваючы на пытанне “як”, пры дапамозе якога індыкарата мы памяраем тую ці іншую характарыстыку, мы выходзім на канкрэтныя адзінкі: колькасць наведванняў ў пэўны адрэзак часу, колькасць прачытаных кніг за дпаедны перыяд і г.д. Інтэрпрытацыя паняццяў дапамагае акрэсліць лагічную структуру вывучаемай з’явы і на гэтай падставе складаць анкеты, бланкі інтэрв’ю у якіх кожнае пытанне ўяўляе сабой шкалу колькаснага вымярэння якасных з’яў. Інтэрпрэтаваныя паняцці ляжаць у аснове пытанняў анкет, а індыкатары вызначаюць варыянты адказаў. Такім чынам анкета, бланк інтэрв’ю выступаюць у якасці інструментаў вымярэння. Менавіта з дапамогаю ўключаных у іх пытанняў ажыццяўляецца групоўка, класіфікацыя тых, ці іншых якасцяў,характарыстык, а ў выніку – пазнанне вывучаемага аб’екту. У сацыялагічным даследаванні ўжываюцца ў асноўным тры тыпы шкал; намінальная, рангавая і інтэрвальная.

Намінальная шкала называецца таксама неўладкаванай шкалой нзваў. Падзеі, аб’екты, харатарыстыкі групуюцца ў ё па падабенству і не больш таго. Прыкладам можа быць групоўка па сацыяльна-демаграфічных прызнаках чтачоў, па звароту да таго ці іншага жанру літарартуры. Такая шкала не паказвае адносін паміж групамі ў тым сэнсе, што адна лепш за другую, але колкасць адказаў на кожнае пытанне ўжо дае істотную інфармацыю. Вось некалькі прыкладаў ужывання намінальнай шкалы пры распрацоўцы пытанняў: “Да якіх газет (часопісаў) Вы звяртаецеся ў бібліятэцы?”. Аудыторыя групуецца па прызнаках падабенства прыхільнасці да пэўных выданняў. Альбо: “Чым Вы звачайна займаецеся ў вольны час? – па характару правядзення дасуга. Рангавая (парадкавая) шкала ўжываеццца для памеру інтэнсіўнасці адносін, альбо ацэнак той ці іншай з’явы. Пазіцыі гэтай шкалы размешчаны ў строгім парадку ад найбольш значнага да найменш значнага і наадварот. Напрыклад: “У якой меры Вы задаволены, ці не задаволены работай чытальнай залы нашай бібліятэкі?” 1). Вельмі задаволены. 2). Задаволены, але не зусім. 3). Хутчэй не задаволены. 4). Зусім не задаволены. 5). Цяжка сказаць. Ці такі варыянт фармулёўкі пытання: “Кажуць, што бібліятэкі патрабавальны толькі тым, хто вучыцца, альбо займаецца навукай? А як на Ваш погляд?” 1). Абсалютна згодна. 2). Хутчэй згодна, чым не. 3). Хутчэй не згодна. 4). Зусім не згодна. 5). Не ведаю, не думаў аб гэтым. З дапамогай інтэрвальнай шкалы памяраюцца свойствы, якія можна адлюстраваць з дапамогай лічбаў. Прыкладам можа быць шкала для памеру інтэнсіўнасці чытання з інтэрваламі: 1, 2 – 5; 6 – 10; 11 – 20; 21 – 50, больш 50. Нельга каб інтэрвал пачынаўся і заканчываўся з адной лічбы: 6 – 10; 10 – 20; 20 – 40 і г.д. У дадзеным выпадку невядома да якога інтэрвала аднесці аб’екты са значэннем 10, 20, 40. Кожная з разгледжаных шкал дае магчымасць аналізаваць атрыманыя вынікі рознымі спосабамі і выяўляць заканамернасці і тэндэнццыі вывучаемай з’явы.

Билет 16. 31. Прафесійная свядомасць і этыка б-ра. Прафес.свядомасць б-ра ўключае: разуменне сваёй прафес.місіі, мэты і ролі сваёй прафесіі, яе значнасці ў грам-ве, ўсведамленне праф.каштоўнасцей, ідэалаў, нормаў, перакананняў, стэрыятыпаў, пр-паў і правіл паводзін. Кодэкс праф.этыкі б-ра РБ: У 2002 г. на пасяджэнні Рады Беларускай біб.асацыяцыі быў прыняты Кодэкс прафесійнай этыкі б-ра РБ, у якім знайшлі адлюстр.маральныя асновы біб. прафесіі. Забяспеч.высокі ўзров.абсл-ня, ствар.умовы для раўнапраўнага, свабод.і камфортнага доступа кар-ку да ІР. Захоўваць духоўныя каштоўнасці і садзейнічаць развіццю нац.к-ры. Прызнаваць і ўважліва ставіцца да інтэлект. уласнасці. Забяспеч.аператыўнасць, паўнату і аб’ектыўнасць інф., якая падаецца кар-ку. Аддзяляць прафес.абавязкі ад асабістых інтарэсаў, імкнуцца да таго, каб асабістыя перакананні не перашкаджалі свабод.доступу кар-ка да інф. Абараняць правы кар-ка на канфедэнцыяльнасць звестак аб яго асобе і інф.запытах. Імкнуцца да бездакорнага выканання сваіх прафес.абавязкаў. Ставіцца да кар-ка б-кі з увагаю і добразычлівасцю. Абменівацца ведамі і вопытам, садзейнічаць аўтарытэту сваёй прафесіі і клапаціцца аб яе высокім статусе.