Стандарт 11:

Микроскопиялық зерттеуге микрорганизмдерді бояу үшін бояу ерітінділерді және оларға реактивтерді дайындау техникасы

Мақсаты: Микроскопиялық зерттеуге микрорганизмдерді бояу үшін бояу ерітінділерді және оларға реактивтерді дайындау техникасы.

Жабдықталуы: 96° спирт, дистилденген су, фарфорлы келі. Реактивтер: генециан фиолет, негізгі фуксин, фенол кристалдары, глицерин, фуксиннің карбол ерітіндісі, везувин, йод кристалдары, калий йодиді.

Әрекеттің алгоритмы:

Бояудың қанық спирт ерітіндісін дайындау рецепттері:

1. Флаконға 100 мл 96° спирт құйыныз және 10 г ұнтағын қосыңыз;

2. Генециан көгін немесе негізгі фуксин және басқалар;

3. 37°С термостатқа 24 сағатқа қойыңыз, мезгіл-мезгіл араластырыңыз;

4. 24 сағаттан кейін сүзгіш қағазбен сүзгілеңіз;

5. Қараңғы жерде сақтаңыз.

6. Ескерту: бояудың спирт ерітіндісін қанық ерітінділерінен дайындайды мынадай қатынаста 1 бөлікке 9 бөлік су. Бояудың спирт ерітінділері тұрақты емес, сондықтанда оларды пайдаланар алдында дайындайды.

Циль карбол фуксинің дайындау рецептісі:

1. Өлшеп, фарфорлі келіге 1 г негізгі фуксин, 5 г кристалл;

2. Фенол, 0,5 мл глицерин;

3. Азғана порциямен косып бір келкі массаға дейін езіп;

4. Спирт (10) мл;

5. 100 мл дистилденген су қосыңыз;

6. 37°С термостатқа 24 сағатқа қойыңыз, мезгіл-мезгіл араластырыңыз;

7. 48 сағаттан кейін сүзгіш қағаздан өткізіңіз;

8. Қараңғы жерде сақтаңыз.

Пфейффер фуксинің дайындау рецептісі:

1. Бір бөлік фуксинің карбол ерітіндісіне 9 бөлік дистилденген суды араластырыңыз.

Генециан фиолет ерітіндісін дайындау рецептісі:

1. 1 г генциан фиолетті фарфорлі келіге өлшеп салыңыз;

2. 2 г карбол қышқылының кристалын салыңыз;

3. Аз порциямен біркелкі массаға дейін үйкелеңіз;

4. 10 мл спирт құйыңыз;

5. 100 мл дистилденген су қосыңыз;

6. 37°С термостатқа 24 сағатқа қойыңыз, мезгіл-мезгіл араластырыңыз;

7. 24 сағаттан кейін сүзгіш қағаздан өткізіңіз;

8. Қараңғы жерде сақтаңыз.

Везувин бояуын дайындау рецепті:

1. Флаконға 2 г везувин, 60 мл 96° спирт;

2. 40 мл дистилденген су қосыңыз;

3. Араластырыңыз, жай отқа қайнағанша қыздырыңыз;

4. Ылғал сүзгіш қағаз арқылы сүзгілеңіз;

5. Қараңғы жерде сақтаңыз.

(Синева) бояу қағазын дайындау этаптары:

1. Сүзгіш стандартты қағазын алыңыз;

2. Лотоққа генциан фиолет бояуын құйыңыз;

3. Қағазды (2,5-3,0 см) жолақпен кесіңіз;

4. Жолақтың екі жағын ылғалдау үшін жолақ қағаздарды генциан фиолет бояуына бірнеше секундқа салыңыз;

5. Жолақтарды пинцетпен шығарып кептіріңіз;

6. Қараңғы жерде сақтаңыз.

Люголя ерітіндісін дайындау рецепті:

1. 2 г калий йод ерітіндісін 10 мл дистилденген суда ерітіңіз;

2. 1 г кристалданған йод қосыңыз;

3. Бірнеше сағатқа толық ерігенше қалдырыңыз;

4. 290 мл дистилденген су қосыңыз;

5. Қоңыр әйнек ыдыста сақтаңыз.

Стандарт 12:

Микроскопиялық зерттеуге микропрепараттарды әр түрлі әдіспен бояу техникасы

Мақсаты: Микроскопиялық зерттеуге микропрепараттарды әр түрлі әдіспен бояу техникасын үйрету.

Жабдықталуы: су, 96° этил спирт ерітіндісі, спирт шамы, негізгі карбол генциан фиолет ерітіндісімен Синева қағазы, Люголь ерітіндісі, Пфейффер фуксині, 0,5% хлорлы сутек қышқылы, Циль фуксині, 5% күкірт қышқылының ерітіндісі, метилен көгі, тушь, Никифоров қоспасын, сүзгіш қағаз, везувин ерітіндісі.

Әрекеттің алгоритмы:

Грам әдісі бойынша микроорганизмдерді бояу сатылары:

1. Бекітілген жағындының үстіне негізгі генциан фиолет бояуымен боялған Синева қағазын салыңыз және бір екі тамшы суды 1-2 минутқа тамызыңыз;

2. Қағазды алып тастап, артық бояуды төгіңіз;

3. Сумен шаймай, Люголь ерітіндісін 1 минутқа қарайғанша тамызыңыз;

4. Сумен шаймай, 96° этил спирт ерітіндісін 30 секунд бояу кеткенше тамызыңыз;

5. Препаратты сумен шайыңыз;

6. Пфейффер фуксинімен 3 минут бояңыз;

7. Сумен шайып, кептіріңіз;

8. Иммерсиялық жүйесі арқылы микроскоппен зерттеңіз.

Ескерту: Грам оң микроорганизмдер қою күлгін түске, Грам теріс микроорганизмдер – қызыл түске боялады.

Микроорганизмдердің спораларын анықтау үшін Ожешко (Ауеске) бояу сатылары:

1. Кептірілген жағындының үстіне бірнеше тамшы 0,5% хлорлы сутек қышқылын тамызыңыз (НСІ);

2. Май шамның жалынында 1-2 минут жылытыңыз, суытыңыз;

3. Сумен шайыңыз;

4. Препаратты кептіріп, спирт шамның жалынында бекітіңіз;

5. Жағындыны сүзгіш қағазбен жабыңыз;

6. Сүзгіш қағаздың үстіне Циль карбол фуксинін тамызыңыз;

7. Жағындысы бар әйнекті спирт шамның жалынында бу шыққанша жай қыздырыңыз;

8. 2-3 рет;

9. Қағазды алып, сумен шайыңыз;

10. Препараттың үстіне 5% күкіріт қышқылын (1-2 сек) тамызыңыз;

11. Сумен шайыңыз;

12. Метилен көкпен 3-5 минут бояңыз, сумен шайып кептіріңіз;

13. Иммерсиялық жүйесі арқылы микроскоппен зерттеңіз.

Ескерту: Споралар қызыл түске, вегетативті микроб клеткалары – көк түске боялады.

Стандарт 13:

Циль–Нильсен әдісімен қышқылға төзімді микроорганизмдердің микропрепараттарын бояу техникасы

Мақсаты: Циль–Нильсен әдісімен қышқылға төзімді микроорганизмдердің микропрепараттарын бояу техникасына үйрету.

Жабдықталуы: мостик немесе 12 не одан да коп заттық шыны әйнексыятын арнайы құрал.

1. Сүзгіш қағаз (алдын ала кесілген);

2. Сүзгіші бар воронка;

3. Пинцет;

4. Карбол фуксині мен флакондар;

5. Қонырауы бар сағат;

6. Флакондағы спирт;

7. Мақта шариктер үшін қысқыш;

8. Қалдықтарды жинауға арналған бак немесе шелек;

9. 9.5% күкіріт қышқылымен флакон;

10. 10.0,3% метилен көгімен флакон;

11. Мостик немесе заттық шыны әйнекке арналған арнайы құрал;

12. Раковина (мүмкін болса ағын сумен немесе қосымша ыдыс сумен);

13. Флакондарға қосу үшін негізгі ерітінділер 5, 10, 11.

Бекітілген жағындыларды бір мезгілде 12 - н бояуға болады.

Әрекеттің алгоритмы:

1. Жағындыларын жоғары қаратып заттық шыны әйнектерді мостик немесе заттық шыны әйнекке арналған арнайы құралға орналастырады. Заттық шыны әйнектің номер жазылған шетін лаборантқа қаратады. Жағындыларды сүзгіш қағазбен жабады;

2. Сүзгіш қағаздың үстіне Циль карбол фуксинің тамызыңыз;

3. Жағындысы бар әйнекті май шамның жалынында бу шыққанша жай қыздырыңыз. Заттық шыны әйнекте бояудың қайнауынан немесе кебуіне жол бермеңіз, қажет болған жағдайда екінші рет қыздырыңыз. Жағындыны жылытылған бояу ерітіндімен 5 минутқа қалдырыңыз.

Циль–Нильсен әдісімен қышқылға төзімді микроорганизмдердің микропрепараттарын түсіздендіру сатылары:

1. Сүзгіш қағазды пинцетпен алып тастаңыз қалдықтарды салатын бакке салыңыз;

2. Әр заттық шыны әйнекті бөлек жай судың ағынында немесе суы бар ыдыста бояу ерітіндісі толық кеткенше шайыңыз;

3. Жағындыларын жоғары қаратып, заттық шыны әйнектерді мостик немесе заттық шыны әйнекке арналған арнайы құралға орналастырыңыз, әр қайсысын бөлек 5% күкірт қышқылымен немесе 3% тұз қышқылының спирт ерітіндісімен 3 минут өңдеңіз;

4. Қайталап әр заттық шыны әйнекті бөлек жай судың ағысында немесе суы бар ыдыста бояу ерітіндісі толық кеткенше шайыңыз.

Циль–Нильсен әдісімен қышқылға төзімді микроорганизмдердің микропрепараттарын қосымша бояу:

1. Түссіздендірілген заттық шыны әйнектегі жағындыларды мостик немесе заттық шыны әйнекке арналған арнайы құралға орналастырыңыз 0,3% метилен көгімен 1 минут бояңыз;

2. Шайыңыз және ауада кептіріңіз;

3. Иммерсиялық жүйесі арқылы микроскоппен зерттеңіз.

Ескерту: қышқылға төзімді бактериялар Циль–Нильсен әдісімен қызыл түске боялады.