- •1. Газдағы зарядталған бөлшектердің орташа еркін жолы. Қысымға тәуелдігі
- •2. Электрондар мен иондардың газда қозғалысының жалпы ерекшеліктері
- •3.Газдық разрядтардың классификациясы. Қандай разрядтың түрлерін білесіз?
- •4. Солғын және доғалы разрядтардың жалпы вольт-амперлік сипаттамасы қандай?
- •5.Екінші ретті ион электрондық эмиссия.Жетілдірілген газ күшейту теңдеуін шығару.
- •6.Көлемдік иондау коэффицентінің электр өрісінің кернеулігіне және газ қысымына тәуелділігі.
- •7.Столетов бойынша газ күшейту заңы қалай айтылады.
- •9.Газдардағы өздік разрядтың пайда болу шарттарын көрсетіңіз.
- •15. Өздік разрядтың пайда болу шарты. Пашен заны
- •19.Люмисцентті шамдардың негізгі параметрлері.
4. Солғын және доғалы разрядтардың жалпы вольт-амперлік сипаттамасы қандай?
0а аралығы өте аз токта (10−9 −10−8 А) пайда болатын өздік емес қараңғы разрядқа ал ab аралығы өздік разрядқа сəйкес келеді. Ток осіне параллель cd аралығы түтікше бойымен ағатын токтын бірнеше жəне ондаған миллиампер шамасына тең болатын қалыпты солғын разрядты сипаттайды. Токты ары қарай өсіре берсек de аралығында аномаль разряд пайда болады. Токтың бірнеше жəне жүздеген ампер шамасында доғалық разряд пайда болады ( fg аралығы). Қисықтың (кернеудің) төмен түсетін аралықтары орнықсыз ауыспалы разрядтарға сəйкес келеді, (bc ) қараңғыдан солғынға жəне (ef ) аномаль солғыннан доғалыққа.
5.Екінші ретті ион электрондық эмиссия.Жетілдірілген газ күшейту теңдеуін шығару.
Электрондар әсерінен болатын екінші ретті электрондық эмиссия. Электрондар қатты дене бетімен соқтығысқан кезде кейбір бөлігі энергиясын жоғалтпай кері шағылады, ал көбісі ( ) металл бойына еніп кетіп екінші ретті электрондар эмиссиясын тудырады. Эмиссияланған электрондар мен соққы жасағандардың қатынасы екінші ретті эмиссия коэффициенті деп аталады.
Ион соққысы кезінде. Электронды шағаруға қажет толық энергия ге тең, ал ионның потенциалдық энергиясы ev+ , осылайша бұл процесс келесі шартта орындалады v+>2фи
Екі рет зарядталған ионның электронды шығару ықтималдылығы бір зарядтыға қарағанда көбірек.
Автоэлетронды эмиссия. Сырттан түсірілген электр өрісі потенциалдық тосқауылды әлсіретіп (енін кішірейтіп) ол жерден электрондардың эмиссиялануына мүмкіндік жасайды.
6.Көлемдік иондау коэффицентінің электр өрісінің кернеулігіне және газ қысымына тәуелділігі.
Таунсенд, электрон 1 метр жолында қанша иондау болдыратынын анықтайтын,
көлемдік иондау коэффициенті (немесе Таунсендтің бірінші иондау коэффициенті) α
деген ұғым енгізді. dx жолда әрбір электрон αdx иондау жасайды, ал x қимасы арқылы v ex
электрон өтеді, олай болса dvex = v exαdx. немесе , (dvex ) /vex =αdx.
Анодқа келетін электрондар санын табу үшін (3) теңдеуінің сол жағын v ek –ден v ea- ға дейін, ал оң жағын -ден -ға дейін интегралдаймыз. 0 d
Көлемдік иондау коэффициенті α, 1 метр жолда электрондардың атомдармен
соқтығыс санына v e =1/<l e>, және еркін жүру жолында электрон жинайтын энергияға, яғни электр өрісінің кернеулігіне E тәуелді.
7.Столетов бойынша газ күшейту заңы қалай айтылады.
Өздік емес разряд. Газдық күшейту құбылысы.
Егер газдық разряд түтікшесінің электродтарына біртіндеп көбейе беретін кернеу түсірсек, кернеу шамасы бірнеше вольт шамасында ақ тез қанығатын ток пайда болады, себебі, сыртқы факторлар әсерінен болатын көлемдегі заряд тасымалдаушылар концентрациясы мен катодтағы эмиссия тогының тығыздығы өте аз. Қанығу тогының тығыздығы шамамен10-14-10-12 А/м2 . Мұндай процесс вакуумдық диодтағы сияқты, айырмашылығы бұл жерде заряд тасушыларға газ атомдары кедергі жасайды. Алайда, егер электродтарға түсірілген кернеу шамасын одан әрі жоғарылата берсек, иондалу потенциалы шамасына жеткенде ток әрі өседі. Бұл құбылыс газды соққымен иондау процесі негізінде болады және оны газдық күшейту құбылысы деп атаймыз. Бұл құбылысты алғаш 1888 жылы орыс ғалымы Столетов өзінің фотоэлектрондық эмиссия құбылысын экспериментте зерттеу кезінде байқаған болатын.
Ол мына заңдылықты орнатты, әрбір газ, газдық күшейту максимал болған кездегі электр өрісі кернеулігінің газ қысымына қатынасын көрсететін қандай-да бір тұрақтымен сипатталады, яғни С=(E/p)max Столетов тұрақтысы деп аталады. Бұл құбылысты кейін Таунсенд өзінің электрондық көшкіндер теориясы еңбегінде айқын түсіндірді (1902 жылы).
