Мазмүны

Кіріспе

1Әдеби шолу

1. Пияздың биологиялық ерекшеліктері

2. Пияздың өісіру технологиялары

2Негізгі бөлім

2.1 Шаруашылыққа сипаттама

2.1.1 Шаруашылық туралы жалпы мәліметтер

2.1.2 Зерттеулер жүргізілген шаруашылықтың табиғи-климаттық және топырақ жағдайы

2.2 Зерттеу әдістемесі және объектілері

2.3 Өзіндік зерттеулер

2.3.1 Пияздың дәстүрлі технологиясы бойынша өнімділігінің көрсеткіштері

2.3.2 Пиязды жаңа технологиялары қолданудың тиімділігі

2..3.3 Зерттеу нәтижелерін талдау

2.4 Зерттеу нәтижелерінің экономикалық тиімділігі

3 Еңбек қорғау және қауіпсіздік ережелері

Тұжырымдама

Қорытындылар және ұсыныстары

Пайдаланылған әдебиет тізімі.

Қосымшалар

Жоспардың жобасы осы, өзгертуіңе болады

Анықтамалар және қысқартылған сөздер

Азот - вегетайиялық мүшелерінің өсуін қамтамасыз етеді ( жапырақ, сабақ)

Биомастер - органо - минералды тыңайтқыш

ШҚО - Шығыс Қазақстан облысы

МЕСТ - Мемлекеттік стандарт

НИИОЗЖО - Қорғаулы және ашық грунт көкөніс шаруашылығы ғылыми – зерттеу институты

ККЖК - Көшеттік – көкөністік жылыжай комбинаттары

г - грамм

га - гектар

кг - килограмм

л - литр

м - метр

мм - милиметр

см - сантиметр

% - пайыз

Aуыcпaлы егіc - тoпырaқ құнaрлылығын қaлпынa келтіру және aрттыру мaқcaтындaaуылшaруaшылық дaқылдaрын ғылыми тұрғыдaн дәлелденген ретпен aуыcтырып егіп oтыру жoлы.

Қaрaшірінді - өcімдіктер мен жaнуaрлaр қaлдықтaрының биoлoгиялық және биoхимиялық ыдырaуы caлдaрынaн түзілген oргaникaлық қocпa.

Мөлшер -белгілі бір қoлдaнылaтын зaттың өлшемі.

Минерaлды тыңaйтқыштaр - құрaмындa өcімдікке қaжетті қoректік элементтері бaр химиялық зaттaр.

Өнімділік -1 гaaлқaптaн aлынaтын дaқылдaрдың өнім деңгейі.

Тoпырaқ -жердің беткі құнaрлы қaбaты.

Тoпырaқ құнaрлылығы - өcімдіктер тіршілігі үшін қoлaйлы aуa, жылу, cу және қoректік жaғдaйлaрды қaмтaмacыз ететін тoпырaқ қacиеттерінің жиынтығы.

Тыңaйтқыштaр - өcімдіктердің қoрегін жaқcaрту үшін тoпырaққa қocылaтын oргaникaлық және минерaлдық зaттaр, тoпырaқтың құнaрлылығын көтерудің бacты жoлы.

Тыңaйту жүйеcі - дaқылдaрдың өнімі мен caпacын және тoпырaқ құнaрлылығын aрттыру мaқcaтындa тыңaйтқыштaрды тиімді, жocпaрлы түрде қoлдaну үшін дaйындaлғaн шaрaлaрдың жиынтығы.

Тaмшылaтып cуғaру-cу қoрын үнемдейтін әдіc, егінcу өcімдіктерге aрнaйы түтікшелер aрқылы тaмшылaтып беріледі.

Экoнoмикaлық тиімділік - белгілі бір технoлoгияныңтaбыc әкелуі.

ШAРТТЫ БЕЛГІЛЕР ЖӘНЕ ҚЫCҚAРТУЛAР

K - кaлий

N -aзoт

P- фocфoр

гa- гектaр

ж - жыл

кг - килoгрaмм

кг/гa- гектaрғa килoгрaмм

м - метр

м² - шaршы метр

м³ - текше метр

м³/гa - гектaрғa текше метр

мг - миллигрaмм

мм -миллиметр

cм - caнтиметр

т - тонна

т/гa - гектaрғa тoннa

Кіріспе

Бүгінгі күні біздің еліміздің ауылшаруашылығының даму үлесін одан әрі арттыру үшін үлкен мүмкіншілік туып отыр, оған себеп біріншіден, дәнді дақылдарды егуге жердің қолайлығы, екіншіден, климаттық жағдайы, сондай-ақ көптеген тағы басқа факторларды атап кетуге болады. Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында «Қазақстан-2050» стратегиясы: Еліміздің табиғи байлығына байланысты қарым-қатынасымызды қатар біздің елімізде 2017 жылы өтетін ЭКСПО- 2017 дүниежүзілік көрмесіне дайындық туралы және болашақта дүниежүзілік үздік тәжірибелердің ізденістерінің нәтижесінде энергияларды пайдалана отырып, жасыл экономиканы құру туралы атап өткен болатын. Бүгінгі таңда, біздің мемлекетіміз астық өндірісі саласында барлық нарықтық жағдайда басәкеге қабілетті болу керек. Біздің еліміздегі қайта өңдеу өндірістері заманауи дүниежүзілік ең үздік халықаралық стандарттарын және энергия үнемдеу технологияларын қолдана отырып, өндіріс орындарында өнімділікті арттыру негізінде жаңа технологияларды енгізуді қажет етеді. Ауылшаруашылық шикізатты өңдеу, сонымен қатар қолжетімді және бәсекеге қабілетті азық – түлік өнімдерін сапалы өндіру, сондай-ақ өндіріс орындарына жаңа технологияларды пайдалана отырып, жаппай халықаралық стандарт талаптарын енгізу республикамыздың агроөндірістік кешеннің басты мақсаты болып табылады. 2012 жылы азық –түлік өндіретін кәсіпорындар республикалық көлемде индустриялық өндірістің 5 %, өңдеуші өнеркәсібінің 16 % өндіріп шығарды. Осыған байланысты біздің елімізде дәнді-дақылдарды қайта өңдейтін кәсіпорындар халықты жоғары сапалы өніммен қамтамасыз ететін агроөнеркәсіп кешені ең басты стратегиялық сала болып табылады. Дәнді – дақылдарды өндіретін өндірістің тиімділігін арттыру бүгінгі таңда негізгі ғылыми-техникалық мәселеге айыналып отыр. Дәнді- дақылдарды өңдеп өндіру кептіру үрдісі жүргізілетін технологиялық негізгі операцияларға жатады.Қазақстан Республикасы ауылшаруашылығы дәнді-дақылдарын егу, өңдеу жағынан өндірісі дамыған елдер қатарына жатады. Елімізде егілетін дәнді-дақылдардың сапасы, құндылығы жоғары болғандықтан, қазіргі кездегі экономикасы жоғары дамыған ең алдынғы қатардағы Канада, АҚШ т.б сияқты астық экспорттаушы елдер арасында нарық жағдайында едәуір әсер ететіндей бәсекелестікке түсіп отыр.Дән ол тірі ағза болып саналады. Олардың түсімі, сапасы, құндылығы қоршаған ортамен тығыз байланысты, сонымен қатар климаттық жағдайға, тұқымына байланысты дәнде әртүрлі күрделі биохимиялық үрдістер әрдайым жүріп жатады . Соңғы 5 жылда дүние жүзінде дәннің өндіріс көлемі біраз өсім беріп, 2 млрд тоннаға жетті, оның ішінде 31% жүгері, 28% бидай, 27 % күріш, 7% басқа дәнді-дақылдар болып табылады. Қазақстан Республикасында жұмыс жасап жатқан жүгері өңдеу өндірістерінде қайта өңдеу нәтижесінде жүгеріден жарма, крахмал, май, спирт т.б. өнімнің түрлерін алып өндіріп жатыр, сондай-ақ жүгерінің өнімділігі, түсімі өте жоғары болғандықтан мал, құс өндірісінде жем ретінде кеңінен қолданатын дәнді дақылдарға жатады. Соңғы жылдары жүгеріні қайта өңдеу арқылы көптеген тағам өнімдерінің түрлерін шығаруда, бірақ дегенмен көп мөлшері жемдік бағытта қолданады. Пияз өсіріп алынатын бадана тегіс, ұзын немесе домалақ пішінде болады, қысқа сабақтан және оған тығыз, біріне-бірі қысыла орналасқан етті қабыршақтан тұрады. Қабыршақтың жоғары бөлігі жұқа, жалған сабақ құрайды.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Қазақстанның ауыл шаруашылығы өндірісінің маңызды салаларына пияз өсіру шаруашылығы жатады. Бұл – өсімдік шаруашылығының ерекше мамандандырылған және қарқындатылған салалары. Пияз шаруашылығының қорғаулы жерлердегі жайларын салу, пияз отырғызу мол қаражатты және қажырлы қөп еңбекті қажет етеді. Пияздың көкөніс шаруашылығында алатын орны өте зор. Пиязды тамаққа қолданбайтын бір де бір ел, мемлекет жоқ шығар. Бірінде пиязды тамаққа қолдану ежелгі дәстүр болса, бірінде әлемдік тәжірибе нәтижесі. Пияздың әлемге танымалдығының артуын келесі көрсеткіштерден көре аламыз: егін алқаптары 2000-2002 жылдарға қарағанда 2008 жылы 94 % артып 859 мың.га құрады. [1] Осыған орай пияз түсімі де артты, 2000 жылы 111 ц/га болса, 2008 жылы 125 ц/га болды. Әлемдік деңгейі 90 % артты, Польшада -179%, Турцияда- 275%, Японияда – 300% дейін артты Қазақстанның 2012 – 2014 жылдарға арналған тұрақты даму тұжырымдамасында пияз шаруашылығының одан әрі дамуы қарастырылған. Халықтың әл ауқатының жақсаруының арқасында құнарлығы жоғары етті, майлы, қантты, консервленген өнімдерді пайдалану артуда, бірақ бұл өнімдерде дәрумендер мен биологиялық белсенді заттар ағзаның қажетіне сай мөлшерде кездеспейді, сондықтан дәрумендердің, минералды және хош иісті заттардың, көмірсуларының және органикалық заттардың көзі саналатын көкеністер мен жеміс өсімдіктерінің маңызы арта түседі. Дипломдық жұмыстың мақсаты. «Аман» шаруа қожалығында пияз өсіру технологиясымен танысу, өсіп - дамуына минералды тыңайтқыштардың әсері, көкеніс ауруларына қарсы қолданылатын пестицидтердің тиімділігін анықтау.

Дипломдық жұмыстың міндеті:

1.«Аман» шаруа қожалығында пияз өсіру технологиясымен танысу.

2.«Аман» шаруа қожалығындағы пиязды және өзгеде көкеністерді сақтауға арналған қоймалармен танысу.

Дипломдық жұмыстың құрылымы:

Кіріспе, әдебиетке шолу, негізгі бөлім (ғылыми әдебиеттерге шолу, шаруашылыққа сипаттама, зерттеу әдістемесі және зерттеу құрылымы, экономикалық тиімділігі, еңбек қорғау), қорытынды, тұжырымдама, қолданылған әдебиеттер, қосымша бөлімдері қарастырылды.