7. Әртүрлі топтағы тұрғындардың тамақтану жағдайы және оны зерделеу : нақты тамақтану, денсаулық жағдайы, экологиялық статус.

Тамақтану жағдайын оқыту және талдау мыналарға баға беруден тұрады:1)нақты тамақтану, 2)денсаулық жағдайы, 3)экологиялық статус.

Нақты тамақтану тағамды таңдаудан тұрады-тағамдық азық-түліктердің тізбесі, нутриентті құрамы-ағзаға түсетін тағамдық заттардың сандық сипаттамасы, тамақтану тәртібі және тағам қабылдау жағдайлары.

Денсаулық жағдайы-тағам түрімен байланысты тағамдық статустық көрсеткіштерімен және алиментарлы тәуелсіз аурушаңдық құрылымымен бағаланады.

Экологиялық статус- организм үшін зиянды әсерлерімен, экологиялық қауіптілігімен талданады.

Нақты тамақтану тамақтану жадайының негізгі бөлімі болып табылады.

8.Тамақтануды зерттеудің әлеуметтік-экономикалық әдістері (артықшылықтары мен кемшіліктері).

Нақты тамақтануды зерттеудің 2 тобы бар: әлеуметтік-экономикалық, әлеуметтік-гигиеналық.

Әлеуметтік-экономикалық түріне бюджеттік және баланстық әдістер жатады. Бюджеттік әдіс тұрғындардың тұтынған азық-түліктеріне кеткен шығындарды есептейді. Бұл әдістің сенімділігі халықтың әртүрлі топтарына жататын жанұялар бюджетінің кірісі мен шығыны туралы деректерді талдайды. Жыл бойына немесе бірнеше жылдар аралығында тағам қабылдаудың маусымдық ауытқуын анықтау бойынша жүзеге асады.

Баланстық әдіс-азық-түліктердің санын анықтауға көмектеседі (кг, л). Бұл әдістің көмегімен белгілі бір тағам санының орташа тұтыну көлемі анықталады.

Әлеуметтік-гигиеналық әдістер жеке топтарда жүргізіледі.

9. Тамақтануды зерттеудің әлеуметтік-гигиеналық әдістері (артықшылықтары мен кемшіліктері).

Әлеуметтік-гигиеналық әдістер жеке топтарда жүргізіледі. Әлеуметтік-гигиеналық зерттеу әдістері ұйымдастырылған (мәзір сұрыптаманы талдау) және ұйымдастырылмаан (сауалнама әдісі, жазба әдісі, жаңғырту әдісі) Ұйымдастырылған тамақтанудың негізгі зерттеу әдісі статистикалық әдіс болып табылады, яғни тағамдық заттардың химиялық құрамы, энергетикалық құндылығына қарай құрастырылған мәзір сұрыптаманы компьютерлік бадарлама арқылы зерттейді. Ұжымдық ұйымдастырылған тамақтанудың нақты тамақтануын зерттеу үшін мәзір сұрыптаманы (айлық, маусымдық, жылдық) және сауалнаманы қолданады.

Сауалнама әдісі: бұл әдістің тиімділігі тамақтанушыларға тиісті белгілі сұрақ аумағында, халық арасында сауал қою арқылы зерттеледі. Сұрау-өлшеу әдісі- сұрастыру арқылы күнделікті қолданған тағамдарды тіркеу және шығындарын қадағалаумен жүзеге асатын комбенирленген зерттеу әдісі. Бұл әдістің тиімділігі отбасын дұрыс таңдауға, зерттелетін тұрғындар тобын таңдаумен байланысты.

Өлшеу әдісі-өте сирек қолданылады. Бұл әдістің көмегімен отбасы мүшелерінің тамақтану ерекшеліктерін, қолданылған тағамның нақты саны және рационның химиялық құрамы оның биологиялық толыққұндылығы туралы мәлімет ала аламыз.

10.Тұрғындардың тамақтану жағдайын санитарлық-гигиеналық бақылау және гигиеналық бағалау.

Нутриционды статус мыналарды анықтау үшін:

-белокты-энергетикалық жетіспеушілігін ерте диагностикалау;

-белокты-энергетикалық жетіспеушілігінің еміне қадағалау жасау;

-активті және оперативті емдеу әдістері арқылы зияндылықты анықтау және ауру ұзақтығын болжау;

-стационардағы аурушаңдықты және науқастың өлім көрсеткішін төмендету;

-клиникалық зерттеулер жүргізу арқылы науқастар тобын анықтау.

Тамақтану статусы-адамның бұрынғы және нақты тамақтануынан туындаған организмнің физикалық және психологиялық-физиологиялық жағдайы. Мөлшерлі, артық, жеткіліксіз тамақтану статустары бар. Мөлшерлі тамақтану статусы кезінде адам белгілі бір нормада, жеткілікті түрде тамақтанады. Артық және жеткіліксіз тамақтану статусында

Кредит3