165. Толеранттық организмдердің қандай қасиетін білдіреді://

Күн ұзақтығының өзгеруіне жауап қайтару қабілетін.//

Зат алмасу деңгейін арттыру қабілетін.//

+Экологиялық фактор мөлшерінің белгілі бір

аралықтарына (диапозонына)төзімділігін.//

Популяция санын арттыруын.//

Өсімдік тектес азықты қорыту қабілетін.

***

166. Лимиттеуші (шектеуші) фактор дегеніміз қандай фактор://

Организмнің төзімділік дәрежесін сипаттаушы фактор.//

Жоғарғы және төменгі шекаралары организмнің тірі қалу мүмкіншіліктерін анықтайтын фактор.//

Зерттеліп отырған организм үшін мөлшері оңтайлы фактор.//

+Мөлшері зерттеліп отырған организмнің төзімділік шектеріне жақын тұрған фактор.//

Мөлшері түрдің өсіп-өркендеуіне қолайлы фактор.

***

167-168. Сулық экожүйелерде қандай факторлар көбінесе шектеуші (лимиттеуші) қызмет атқарады://

Фитопланктонның түрлік құрамы.//

+Оттегінің мөлшері және температура.//

Зоопланктонның түрлік құрамы.//

Су құстарының түрлік құрамы.//

Жоғарыда аталған экологиялық факторлардың кезкелгені.

***

169-170. Стенобионттарға қандай организмдер жатады://

Тек құрлықтық экожүйелерде тіршілік ететін организмдер.//

+ Барлық экологиялық факторлар бойынша толеранттылық ауқымы

тар организмдер.//

Әртүрлі климаттық аймақтарда кеңінен таралған организмдер.//

Тек сулық ортада тіршілік ететін организмдер.//

Әртүрлі экологиялық фактолар бойынша толеранттық ауқымы кең

организмдер.

***

171. Эврибионттарға қандай организмдер жатады://

Тек судың тұздылығына ғана толеранттылық ауқымы кең.//

Тек атмосфералық қысымға ғана толеранттылық ауқымы кең.//

+Негізгі факторлардың көпшілігі бойынша толеранттылық ауқымы кең.//

Тек азыққа байланысиы ғана толеранттылық ауқымы кең.//

Негізгі факторлардың көпшілігі бойынша толеранттылық ауқымы

тар организмдер.

***

172-173.Тропикалық орман басқа аймақтардың ормандарына қарағанда түрлерге әлдеқайда бай, себебі: //

Тропикалық ормандарда түр ішіндік бәсекелестік болмайды.//

Тропикалық ормандарда қатаң түр аралық бәсекелестік болмайды.//

Тропикалық ормандар антропогендік ықпалға ұшырамаған.//

+Тропикалық ормандарда абиотикалық факторлардың мөлшері өте

қолайлы үйлескен.//

Тропикалық ормандарда жыртқыштар жоқ.

***

174. Мұхиттың терең қабаттарына тіршіліктің таралуын абиотикалық факторлардың қайсысының шектеу ықтималдылығы жоғарылау://

Ерітілген көмірқышқыл газы мен азот.//

+Жарық пен оттегінің жетіспеушілігі. //

Судың қысымы мен тұздылығы.//

Үлкен тереңдіктегі ағыстар мен мұхит табанының бедері.//

Органикалық қалдықтардың көптігі.

***

175. Эндемиктер қатарына жататын түрлер://

Әртүрлі физикалық және химиялық факторлардың әсеріне төзімді түрлеп.

Сусымылы құмдардың арасында тіршілік етуге бейім түрлер.//

Су түбіндегі жоғарғы сатыдағы жасыл өсімдіктерге бекініп тіршілік ететін организмдер.//

Барлық құрлықтарда (континенттерде) тіршілік ететін түрлер.//

+Шектеулі ғана географиялық ауданда тіршілік ететін түрлер.

***

176. Табиғи экожүйелердің орнықтылығы неге байланысты емес://

Өсімдіктердің өнімділігінің жоғары болуына.//

Микроорганизмдердің белсенді қызметіне.//

Түр әралуандылығының жоғарлығына.//

+ Атмосферадағы ауа ағындарының сапырылысуына.//

Биогендік элементтердің айналымының жоғарылығына.

***

177. Төменде келтірілген белгілерге сүйене отырып, қасқыр мен түлкі бір трофикалық деңгейге жатады, - деп есептеуге бола ма://

+Иә, екеуі де шөпқоректі жануарлармен қоректенеді.//

Иә, екеуі де жеген қорегінің 10% ғана игереді.//

Иә, екеуі де құрлықта тіршілік етеді.//

Иә, екеуі де дене көлемі ірі жануарлар.//

Иә, екеуінің де абиотикалық факторларға қояр талаптары ұқсас.

***

178. Детрит деген не://

Түпкі тау жынысы.//

Су табанындағы қара балшық.//

Топырақ құрамындағы органикалық зат.//

+ Өсімдіктер мен жануарлардың өлі қалдықтары//

Микроорганизмдер.

***

179. Құрлықтық экожүйелерге төменде келтірілгендердің қайсы жатады://

Өзендер мен көлдер.//

Ашық мұхит.//

+Қылқанды орман (тайга).//

Жағалауға жақын шығанақтар.//

Су қоймалары.

***

180. Төменде келтірілген қауымдастықтардың қайсына ең жоғары биологиялық өнімділік тән://

+Тропикалық орман.//

Шөл.//

Биік таулық тундра.//

Тайга (қылқанды орман).//

Арктикалық тундра.

***

181. Төменде аталғандардың қайсына ең төмен биомасса өнімділігі тән://

Беловежская пуща қорығы. //

Жеміс бағы.//

+Сахара шөлі. //

Қоңыржай белдеудегі дала.//

Жапырақты төгілмелі орман.

***

182. Консументтердің экожүйедегі ролі мынадай://

Фотосинтез барысында жарық энергиясын фиксациялау.//

Өлі органикалық заттарды ыдырату.//

+Продуценттер синтездеген органикалық заттарды пайдалану//

Атмосферадағы оттегі қорын толықтыру.//

Шайынды суларды тазарту.

***

183. 10 % ережесіне сәйкес, жасыл өсімдіктерде жинақталған энергияның қандай бөлігі ( % түрінде) қояндардың еншісіне тиеді: //

1 %.//

+ 10 %.//

0,1 %.//

50 %.//

100 %.

***

184. 5 трофикалық деңгейден тұратын далалық экожүйе қоректік тізбегіндегі қасқырдың еншісіне, 10% ережесіне сәйкес, жасыл өсімдіктерде жинақталған энергияның қанша пайызы тиеді://

0,01%.//

0,1%.//

+ 1%.//

10%.

100%.

***

185. Бастапқы сукцессия – бұл қандай процесс: //

Тыңайған жерлерде климакстық қауымдастықтың қалыптасуы. //

Жербедерінің өзгеруі. //

Өзен арнасының өзгеруі. //

+Қорым тастарда өсімдіктер қауымдастығының қалыптасуы. //

Зиянкестер популяциясының қауыр көбеюі.

***

186. Шектеуші факторы болмаған жағдайда жеке таралымның санының өсу жылдамдыгы қалай белгіленеді? //

Таралым тығыздығы //

+Экологиялық валенттілік //

Толеранттылық //

Таралым саны //

Биотикалық потенциал

***

187. Электромагниттік өріс ортаның қандай факторына жатады: //

биотикалық фактор//

+абиотикалық фактор//

императивті фактор//

сыртқы фактор//

түр аралық фактор

***

188-189. Тундралық экожүйеде бірінші қоректік деңгейді қандай организмдер құрайды://

Полярлық жапалақтар.//

Бұғылар.//

+Бұталар.//

Қояндар.//

Лемминг тышқандары.

***

190. Өсімдіктердің су режимі бойынша экологиялық топтарының санын анықтаңыз://

3//

4//

+5//

6//

7

***

191. Жануарлардың сулы ортадағы тіршілігін шектеуші факторды атаңыз://

ылғалдын жетіспеуі//

ылғал көлемінің артық болуы//

жылудың жетіспеушілігі//

қоректің жетіспеушілігі//

+оттегі концентрациясы***

192. Өсімдік өсіру жолымен жерді құнарландыру іс-шаралары қалай аталады? //

Эвтафикация//

Лесомелиорация//

Мелиорация //

+фитомелиорация //

сукцессия

***

193. Қазақстан Республикасы территориясының көлемі қанша? //

77,1 млн кв.км//

271 млн кв.км//

+2,71 млн кв.км//

775,1 млн кв.км//

4,05 млн кв.км

***

194. Өлі өсімдіктер мен жануарларды пайдаға жарататын организмдер: //

Детритрофагтар//

Гетеротрофтар//

+сапрофиттер//

автотрофтар //

сапрофагтар

***

195. Дұрыс қоректік тізбегін анықтаңыз: //

Қоян-қасқыр-арыстан.//

Шөп-қасқыр-арыстан. //

Шөп-құс-қасқыр. //

+Шөп-қоян-қасқыр-арыстан.//

Қоян-арыстан-құс.

***

196. ҚР-ғы Ақсу-Жабағалы қорығы қай жылы құрылды? //

1934ж//

+1952ж //

1940ж //

1926ж//

1931ж

***

197. Шіріген өсімдіктермен коректенетін организмдер: //

Полпфагтар//

Фитофагтар//

Зоофагтар//

+детритофагтар //

автотрофты

***

198. Қандай пайдалы қазбалар қоры бойынша Қазақстан 1-ші орында? //

Висмут қоры//

Мыс қоры //

+Табиғи газ қоры//

Темір қоры//

Мұнай қоры

***

199. Биосфераның орнықтылығын қамтамасыз етуші негізгі фактор: //

+Биологиялық әралуандылық.//

Әлемдік мұхиттың көлемі.//

Атмосфераның химиялық құрамы.//

Литосфераның химиялық құрамы.//

Судың химиялық құрамы.

***

200. Тропикалық төгілмелі жапырақты орманда орналасқан шағын көлге құм-қиыршық және ағаштардың жапырағы түсіп жатыр. Осы көл орналасқан жерде қандай климакстық қауымдастық қалыптасуы тиіс://

Қылқанды орман. //

Қарағайлы орман.//

Алма бағы.//

+ Төгілмелі жапырақты орман.//

Жаңғақ бұталары.

***

201. Өсімдік тектес организмдер өз тіршілігі барысында энергияның қандай түрін пайдаланады://

Электр энергиясын.//

Механикалық энергияны.//

Жылу энергиясын.//

+Жарық энегиясын.//

Дыбыс энегиясын.

***

202. Жануарлар өз тіршілігі барысында энергияның қандай түрін пайдаланады:

Найзағайлардың разрядталу энергиясын.

Аққан судың механикалық энергиясын.

+ Азық құрамындағы химиялық байланыстар энергиясын.

Күннің жарық энегиясын.

Теңіз толқындарының дыбыс энегиясын.

***

203. Тундралық экожүйеде бірінші қоректік деңгейді қандай организмдер құрайды://

Полярлық жапалақтар.//

Бұғылар.//

+ Бұталар.//

Қояндар.//

Лемминг тышқандары.//

***

204. Далалық экожүйеде екінші қоректік деңгейді қандай организмдер құрайды://

+Қояндар.//

Қасқырлар.//

Селеу.//

Жыртқыш құстар.//

Түлкілер.

***

205. Ормандық экожүйенің бірінші қоректік деңгейін қандай организмдер иеленеді://

Жапалақтар.//

Бұландар.//

+Мүктер.//

Қояндар.//

Тиындар.

***

206. Сулық экожүйенің бірінші қоректік деңгейін қандай организмдер иеленеді:

Моллюскалар.

Шаян тәрізділер.

Итбалықтар.

+Фитопланктон.

Зоопланктон.

***

207. Ормандық экожүйенің екінші қоректік деңгейін қандай организмдер иеленеді://

+ Еліктер.//

Шөптесін өсімдіктер.//

Бұта тәріздес өсімдіктер.//

Ағаштар.//

Жыртқыш аңдар.

***

208. Тундралық экожүйелердің үшінші қоректік деңгейін қандай организмдер иеленеді://

Мүктер. //

Бұғылар.//

Бұталар.//

Қояндар.//

+ Поляр жапалақтары.

***

209. Жасыл жапырақтың бетіне түскен “күн энергиясының” қандай бөлігі фотосинтез барысында синтезделген органикалық заттардың химиялық байланыстары энергиясы түрінде жинақталады://

0, 1%.//

+0,5 %.//

5 %.//

10%.//

0,01 %.

***

210. Маржан рифтерінің өнімділігі мұхиттың экватор маңындағы өзге аудандарының өнімділігінен әлдеқайда жоғары, себебі олар: //

+Тайыз жерлерде орналасқан.//

Биогендік элементтерді көбірек қабылдайды.//

Суды көбірек қабылдайды.//

Жылуды көбірек қабылдайды.//

Оттегін көбірек қабылдайды.

***

211. Өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің шөлді аймақтарға таралуын шектейтін негізгі фактор://

Күшті желдер.//

Аудан бірлігіне келетін күн радиациясының мөлшері.//

+Жыл бойында түсетін жауын-шашын мөлшері.//

Бәсекелес түрлердің қарсыласуы.//

Ауанық химиялық құрамы.

***

212. Биосферадағы тірі затына тән://

жанартаулық//

тектоникалық//

климаттық//

+энергетикалық//

бұызушы

***

213. Биосфераға күшті ғаламдық әсер етуші геологиялық фактор болып табылады://

жануар//

өсімдік//

микроағзалар//

+адам//

вирус

***

214. Биотикалық реттеуде болмайды://

+бейімделу//

мутация//

топырақтың бұзылуы//

эволюция//

коэволюция

***

215. Ноосфера – бұл://

+адамның биосферадағы геологиялық рөлі басқа геологиялық процесттерден басымдық ала бастауы//

утопия//

адамдардың барлық планетанада қоныстануы//

биосфера территориясының ұлғаюы және космосқа ұшуы//

энергияның жаңа көздерінің ашылуы

***

216. Биотикалық реттеуге жатады://

+бейімделу//

мутация//

топырақ деградациясы//

эволюция//

коэволюция

***

216. Ақыл-ой қабаты қалай аталады?//

атмосфера//

биосфера//

+ноосфера//

гидросфера//

литосфера

***

217. «Биосфера» терминін ғылымға кім енгізген? //

А. Тенсли//

С. Шварц//

Н. Вавилов//

Ю. Либих//

+Э. Зюсс

218. Биосфераның биоенжар затына не жатады: //

Жануарлар. //

Атмосфералық газдар. //

Шөгінді тау жыныстары. //

Магмалық тау жыныстары. //

+Топырақ.

***

219. Биосфераның биогендік затына не жатады: //

Микроорганизмдер. //

+Әктастар. //

Су. //

Метеориттер. //

Атмосфераның ең төменгі бөлігі.

***

220. Жердегі ең алғашқы тірі организмдер тек қана сулық ортада пайда бола алды, себебі атмосферада: //

СО2 болмаған. //

Инертті газдар болмаған. //

Метан болмаған. //

+Озон қабаты болмаған. //

Су буы болмаған. //

***

221. Табиғаттағы мына құбылыстар биосфераның тірі затының қызметімен байланысты: //

Тау түзу процестері. //

+Заттардың экожүйедегі толассыз айналымы. //

Жердегі жанартаулардың активтілігі. //

Цуниамилер. //

Күн активтілігінің артуы.

***

222. Биосфераның тірі затының шоғырландыру (концентрациялау) қызметінің мәні мынада: //

Минералды таукен жыныстарын ыдыратуы. //

+Табиғаттағы шашыраңқы элементтерді организмдердің денесінде жинақтауы. //

Жарық энергиясын химиялық байланыстар энергиясына айналдыруы. //

Қоректік заттарды организмдер тізбегі арқылы тасымалдауы. //

Энергияны организмдер тізбегі арқылы тасымалдауы.

***

223. Биосфераның тірі затының деструкциялық (ыдыратушылық) қызметінің мәні: //

Организмдердің денесінде әртүрлі химиляқ элементтердің жинақталуы. //

Органикалық заттардың бейорганикалық заттардан синтезделуі. //

+Өлі органикалық заттардың және минаралдық таукен жыныстарының ыдыратылуы. //

Жарық энергиясының химияляқ байланыстар энергиясына айналуы. //

Өсімдіктер дүниесінің түр әралуандылығының артуы.

***

224-225. Биосфераның тірі затының энергетикалық қызметінің мәні:

Жер жамылғысындағы құнарлы топырақ қабатының пайда болуы. //

+Фотосинтез процесі барысында күн энергиясының жинақталуы. //

Өлі органикалық заттың ыдырауы. //

Жануарлар дүниесінің түр әралуандылығының артуы. //

Табиғатта шашыраңқы элементтердің атомдарының организмдердің денесінде жинақталуы.

***

226. Биосфераның тұрақтылығы мен біртұтастығын қамтамасыз ететін: //

Табиғи ортаға түсіп отырған антропогендік салмақ. //

+Теріс байланыс механизмдері. //

Адамның шаруашылық іс-әрекеті. //

Алемдік ақыл-ой. //

Күн жүйесіндегі планеталардың өзара әсерлесуі.

***

227. Биосфераның тірі затының жинақтаушылық (концентрациялаушы) қызметінің арқасында: //

Химиялық элементтер организмдерден босап шығады. //

Органикалық заттардың құрамындағы энергия босап шығады. //

Жерге жауын-шашын түседі. //

+Шөгінді тау жыныстарының кендері түзіледі. //

Фотопериодизм құбылысы іске асады.

***

228. Биосфераға келіп жатқан күн энергиясы ең соңында қандай энергия түріне айналады: //

Электр энергиясына.//

Механикалық энергияға.//

Химиялық энергияға.//

+Жылу энергиясына.//

Дыбыс энергиясына.

***

229. Биосфераның орнықтылығын қамтамасыз етуші негізгі фактор: //

+Биологиялық әралуандылық.//

Әлемдік мұхиттың көлемі.//

Атмосфераның химиялық құрамы.//

Литосфераның химиялық құрамы.//

Судың химиялық құрамы.

***

230. Биосфера – глобальды экожүйе, оның құрылыстық компоненттеріне жатады: //

өсімдіктер класстары және бөлімдері//

популяция//

+биогеоценоздар//

жануарлар класстары және типтері//

экожүйе

***

231. Төменде келтірілгендердің қайсысы Биосфераның жанды затына жатады:

Әктастар. //

Мұнай. //

+Саңырауқұлақ споралары. //

Магмалық тау жыныстары. //

Атмосфераның ең төменгі қабаты.

***

232. Биосфераның орнықтылығын қамтамасыз етуші негізгі фактор: //

+Биологиялық әралуандылық.//

Әлемдік мұхиттың көлемі.//

Атмосфераның химиялық құрамы.//

Литосфераның химиялық құрамы.//

Судың химиялық құрамы.

***

233-234. В.И.Вернадский Жердің қандай аймағын Биосфера деп түсінген://

Жердің қазіргі кездегі тіршілік таралған аймағын.//

Планетаның қазіргі кезде тіршілік жоқ аймақтарын.//

Жер планетасының, қазіргі кезеңде тіршіліктің негізгі биомассасы шоғырланған аймағын.//

Жер планетасының, өткен дәуірлерде тіршілік таралған және тіршіліктің ықпалында болған аймақтарын.//

+ Жер планетасының, өткен дәуірлерде және қазіргі кезде тіршілік таралған және тіршіліктің ықпалында болған аймақтарын.//

***