10. Вусныя формы группового і франтальнага абслугоўвання.

Групповое обслуживание читателей рассматривается как совокупность форм и методов, направленных на удовлетворение культурноинформационных потребностей малых групп читателей, объединенных общими интересами. Массовое обслуживание — путь удовлетворения данной библиотекой культурноинформационных потребностей, характерных для большинства читателей. Та кое обслуживание помогает привлечь внимание к библиотеке, чтению, конкретной книге

Групповое обслуживание (ГО) – базируются на дифферинцированном подходе. Группы обслуживаются в целях удовлетворения разных потребностей людей, объединенных определенными интересами. Па спосабу перадачы інфармацыі сродкі бібліятэчнага абслугоўвання падзяляюцца на: вусныя, наглядныя, друкаваныя і комплексныя.

Вусныя: гучныя чытанні, агляды, вечарыны вусныя часопісы, дні паэзіі, дыспуты, лекцыі, гутаркі, абмеркаванні кніг, віктарыны, кансультацыі

Диспут -  форма коллективного обсуждения, столкновение многих зрения, мнений, противоположных и исключающих друг друга суждений, позиций по поводу той или иной  проблемы. Цель диспута- расширение представлений о явлении, достижение ясности, уточнение своих взглядов и позиций.

Круглый стол – форма свободного обмена мнениями по какой – либо проблеме.  Ведущее «круглого стола» разрабатывают план обсуждения проблемы по конкретным вопросам. Цель «круглого стола» -привлече-ние внимания участников к обсуждению актуальных аспектов выбранной темы

Беседа — диалоговая форма массового мероприятия, которая начинается сообщением библиотекаря и продолжается разговором с аудиторией.

Блиц — какое-либо мероприятие, очень быстрое, проводимое за короткое время или содержащее список вопросов, ответ на которые дается за очень короткое время.

Викторина — познавательная игра, состоящая из вопросов и ответов на темы из различных областей знаний с целью расширения образовательного кругозора присутствующих. Подбор вопросов осуществляется с учетом возраста присутствующих, уровня их знаний. При проведении викторин могут быть использованы наглядные средства: карточки, плакаты, предметы и т.д., которые могут служить как «вопросами», так и «ответами».

Лекция - публичное выступление – монолог, демонстрирующее совокупность взглядов по какому-либо вопросу. Как правило, затем следуют ответы на вопросы аудитории.

Билет 6: 11. Кніга і чытанне як фактары сацыялізацыі асобы.

Паняцце сацыялізацыі і яе асноўныя этапы. Роля інфармацыі ў кажным з іх. Упершыню тэрмін “сацыялізацыя асобы” узнік у межах амерыканскай і французскай школ сацыяльнай псіхалогіі напрыканцы Х1Х ст. Пад “сацыялізацыяй” разумелі “працэс развіцця сацыяльнай прыроды чалавека”. У замежнай навуцы ХХ стагоддзя склаліся два падыходы да праблемы. Асноўнае іх разлічча заключаецца ў разуменні ролі самаго чалавека ў працэсе сацыялізацыі. Першы падыход разглядае сацыялізацыю толькі як працэс адаптацыі асобы да грамадства, што прадугледжвае яе пасіўную пазіцыю ў працэсе сацыялізацыі. Гэты падыход можа быць вызначаны як “суб’ект-аб’ектны”. Другі падыход зыходзіць з таго, што ў працэсе сацыялізацыі чалавек не толькі прыстасоўваецца да грамадства, але і сам істотна ўплывае на свае жыццёвыя абставіны і на сябе самаго. Гэты падыход можна вызначыць як “суб’ект-суб’ектны”.

Сёння сацыялізацыя трактуецца як двухбаковы працэс: чалавек, засвойваючы сацыяльны вопыт, актыўна набывае і свой, уласны, які, у сваю чаргу, ўзбагачае і развівае грамадства.

Цікава, што некаторыя педагогі лічылі, што тэрмін “сацыялізацыя” зусім адэкватны такім традыцыйным тэрмінам, як “выхаванне”, “фарміраванне” і т.п.

Сацыялізацыя ўключае як біялагічныя, так і сацыяльныя бакі развіцця чалавека, яна не абмяжоўваецца пэўнымі ўзроставымі перыядамі і завяршаецца толькі са смерцю чалавека. Найбольш яркі, а часам і драматычны характар, працэс сацыялізацыі набывае ў маладыя гады. І.С.Кон назваў перыяд жыцця ад 15 да 25 гадоў “судзьбаносным”. У гэты час фарміруецца асоба чалавека, вырашаюцца, як правіла, асноўныя жыццёвыя пытанні: адбываецца выбар прафесіі, стварэнне сям’і. Гэты перыяд жыцця асобы мае такую моцную “сацыялізацыйную” афарбоўку, што некаторыя даследчыкі схільны лічыць толькі дадзены перыяд часам сацыялізацыі.

Механізм сацыялізацыі функцыяніруе на розных узроўнях: біялагічным (узровень арганізма), псіхалагічным (узровень асобы), сацыяльна-псіхалагічным (узровень групы), сацыяльным (узровень грамадства).

Асноўным зместам працэса сацыялізацыі з’яўляецца перадача сацыяльнага вопыту: нормаў, ідэалаў, каштоўнасцей, ладу жыцця.

Асноўныя магчымасці бібліятэкі ў працэсе сацыялізацыі звязаны, перш за ўсё, з сацыялізуючым ўплывам выданняў, галоўным чынам, вядома, друкаваных, якія складаюць аснову фонду любой бібліятэкі. Не меньш важным з’яўляецца таксама характар узаемаадносін, што ўзнікаюць у працесе бібліятэчнага абслугоўвання. Нарэшце, вялікае значэнне маюць і чаканні карыстальнікаў, іх гатоўнасць успрыняць сацыялізуючае ўздзеянне бібліятэкі.

Даследаванні сведчаць, што па характару свайго ўплыву на асобу аўдыявізуальныя каналы і творы друку маюць істотныя разліччы. Даказана, што славесная знакавая сістэма (у адрозненні ад кінетычнай, музычнай, графічнай і інш.) мае найбольшую інфармацыйную ёмістасць. Славесныя знакі найбольш поўна перадаюць сэнс, і меньш, чым іншыя, залежаць ад індывідуальных асаблівасцяў і ўмоў успрымання.

Разам з тым, друк мае меньшую, у параўнанні з аўдыяканаламі, аўдыторыю, якая абмежавана, у асноўным, тыражом. Акрамя таго, творы друку, асабліва кніга, прайграюць сродкам масавай інфармацыі ў аператыўнасці. Аднак, дадзеныя “недахопы” кампенсуюцца ступаенню абагульненасці, фундаментальнасці, глыбіні перадаваемай інфармацыі.

12. Комплексныя формы групав.і франтальнага абсл-ня, іх хар-ка.Комплексныя: дні (інф., спецыяліста, дасугава-аматарскай дзейнасці, кафедры, прэзентацыі кніг і др.), канферэнцыі, кірмашы ідэй, урокі (біб.-біб/гр., дынамічнага чытання, к-ры чытання), тэматычныя гурткі, клубы па інтарэсах, літаратурна-музычны гасцёўні.Па кол-ці абслугоўваемых кар-каў яны падзял.на індывідуальныя (1-2 чал.), групавые (ад 3 да 30 чал.), масавыя (звыш 30 чал.). Для першасна-дакументнага ўзр.групавога і франтальнага абсл-ня характэрны непасрэдны паказ дак-таў, альбо матэрыялаў, якія раскрыв.іх змест у зрокава ўспрымальных формах. Такі паказ патрабуе прымянення розных формаў нагляднага інфармавання. Найбольш распаўсюдж.з’яўл.выставы. Яны класіфікуюцца па розных прыкметах: змесце, форме, чытацкай накіраванасці, мэтавым прызначэнні, статусе, месцы экспазіцыі, часе выдання дакументаў і паступлення іх у б-ку.Звычайна выстава ўключае комплекс спец. адабраных і сістэматыз.дак-таў, якія прапануюцца кар-кам для агляду і азнаямлення. Тэхналагічны цыкл працы над выставай уключ.: выбар тэмы, праблемы; вызначэнне мэты і чытацкай накіраванасці; склад. плана экспазіцыі; пошук, адбор і сістэматыз.дак-таў; падбор тэкставага матэрялу і ілюстрацый; афармл.экспазіцыі выставы; улік яе эфектыўнасці. Аўдыявізуальная рэклама дак-таў ажыц. з дапамогай сучасных тэхніч.сродкаў. Зараз на сайтах б-тэк дэманструюцца віртуальныя кніжныя выставы-прэзентацыі. Другасна-дак. ўзр. групавога і франтальнага абсл-ня кар-каў б-к заснаваны не на паказе саміх дак-таў, а на паведамленні звестак аб іх шляхам раздрукоўкі неабходных матэрыялаў, альбо выстаўлення іх у Інтэрнэце.

Билет 7: 13. Роля біб.аб-ня ў сац-цыі асобы кар-ка. Найбольш значнай праблемай, якая ўбірае ў сябе асн.аспекты ўзаемаадн.б-кі з чытачом, можна ліч.праблему ўплыву БА на чыт-не кар-ка, усвед-не яго хар-ру, межаў магчымасцяў. Уплыў б-кі і БА на працэс сац-цыі к-каў ажыц-ца перш за ўсё праз прадаст. ім поўнай і даступнай інф. Не менш важнай з’яўл.дапамога ў асэнсаванні, засваенні, абмеркав.ведаў, назапаш.чал-вам. Асн.працэсы б-кі ў дап.сацыялізацыі: БА , якое разумеецца як працэс забесп.доступу да інф.і задавал.пат-цей к-каў; біб.зносіны, працэс, які звяз.не толькі з пат-цямі біб.дз-ці, але і з асобаснымі пат-цямі к-каў, у тым ліку – і абумоўленымі праблемай сац-зацыі. Сярод умоў, як.забясп.дасягненне мэтаў сацыялізуючай дз-ці б-кі выдзял.ўнутраныя і знешнія. Унутраныя-асэнсаванне і актывізацыя сац-чых магчымасцяў БФ і спосабаў яго выкарыст.; забесп.суверэннасці і самакаштоўнасці асобы к-ка, яго права на індывід-ць разв., у т.л.і чытацкага, безумоўная павага да любога запыту к-ка, які садзейн.яго сац-цыі; сацыялізуючыя магчымасці б-кі як інстітута сац-цыі (транслятара сацыяльнага вопыту, арганізатара біб.зносін). Знешнія-распрац. маркетынгавай стратэгіі ў дачыненні да праблемы “Б-ка і сац-цыя к-каў”. Сюды ўвах.: комплекснае вывуч.праблем, звяз.з кожнай са ступенаў сац-цыі; прагназаванне інф.патрэбнасцяў к-каў па кожнай са ступеняў сац-цыі; рэклама б-кі і яе паслуг, якія маюць сацыялізуючы х-р; налажванне сувязяў з асобамі і арганізацыямі, зацікаўл.ў дадзенай праблеме. Каардынацыя дз-ці б-кі з інш.сац. інстытутамі (сямьёй, школай, СМІ, сац.службамі, грамад.аб’яднаннямі), што будзе садзейнічаць як павыш.ролі б-кі ў працэсе сац-цыі, так і больш эфектыўнаму выраш.праблемы наогул.

14.Выкарыстанне бібліятэрапіі. Библиотерапия — метод психотерапии, использующий худ.литературу как одну из форм лечениясловом. Использование чтения книг с лечебной целью началось в России еще в XIX веке (И. Е. Дядьковский, 1836), но термин вошел в употребление в 20-е годы ХХ в. в США. Среди причин, по которым литература может быть использована для «терапии духа», называются следующие: отвлечение от грустных мыслей, нежелательного самокопания и страхов; снятие ненужного равнодушия или нетерпения, повышение управляемости, побуждение к рассмотрению собственных проблем со стороны; помощь в проведении времени (в больнице). В качестве одного из основополагающих библиотерапевты избрали принцип: «Конкретную книгу — конкретному пациенту в конкретное время».Задачи: ненавредить, помочь и развивать. Формы библиотерапии: индивидуальная, групповая (для детей оптимал.группа из 5-8 чел.) Методы библиотерапии с детьми: чтение вслух, т.к. большое значение имеет ур.громкости, тон, выразительность. Дети сред.и ст.шк.возраста могут сочинить окончание произведения, нарисовать картинки или сюжеты, переписать или создать по новому содержание произведения, инсцировать или сыграть по ролям сэжеты из произведения, дискуссия. Механизм воздействия компонентов чтения на лич-ть: смысл слов, выразные наглядно-чувственные образы, описанные поступки, мнения и переживания героев, эмоциональное состояние автора и его позиция, звучание слов, иллюстрации, шрифт, его размер, цвет, тип. К чему она приводит: успокоение, удовольствие и радость, чувство уверенности в себе и вера в свои возможности, постоянное психическое развитие лич-ти. Различные жанры л-ры м.б. использ.для различн.целей. В работе с детьми использ. Фольклор и сказочная л-ра. Со ср. И ст.шк.возрастам- клас.рус.лит-ра, фольклор, юмористич.л-ра, научно-фантастич., филосовская.

Билет 8: 15. Прыярытэтныя накірункі аб-ня кар-каў у Б-сі і інш. краінах. Б-ка ажыццяўляе АК, улічваючы іх патрэбнасці. З гэтай нагоды і выдзяляюцца асн.накірункі аб-ня. Яны цесна звязаны з вырашэннем найбольш важных і актуальных праблем карыстальнікаў з дапамогаю кнігі, чытання, пошуку і спажывання інф. Даследаванні паказалі, што найбольш значныя праблемы насельніцтва гэта – сац. неабароненасць, атрыманне адукацыі і прафесіі, цяжкія ўмовы жыцця, перашкоды ў атрыманні інфармацыі, неабходнай для пераадолення жыццёва важных праблем. Адзначаныя праблемы стаяць перад грамадзянамі ўсіх краін СНД і, нават, Еўрасаюза. Таму міжнародным прафесійным супольніцтвам распрацоўваюцца мэтавыя праграмы і метадычныя рэкамендацыі ў дапамогу біб-рам. У дадзеных напрамках вызнач.прыярытэты і сацыяльна абгрунтаваныя накірункі аб-ня к-каў біб-к. Прыярытэты БА ў беларускіх біб-ках адпавядаюць еўрапейскім нормам. Зыходзячы з прыярытэтаў, вызначаюцца наступныя накірункі бібліятэчнага абслугоўвання: фарміраванне прававой культуры насельніцтва; дапамога карыстальнікам з “асобымі патрэбнасцямі”; дапамога ў бесперапыннай адукацыі карыстальнікаў; фарміраванне інфармацыйнай пісьменнасці карыстальнікаў.привлечение к чтению,ликвидация информационой бедности, помощь к доступу инфо и т.п.

16.Классіфікація біб.услуг. Библиотечная услуга - совокупный конечный результат БО, отвечающий запросу и потребностям пользователей и предоставляемый им в различных формах, обеспечивающих доступ к ресурсам библиотеки. Предметом библиотечной услуги м.б.: документы или их копии; библиографическая информация (списки, указатели литературы); факт или подборка фактов; тематические подборки и дайджесты (фрагменты текстов самых различных документов, выявленные и скомпонованные в соответствии с содержанием и логикой читательского запроса); консультации, облегчающие читателям самостоятельный поиск информации, работу с традиционными и электронными документами. К обязательным бесплатным библиотечным услугам относятся: получение информации о наличии в библиотеке конкретного документа; получение информации о составе библиотечного фонда через систему каталогов и другие формы библиотечной информации; получение консультативной помощи в поиске и выборе источников информации; организация открытых просмотров литературы, тематических выставок в помещении библиотеки; получение во временное пользование документов из библиотечных фондов, в читальных залах и на абонементе.

Билет 9: 17. Роля б-кі ў бесперапыннай адукацыі кар-каў Адукацыя і навучанне прызнаны ва ўсіх краінах найбольш эфектыўным спосабам асобаснага развіцця.Бесперапынная адукацыя разумеецца як працэс, уключаючы фармальную, дадатковую адукацыю, дыстанцыйнае навучанне і самаадукацыю на працягу ўсяго жыцця сучаснага чалавека. Б-ка валодае значнымі адукацыйнымі рэсурсамі, у тым ліку і электроннымі, якія даступны шырокім колам карыстальнікаў. Гэта робіць яе цэнтрам, які можа прадастаўляць сродкі для самастойнага набыцця ведаў усім жадаючым. Бібліятэкі многіх краін валодаюць распрацаванай стратэгіяй абслугоўвання ў дапамогу бесперапыннай адукацыі карыстальнікаў. Актыўнымі партнёрамі б-кі ў гэтай дз-ці з’яўл.:Установы адукацыі ўсіх узроўняў;Аддзяленні дыстанцыйнай адукацыі;Арганізацыі, якія прадастаўляюць адукацыйныя паслугі дарослым;Курсы, школы, гурткі, трэнінгі, якія функцыянуюць на платнай аснове;Валанцёрскі рух у падтрымку чытання і пісьменнасці. Самастойная адукацыйная дзейнасць б-к: Навучанне рабоце на камп’ютары;Прадастаўленне доступу да электроннай адукацыйнай прасторы;Кансультаванне па асобных пытаннях;Арганізацыя разнастайных школ, курсаў, трэнінгаў;Арганізацыя цэнтраў бесперапыннай адукацыі.Падрыхтоўка саміх біб-караў да адукацыйнай дзейнасці:- Павышэнне псіхолага-педагагічнай культуры;- Фарміраванне навыкаў даступнага і простага тлумачэння складаных пытанняў;- Распрацоўка аптымальных стратэгій інфармацыйнага пошуку на аснове разумення патрэбнасцей карыстальнікаў;- Уменне навучыць карыстальніка не толькі знаходзіць, але і ацэніваць інфармацыю.

18. функцыи, віды і формы.Бібл.рэклама. библиотечная реклама – реклама библиотечных ресурсов, услуг и продукции, осуществляемая библиотекой или библиотечной корпорацией, комплекс мероприятий и средств, которые воздействуют на потребителя информации в желательном для библиотеки направлении. Библиотечная реклама включает в себя два основных компонента:1. внутрибиблиотечная реклама, предназначенная для читателя.2. внешняя – ориентированная на потенциальных пользователей. Библиотечная печатная реклама – вид рекламы, тиражирование которой осуществляется полиграфическим методом. Наиболее распространенной формой информационной печатной рекламы являются рекламные издания, содержащие представленные в привлекательной форме сведения о структуре библиотеки, составе ее фондов, предлагаемых бесплатных и платных услугах, изданиях, базах данных. Электронные формы рекламы – новое направление в деятельности детских библиотек. Важнейшие среди них – сайты библиотек, читательские форумы, электронные презентации, электронные интерактивные игры и викторины и т.д. Формы рекламы книги: Наглядные: книжная выставка, плакат, книжная закладка, листовка, буклет, каталог,рекомендательно-библиографический список, указатель;Устные:библиогр.обзор, встреча с писателем, презентация;Комплексные:акция, рекламная кампания; Электр.:сайт, каталог, читат.форум, Интернет - акции и др. Функции биб.рекламы и ее направления в сложной системе управления библиотекой рассчитаны на привлечение внимания к услугам биб-ки и ее интеллектуальной продукции, заинтересовать пользователей и убедить их воспользоваться рекламируемой услугой, стимулировать использование библиотечных услуг.

Билет 10: 19. 19.Бібліятэчнае абслугоўванне і самаадукацыйнае чытанне.

Самообразование - непрерывное продолжение общего и профессионального образования.

Основные характеристики самообразования - свободный выбор круга проблем, подлежащих изучению, самостоятельная работа с источниками информации, подвижный объём знаний, ограниченный степенью насыщения интереса к избранному предмету.Самообразовательное чтение, как и самообразование, предполагает усвоение социальных позиций, мировоззренческих оценок, мнений, являющихся предпосылками

общественной активности личности.

Природе самообразовательного чтения в наибольшей степени соответствует изучение литературы по различным отраслям знаний.

Содержание самообразовательного чтения - выбор литературы для самообразовательной проработки, усвоения наиболее прогрессивных знаний, связанных с потребностями общества. Читатель в каждой книге по различным отраслям знаний, в каждом произведении литературы находит пищу для размышлений, вырабатывает правильные убеждения и нравственные принципы, учится читать любую книгу, руководствуясь общечеловеческими ценностями.

Самообразовательное чтение - одна из форм развития личности и подготовки её к деятельности, совершенствования в профессиональном и общекультурном отношении, что подтверждает всей историей развития книги