3.4 Пайдалылығының есебі

Пайдалылығы – белгілі бір уақыт кезеңіндегі кіріс(пайда) пен шығындардың арасалмағын сипаттайтын өндірістің экономикалық тиімділігінің көрсеткіші. Немесе бұл әрбір еңбекпен табылған теңгенің(сатудан түскен пайда)пайда үлесін көрсететін коэффициенті,яғни кірістілік,пайданың пайызы.

Пайдалылығы = өнімді жүзеге асырудан түскен пайда/ толық өзіндік құны*100%

Формула : RO= ПР/ТС*100%

Өндірістің пайдалылығын есептеу үшін,келесі көрсеткіштер қажет болады: толық өзіндік құны мен жүзеге асырудан түскен пайда

Көрсеткіш	1 кәсіпорын теңге шамасында	2 кәсіпорын Теңге шамасында
Ақшалай түсім (TR) Өзіндік құн (ТС)	1500000 500000	2400000 1200000

Жүзеге асырудан түсетін пайданы ақшалай түсім мен толық өзіндік құн арасындағы айырмашылық ретінде есептеуге болады.

Түсім өзіндік құн пайда

ПР1=TR- TC = 1500000-500000=1000000тг

ПР2= TR-TC=2400000-1200000=1200000тг

Өндірістік пайдалылығы :

RO1 =(ПР/ТС)*100% =1000000/5000000*100%=200%

RO2=(ПР/ТС)*100% = 1200000/1200000*100%=100%

Бірінші кәсіпорынның өндірістік пайдалылығы екінші кәсіпорыннан жоғары, бірінші кәсіпорынның өндірісі екіншісіне қарағанда 2 есе тиімді деп сенімді айтуға болады.Пайдалылығы өндірістегі істің шынайы жағдайын нақты көрсетеді.

14

Ұсынылатын әдебиеттердің тізімі

1.     Амосова В.В., Гукасьян Г.М. Экономикалық теория / В.В. Амосова, Г.М. Гукасьян. – М.: Эксмо, 2014. – 736 б.

2.     Анисимов А.А., Артемьев Н.В. Макроэкономика / А. А. Анисимов, Н. В. Артемьев. – М.: Юнити, 2013. -  600 б.

3.     Гродских В.С. Экономикалық теория / В.С. Гродских. – СПб.: Питер, 2013. – 208 б. 4.     Грязнова А.Г., Соколинский В.М. Экономмкалық теория: оқу құралдары / А.Г. Грязнова, В.М.Соколинский. – М.: Кнорус, 2014. – 464 б.

5.     Максимова В.Ф. Экономикалық теория / В.Ф. Максимова. – М.: Юрайт, 2014. – 580 б. 6.     Мэнкью Н.Г. Макроэкономика / Н.Г. Мэнкью. – Спб.: Питер, 2014. – 560 б.

7.     Микроэкономика / М.И. Ноздрина-Плотницкого.ред. – Минск Қазіргі заман үлгісіне сай мектеп, 2011. – 384 б.

8.     Николаева И.П. Экономикалық теория / И.П. Николаева. – М.: Дашков и Ко, 2012. – 328 б.

9.     Носова С.С. Экономикалық теория / С.С. Носова. – М.: Кнорус, 2011. – 792 б.

10.   Сажина М.А., Чибриков Г.Г. Экономикалық теория / М.А. Сажина, Г.Г. Чибриков.  – М.: Форум, 2011. – 608 б.

11.   Слагода В.Г., Сибикин М.Ю. Экономикалық теория  / В.Г. Слагода, М.Ю. Сибикин. – М.: Форум, 2014. – 368 б.

12.   Тарануха Ю.В. Микроэкономика / Ю.В. Тарануха. – М.: КноРус, 2013. – 608 б.

13.    Экономикалық теория / В.Д. Камаева ред.– М.: Владос, 2010. – 592 б.

14.    Экономикалық теория / Чепурина М.Н., Киселевой Е.А.ред. – М.: АСА, 2014. – 848 б.-

15