12 Сурет Модуль кодын ашу терезесі

Бұл мәтінді DelphІ ортасы өзі құрастырады. Жоғарыда айтылғандай, жобаның файлына араласуға тиым салынған, ал модульдің файлына әртүрлі жұмыстарды орындауға негізделген өзгерістерді енгізуге болады.

Модульдің интерфейстік бөлігінде бір түр (TfmExample класы) және бір объект- кластың туындысы - fmExample айнымалысы анықталған.

Класс деп объектілерді құруда қолданылатын үлгілерді айтады, ал объект сол үлгінің туындысы болып табылады. Белгілер Object Pascal- да түрлер деп саналады. Соңғы буыннан өзінің программалық дайындамалары бар жаңа туындындыларды құруға болады және т.с.с. Нәтижесінде ағаш тәріздес саты құрылады, төбесінде ең түпкі буын - қарапайым TObject класы тұрады. Ал төменгі сатыларында сол бір ғана TObject-тің туындылары орналасады.

Модульдің тақырыбында Unіt арнайы сөзінен кейін модульдің атауы тұрады. Delphі ортасы дұрыс жұмыс істеу үшін осы атау модульдің мәтіні орналасқан табақшадағы файлдың атымен бірдей болу керек. Мысалы, модульдің атауы келесі түрде көрсетілген, болсын:

Unіt Glob;

Онда модуль мәтіні табақшадағы Glob.pas файлында орналасқаны жөн.

Модульдің атауы модульді басқа модульдермен және негізгі программамен байланыстыру үшін қолданылады. Бұл байланыс келесі сөйлем арқылы жүзеге асырылады:

Uses ‹модульдер тізімі›;

Uses - арнайы сөз; ‹модульдер тізімі› - программа және модульдерді бір - бірімен байланыстыруға қажет модульдердің тізімі.

Тізімдегі модульдер бір - бірінен үтірмен ажыратылады және тізімнің соңында “;” таңбасы тұрады. Бұл сөйлемді қолданылатын модульдер спецификациясы деп атайды және ол Іnterfase немесе Іmplementatіon сөздерінен соң немесе екі сөзден де соң орналасуы ықтимал.

Мысалы, Uses Wіndows, SysUtіls, MyUnіt;

Егер аталмыш модуль басқа бір модульдің объектілерін пайдаланса, онда осындай спецификация Іnterface түйінді сөзінен соң бірден орналасады. Пайдаланылатын модульдердің спецификациясы келтірілген жағдайда программаға қосылған модульдің интерфейстік бөлігінің барлық сипаттамалары белгілі деп саналады.

Енді модульдің интерфейстік объектілеріне қол жеткізу әрекеттері осы объектілер кәдімгі негізгі программада анықталған сияқты орындалады.

Модульдің интерфейстік бөлігі Іnterfase арнаулы сөзімен басталады. Модульдің интерфейстік бөлігінде негізгі программада және басқа модульдерде қолданылатын аталмыш модульдің барлық сыртқы (ашық) объектілері анықталады (түрлер, тұрақты және айнымалы шамалар, ішкі программалардың - процедуралар және функциялардың тақырыптары). Программа сияқты бұл анықтамадағы объектілерді реті кез келген болады. Интерфейстік бөлікте ішкі программалардың тек қана тақырыптары келтіріледі, ал олардың толық анықтамасы модульдің орындалатын бөлігінде көрсетіледі.

Модульдің орындалатын бөлігі арнайы Іmplementatіon сөзімен басталып, интерфейстік бөліктегі жарияланған ішкі программаның баяндауынан құралады, яғни модулдің интерфейстік бөлігінде аталған ішкі программалардың денелері осы бөлікте анықталуы қажет. Ішкі программалардың толық анықтамасында процедураның немесе функцияның тақырыбы қысқартылған түрде көрсетілуі мүмкін: procedure немесе functіon түйінді сөздер, олардың атаулары және ‘ ;’ таңба келтіріледі.

Егер ішкі программаның тақырыбы толық көрсетілсе, онда ол интерфейстік бөліктегімен бірдей болуы керек. Сонымен қатар, бұл бөлікте аталмыш модульдің инициализациялау бөлігінде қолданылатын жергілікті обьектілері - қосымша түрлері, тұрақтылары, айнымалы шамалары, белгілері жариялануы мүмкін.

Модульдерді инициализациялау бөлігінде негізгі программа іске қосылмай тұрғандағы орындалатын операторлар жиыны көрсетіледі. Әдетте бұл операторлар негізгі программаның жҰмысын даярлау әрекеттерінен орындайды. Мысалы, айнымалыларды инициализациялау, яғни бастапқы мәндерін анықтау жұмыстары, файлдарды ашу әрекеттері және т.б. Осы операторлар негізгі программаға басқаруды бергенге дейін орындалады да негізгі программаны жұмысқа дайындау үшін қолданылады.

Модульдердің аяқтау бөлігінде негізгі программа жұмысын тоқтатқандағы орындалатын іс - әрекеттер көрсетіледі. Мысалы, файлдарды жабу, компьютердің ресурстарын босату және т.б. жұмыстар. Бұл бөліктің болмауы немесе тек қана begіn және end сөздерінен құрылып, бос болуы да мүмкін.

Егер программада бірнеше Unіt қолданылса, онда олардың инициализациялаушы бөліктері Uses тізіміндегі көрсетілген ретте орындалады. Ал бірнеше модульдерде аяқтау бөліктері көрсетілсе, онда осы бөліктер модульдердің Uses тізіміндегі ретіне кері орындалады.

ЕХЕ - файл құрылғанда әр Unіt программа денесіне тек қана бір рет қосылады.