- •1.Тамақтанудың биологиялық, энергетикалық және тағамдық құндылықтары. Зат және энергия алмасудың ерекшеліктері
- •2.Адамның тамақтанудағы ақуыздардың рөлі. Ақуыздың тамақтанумен қамтамасыз етудің мәселелері
- •3.Ағзаның энергия шығынының түрлері. Реттелмейтін энергия шығындары
- •5. Адамдардың энергияға қажеттіліктерін анықтау әдістері. Реттелетін энергия шығындары.
- •6. Тамақтанудағы көмірсулардың рөлі мен маңызы. Ғаламшар тұрғындарының тамақтануындағы көмірсулармен қамтамасыз ету мәселелерінің аспектілері
- •7.Энергияға және қоректік заттарға қажетті физиологиялық қажеттілік нормалары.
- •8. Тамақтанудағы дәрумендердің рөлі мен маңызы. Ғаламшар тұрғындарының тамақтануындағы дәрумендермен қамтамасыз ету мәселелерінің аспектілері
- •9. Энергетикалық баланс түсінігінің анықтамасы. Энергия дисбалансы.
- •10.Тамақтанудағы минералды заттардың рөлі мен маңызы. Ғаламшар тұрғындарының тамақтануындағы минералды заттармен қамтамасыз ету мәселелерінің аспектілері
- •Үйлесімді тамақтануды ұйымдастырудағы негізгі гигиеналық талаптар. Үйлесімді тамақтанудың әр түрлі концепциялары. (м.Н.Шатерников пен а.А.Покровский бойынша)
- •Балансталған тамақтану түсінігінің анықтамасы. Үйлесімді тамақтанудың баланстылығының денгейлері.
- •Балансталған тамақтанудың принциптері. Негізгі қоректік заттардың құрамы бойынша тамақ рационының баланстылығы.
- •Тамақтану тәртібінің маңызы. Үйлесімді тамақтанудың негізгі элементі.
- •Тамақтану жағдайыларына қойылатын негізгі гигиеналық талаптар.
- •6.Тамақтанудың энергетикалық адекваттылығы және қоректік заттарға физиологиялық қажеттіліктер.
- •7. Әртүрлі топтағы тұрғындардың тамақтану жағдайы және оны зерделеу : нақты тамақтану, денсаулық жағдайы, экологиялық статус.
- •8.Тамақтануды зерттеудің әлеуметтік-экономикалық әдістері (артықшылықтары мен кемшіліктері).
- •9. Тамақтануды зерттеудің әлеуметтік-гигиеналық әдістері (артықшылықтары мен кемшіліктері).
- •10.Тұрғындардың тамақтану жағдайын санитарлық-гигиеналық бақылау және гигиеналық бағалау.
- •1. Азық-түліктердің тағамдық сапасы. Тағамдық азық-түліктердің сапа көрсеткіштері.
- •2. Тағамдық азық-түліктерді гигиеналық сараптау.
- •3.Гигиеналық сараптаудың мақсаты мен міндеттері.
- •4.Бидай және бидай өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығына баға беру
- •5.Бидай және бидай өнідеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
- •6. Нанның биологиялық және тағамдық құндылығына гигиеналық баға беру
- •7. Сапасыз бидай өнімдерін қабылдаған кезде адамдарда дамитын аурулар. Бөгде жүктеменің түзілуі .
- •8. Сүт және сүт өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығын гигиеналық бағалау
- •9.Сүт және сүт өнімдеріне қойылатын санитарлық –эпидемиологиялық талаптар
- •10.Сүт арқылы берілетін антропонозды аурулар
- •1.Еттің биологиялық және тағамдық құндылығына гигиеналық баға беру
- •2. Ет арқылы берілетін антропонозды аурулар
- •3. Шұжық өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығына гигиеналық баға беру
- •4 Ет өнеркәсібі кәсіпорнында ескертпелі санитарлық қадағалау жүргізу
- •5 Балық , балық және теңіз өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығына гигиеналық баға беру
- •Гелминтоздардың пайда болуындағы және таратудағы балықтардың санитарлық-эпидемиологиялық маңыздылығы
- •7 Майлар және тағам майларының тағамдық және биологиялық құндылығын гигиеналық бағалау
- •8 Банкілік консервілерінің биологиялық және тағамдық құндылығын гигиеналық бағалау.
- •9 Консервілерді гигиеналық сараптау.
- •10. Алкогольсыз сусындардың тағамдық және биологиялық құндылығын гигиеналық бағалау.Сусындар өндірісіне санитарлық бақылау.
- •1.Тққк (Тұрғындардың құқығын қорғау комитеті) тамақтану гигиенасы бөлімі бойынша қызметкерлерідің лауазымды міндеттері мен құқықтары
- •2.Тққк(Тұрғындардың құқығын қорғау комитеті) тамақтану гигиенасы бөлімі бойынша қызметкерлерідің жұмыс істеу әдістері мен формасы, жұмыс түрімен мазмұны
- •3.Тағам объектілернің жобалануын мемлекеттік санитарлық қадағалау
- •4.Тағамдық объектілерінің құрылысы кезінде тққк (Тұрғындардың құқығын қорғау комитеті) мүшелерімен байланысы және жобалау құжаттар
- •5. Тққк лауазымды қызметкерлердің жүргізетін тағам объектілерінің құрылысын гигиеналық қадағалаудың кезеңдері.Құрылысқа жер учаскесін таңдауды бақылау.
- •6.Тағам объектілерінің құрылысының жобаларынсанитарлық-гигиеналық бақылау
- •7.Жобаны жергілікті орынға бекітудің реттілігі. Тағам объектілерінің құрылысын бақылау
- •8.Тағам объектілерін пайдалануға эксплутацияға беру кезеңіндегі санитарлық-гигиеналық бақылау.
- •9.Тағам объектілерінің территориясына , санитарлық-техникалық жабдықталуына қойылатын санитарлық талаптар(ағымды санитарлық қадағалау).
- •10.Тағам кәсіпорнындағы бөлмелердің ұсталуына,технологиялық,дезинфекциялық тәртіптерге және гигиеналық оқытуға қойылатын санитарлық гигиеналық талаптар.
- •6 Кредит.
- •1.Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы құрал-жабдықтарға, инвентарь, ыдыстарға қойылатын гигиеналық талаптар.
- •2. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы технологиялық процестеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
- •3. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының құрамы мен ұсталуына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •Азық-түлік сауда кәсіпорындарына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •5.Азық-түліктерді жылумен өңдеуге қойылатын гигиеналық талаптар.
- •6. Дайын тағамдардың таратылуы мен бағалауына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •7. Тағам кәсіпорындары қызметкерлерінің денсаулығына және жеке бас гигиенасына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •8. Азық-түліктерді сатуды ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар (ккт, құрал-жабдықтар, инвентарь, ыдыс, азық-түліктерді қабылдау ,сақтау және тарату).
- •9. Өндірістік бақылауды ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар (ұйымдастыру, жүргізу, тамақ объектілеріндегі сапаны басқару жүйесі).
- •10) Ұсақ бөлшек сауда желілеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
- •1.Тағамдық улану. Тағамдық уланудың классификациясы
- •2. Тағамдық токсикоинфекция(этиологиясы, эпидемиологиясы, клиникасы, диагностикасы)
- •3.Тағамдық бактериалды токсикоздар. Ботулизм (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •4.Тағамдық бактериалды токсикоздар.Стафилококкты токсикоз(этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •5.Тағамдық микотоксикоздар. (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •6. Этиологиясы микробты тағамдық уланулардың пайда болуының жалпы факторлары
- •7.Тағамдық уланулар микробты емес – этиологиясы өсімдік және жануар текті (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы) .
- •8.Химиялық заттармен улану (ксенобиотиктермен)
- •9.Тағамдық улануларды тергеу.
- •10.Тағамдық улану профилактикасы.
- •Ауыр шаруашылығында пестицидтерді пайдалануда санитарлық гигиеналық бағалау
- •2.Ауру пайда болуындағы тамақтың рөлі.
- •3.Қазіргі заманғы биотехнологияның тағамдық өнімдерді өндірудегі гигиеналық мәселелер
- •4. Алиментарлық-тәуелді инфекциялық емес аурулар. (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •5.Тағамдық азық түліктерді санитарлық қорғау.Тағамдық азық түліктердің сапа регламентациясы.
- •6.Тағамдық өніммен қатынаста болатын полимерлік және синтетикаға қойылатын талаптар.
- •7.Ха лық денсаулығына нитраттармен ластану өнімдерінің әсер ету мәселесі
- •8.Тағамдық өнімдердің ауылшаруашылығында қолданатын дәрілік заттар мен ластану мәселесі
- •9.Тағамдық қоспаларға гигиеналық бағалау
- •10.Тағам көзіне гинетикалық өзгерту (ткгө)
6 Кредит.
1.Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы құрал-жабдықтарға, инвентарь, ыдыстарға қойылатын гигиеналық талаптар.
Қоғамдық тамақтану орындарында Қазақстан Республикасында рұқсат етілген материалдардан соның ішінде полимерлік материалдар,әртүрлі әйнектерден,металдардан,ағаштардан жасалған құрылғылар, инвентарлар, ыдыс-аяқтар және ыдыстар қолданылады.Механикалық емес құрылғыларға жатады өндірістік столдар, азық-түлік пен ыдыс-аяқтарды жууға арналған ванналар, әртүрлі таразылар(үстелдік және тауарлық),ет шабатын арнайы орындар. Өндірістік столдарды қаптау үшін сапасы жоғары су өткізбейтін тот баспайтын құрыштар,дюралюминді, полимерлік материалдар торсыз және тігусіз. Ағаштан жасалған каптаулар тек кондитерлік цехтарда ұн жаю үшін рұқсат етіледі.Барлық өндірістік столдар маркирленуі керек.Инвентарларға әртүрлі доскаларды, пышақтар,ет шабатын балталар,етті ұруға арналған балталар жатады.Маңызды санитарлық қызметті азық-түлікке жанасатын әртүрлі доскалар алады.Азық-түліктердің микробпен ластанбауы үшін маркирленген жинақтық доскілерді қолдану керек,яғни шикі және пісірілген етке, балыққа,көкөніске, нанға, ірімшікке, шұжықға арналған.Жарықтар мен бос кеңістердің болуымен доскалардың мерзімі шектеледі,себебі бұл жарықтарда тағам қалдықтары жиналып микрофлора түзеді. Ас ыдыстары тағамдарды сақтауға,тасуға жәнедайындауға қолданылады:түрлі кәстіролдер,стойниктер,сковородкілер,тағам салатын күректер,сүзекілер,ожаулар,електер,булы кастрюлдер(диеталық тағамдар дайындау үшін), тот баспайтан құрыштардан жасалған, алминді,чугунды. Ас ыдыстарын жуу механикалық машиналармен немесе қолымен іске асады.Қолмен жуу үшін қоғамдық тамақтану орындарында мына ванналармен қамтамасыз етілуі керек: ас ыдыстарына үшұяшықты(үшінші ұяшығында арнайы решеткалар болуы керек
Душтық саптамасы бар икемді шланг жуылған ыдыс-аяқтарды шаю үшін); шөлмектен жасалған ыдыстар үшін-екі үйшікті немесе бір ванналық келесі ыстық су жуғышымен; буфеттерде шектелген жағдайларда ғана екі үйшікті ваннаны қолдану рұқсат етіледі. Қоғамдық тамақтандыру орындарындағы жуғыш, тазалағыш, дезинфекциялағыш заттар тек қана Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген заттарды қолданылуларына болады. Жұмыстың соңында барлық ас үй ыдыс-аяқтарына дезинфекция жасалады. 0,2 пайыздық әк хлорлы ерітіндісі немесе 0,2 пайыздық хлорамин ерітіндісі, 0,1 пайыздық гипохлоридті калций қолданылады. Келесі 10 минут бойы 50 С температурадан төмен емес жағдайда ағынды сумен шаю.
Мәлімет көзі: А.А.Королев. Гигиена питания. Стр. Стр. 434-436.
2. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы технологиялық процестеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
Қоғамдық тамақтандыру ұйымдар аймағы бойынша санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы,
Қоғамдық тамақтандыру мекемесінің қоймасына әкелінетін барлық тағамдар қолданылатын нормативті-техникалық құжаттың талаптарына сай болуы керек. Таза жерде және олардың сапасын куәләндыратын құжаттармен бірге, сонымен қатар әрбір тағам салынған жерде (жәшікте, құтыда, қорапшада), дайындалған мерзімі, уақыты және қолданылу мерзімімен бірге маркирленген жинақпен сакталуы тиіс.
Тағамдық өнімдердің сапасын сапаны бақылайтын қызметтік мекеме тексереді, ал лаборатория болған жағдайда лаботораториядағы жұмысшылармен бірге қоса тексеріледі. Сатылымға кететін тауар сапасын бақылау өндіріс орынның меңгерушісі немесе оның орынбасары, бригадир аспазшы, буфеттерде-буфетші тағам сапасын бақылайды. Қабылданған тағамдарды жеткізуші жәшігінде сақтайды немесе таза, тағам түріне байланысты маркирленген өндірістік жәшікке ауыстырады.
Шикі немесе дайын тағамдық өнімдер арнайы мұздатқыш камераларда сақталуы тиіс. Бір ғана мұздатқыш камералары бар шағын мекемелерде, сонымен бірге тағамның тәуліктік қоры бар болғанда олрды айырмашылықтарына қарай бірге қосып сақтауға болады.Шикі тағамдық өнімдердің біріншілік өңделуі алдын ала дайындау цехтарында арнайы өндірістік үстел,тақта,пышақтармен жүргізіледі.
Мәлімет көзі: А.А.Королев. Гигиена питания. Стр. 436-437.
