- •1.Тамақтанудың биологиялық, энергетикалық және тағамдық құндылықтары. Зат және энергия алмасудың ерекшеліктері
- •2.Адамның тамақтанудағы ақуыздардың рөлі. Ақуыздың тамақтанумен қамтамасыз етудің мәселелері
- •3.Ағзаның энергия шығынының түрлері. Реттелмейтін энергия шығындары
- •5. Адамдардың энергияға қажеттіліктерін анықтау әдістері. Реттелетін энергия шығындары.
- •6. Тамақтанудағы көмірсулардың рөлі мен маңызы. Ғаламшар тұрғындарының тамақтануындағы көмірсулармен қамтамасыз ету мәселелерінің аспектілері
- •7.Энергияға және қоректік заттарға қажетті физиологиялық қажеттілік нормалары.
- •8. Тамақтанудағы дәрумендердің рөлі мен маңызы. Ғаламшар тұрғындарының тамақтануындағы дәрумендермен қамтамасыз ету мәселелерінің аспектілері
- •9. Энергетикалық баланс түсінігінің анықтамасы. Энергия дисбалансы.
- •10.Тамақтанудағы минералды заттардың рөлі мен маңызы. Ғаламшар тұрғындарының тамақтануындағы минералды заттармен қамтамасыз ету мәселелерінің аспектілері
- •Үйлесімді тамақтануды ұйымдастырудағы негізгі гигиеналық талаптар. Үйлесімді тамақтанудың әр түрлі концепциялары. (м.Н.Шатерников пен а.А.Покровский бойынша)
- •Балансталған тамақтану түсінігінің анықтамасы. Үйлесімді тамақтанудың баланстылығының денгейлері.
- •Балансталған тамақтанудың принциптері. Негізгі қоректік заттардың құрамы бойынша тамақ рационының баланстылығы.
- •Тамақтану тәртібінің маңызы. Үйлесімді тамақтанудың негізгі элементі.
- •Тамақтану жағдайыларына қойылатын негізгі гигиеналық талаптар.
- •6.Тамақтанудың энергетикалық адекваттылығы және қоректік заттарға физиологиялық қажеттіліктер.
- •7. Әртүрлі топтағы тұрғындардың тамақтану жағдайы және оны зерделеу : нақты тамақтану, денсаулық жағдайы, экологиялық статус.
- •8.Тамақтануды зерттеудің әлеуметтік-экономикалық әдістері (артықшылықтары мен кемшіліктері).
- •9. Тамақтануды зерттеудің әлеуметтік-гигиеналық әдістері (артықшылықтары мен кемшіліктері).
- •10.Тұрғындардың тамақтану жағдайын санитарлық-гигиеналық бақылау және гигиеналық бағалау.
- •1. Азық-түліктердің тағамдық сапасы. Тағамдық азық-түліктердің сапа көрсеткіштері.
- •2. Тағамдық азық-түліктерді гигиеналық сараптау.
- •3.Гигиеналық сараптаудың мақсаты мен міндеттері.
- •4.Бидай және бидай өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығына баға беру
- •5.Бидай және бидай өнідеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
- •6. Нанның биологиялық және тағамдық құндылығына гигиеналық баға беру
- •7. Сапасыз бидай өнімдерін қабылдаған кезде адамдарда дамитын аурулар. Бөгде жүктеменің түзілуі .
- •8. Сүт және сүт өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығын гигиеналық бағалау
- •9.Сүт және сүт өнімдеріне қойылатын санитарлық –эпидемиологиялық талаптар
- •10.Сүт арқылы берілетін антропонозды аурулар
- •1.Еттің биологиялық және тағамдық құндылығына гигиеналық баға беру
- •2. Ет арқылы берілетін антропонозды аурулар
- •3. Шұжық өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығына гигиеналық баға беру
- •4 Ет өнеркәсібі кәсіпорнында ескертпелі санитарлық қадағалау жүргізу
- •5 Балық , балық және теңіз өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығына гигиеналық баға беру
- •Гелминтоздардың пайда болуындағы және таратудағы балықтардың санитарлық-эпидемиологиялық маңыздылығы
- •7 Майлар және тағам майларының тағамдық және биологиялық құндылығын гигиеналық бағалау
- •8 Банкілік консервілерінің биологиялық және тағамдық құндылығын гигиеналық бағалау.
- •9 Консервілерді гигиеналық сараптау.
- •10. Алкогольсыз сусындардың тағамдық және биологиялық құндылығын гигиеналық бағалау.Сусындар өндірісіне санитарлық бақылау.
- •1.Тққк (Тұрғындардың құқығын қорғау комитеті) тамақтану гигиенасы бөлімі бойынша қызметкерлерідің лауазымды міндеттері мен құқықтары
- •2.Тққк(Тұрғындардың құқығын қорғау комитеті) тамақтану гигиенасы бөлімі бойынша қызметкерлерідің жұмыс істеу әдістері мен формасы, жұмыс түрімен мазмұны
- •3.Тағам объектілернің жобалануын мемлекеттік санитарлық қадағалау
- •4.Тағамдық объектілерінің құрылысы кезінде тққк (Тұрғындардың құқығын қорғау комитеті) мүшелерімен байланысы және жобалау құжаттар
- •5. Тққк лауазымды қызметкерлердің жүргізетін тағам объектілерінің құрылысын гигиеналық қадағалаудың кезеңдері.Құрылысқа жер учаскесін таңдауды бақылау.
- •6.Тағам объектілерінің құрылысының жобаларынсанитарлық-гигиеналық бақылау
- •7.Жобаны жергілікті орынға бекітудің реттілігі. Тағам объектілерінің құрылысын бақылау
- •8.Тағам объектілерін пайдалануға эксплутацияға беру кезеңіндегі санитарлық-гигиеналық бақылау.
- •9.Тағам объектілерінің территориясына , санитарлық-техникалық жабдықталуына қойылатын санитарлық талаптар(ағымды санитарлық қадағалау).
- •10.Тағам кәсіпорнындағы бөлмелердің ұсталуына,технологиялық,дезинфекциялық тәртіптерге және гигиеналық оқытуға қойылатын санитарлық гигиеналық талаптар.
- •6 Кредит.
- •1.Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы құрал-жабдықтарға, инвентарь, ыдыстарға қойылатын гигиеналық талаптар.
- •2. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы технологиялық процестеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
- •3. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының құрамы мен ұсталуына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •Азық-түлік сауда кәсіпорындарына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •5.Азық-түліктерді жылумен өңдеуге қойылатын гигиеналық талаптар.
- •6. Дайын тағамдардың таратылуы мен бағалауына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •7. Тағам кәсіпорындары қызметкерлерінің денсаулығына және жеке бас гигиенасына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •8. Азық-түліктерді сатуды ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар (ккт, құрал-жабдықтар, инвентарь, ыдыс, азық-түліктерді қабылдау ,сақтау және тарату).
- •9. Өндірістік бақылауды ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар (ұйымдастыру, жүргізу, тамақ объектілеріндегі сапаны басқару жүйесі).
- •10) Ұсақ бөлшек сауда желілеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
- •1.Тағамдық улану. Тағамдық уланудың классификациясы
- •2. Тағамдық токсикоинфекция(этиологиясы, эпидемиологиясы, клиникасы, диагностикасы)
- •3.Тағамдық бактериалды токсикоздар. Ботулизм (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •4.Тағамдық бактериалды токсикоздар.Стафилококкты токсикоз(этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •5.Тағамдық микотоксикоздар. (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •6. Этиологиясы микробты тағамдық уланулардың пайда болуының жалпы факторлары
- •7.Тағамдық уланулар микробты емес – этиологиясы өсімдік және жануар текті (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы) .
- •8.Химиялық заттармен улану (ксенобиотиктермен)
- •9.Тағамдық улануларды тергеу.
- •10.Тағамдық улану профилактикасы.
- •Ауыр шаруашылығында пестицидтерді пайдалануда санитарлық гигиеналық бағалау
- •2.Ауру пайда болуындағы тамақтың рөлі.
- •3.Қазіргі заманғы биотехнологияның тағамдық өнімдерді өндірудегі гигиеналық мәселелер
- •4. Алиментарлық-тәуелді инфекциялық емес аурулар. (этиологиясы, эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы)
- •5.Тағамдық азық түліктерді санитарлық қорғау.Тағамдық азық түліктердің сапа регламентациясы.
- •6.Тағамдық өніммен қатынаста болатын полимерлік және синтетикаға қойылатын талаптар.
- •7.Ха лық денсаулығына нитраттармен ластану өнімдерінің әсер ету мәселесі
- •8.Тағамдық өнімдердің ауылшаруашылығында қолданатын дәрілік заттар мен ластану мәселесі
- •9.Тағамдық қоспаларға гигиеналық бағалау
- •10.Тағам көзіне гинетикалық өзгерту (ткгө)
9.Тағам объектілерінің территориясына , санитарлық-техникалық жабдықталуына қойылатын санитарлық талаптар(ағымды санитарлық қадағалау).
Территориясына қойылатын талаптар. Азық-түлік объектісінің аумағына санитарлық баға берген кездеескерілетін жағдайлар:1)қоршалуы; 2)аумақтарға бөлу принципі; 3)қоқыс қалталары; 4)ұйым мен кірме жолдарының жағдайы; 5)санитарлық қорғаныш аумағының болуы; 6)көгалдандыру; 7)жалпы техникалық қызмет көрсету. Ыстық және салқын сулар барлық душтарға, раковиналарға,жуу қондырғыларына жеткізілу қажет(араластырғыштардың орнатылуымен), технологиялық және санитарлық-техникалық құрылғылар және әкімшілік-тұрмыстық ғимараттар ережелер бойынша жоспарлануы. Ыстық су әкімшілік аймақ бойынша
65̊ С төмен болмауы керек, техникалық құрылғыларды жууға, инвентарь мен ыдыс-аяқтар – 90 ̊ С төмен болмау керек. Суық және ыстық су тағам объектілерінде болмаған жағдайда (негізгі және уақытша) жұмыс жасай алмайды. Уақытша тағам объектілері: қызмет көрсетуі тез (павильондар,шатырлар, фургундар және т.б) қоғамдық әжетханалар көзі жабдықталған жерде орналасуы тиіс.
Мәлімет көзі: А.А Королев Гигиена питания беті 419-420
10.Тағам кәсіпорнындағы бөлмелердің ұсталуына,технологиялық,дезинфекциялық тәртіптерге және гигиеналық оқытуға қойылатын санитарлық гигиеналық талаптар.
Тұрғын үйдегі топтардың талаптарға сай болуы. Азық-түлік кәсіпорындарында негізгі топтарды бөліп қарастырады: өндірістік, қоймалық және әкімшілік- тұрмыстық. Технологиялық процессті орнату және бағалау:
шикі және дайын өнімдерді сақтайтын қоймалардың бөлек болуы, жарықтандыру және құрылғылары
өндірістік және қоймалық кәсіпорындардың санитарлық-техникалық жағдайы
технологиялық процесстің ағындылығын бақылау
Қызметкерлер қозғалысы бойынша бөлек жеке кіру есіктері бағаланады, санитарлық-тұрмыстық кәсіпорынның жинағы қарастырылады, тұрмыстық заттардың жеткіліктілігі және санитарлық-техникалық жағдайы.Келушілерге( сатылым мен қоғамдық тамақтану кәсіпорны) бөлек кірулер болуы, қажет жағдайда гардеробтар, санитарлық тораптар, демалуға арналған бөлме мен медициналық бақылау орындары. Технологиялық тәртіпке қойылатын талаптар. Технологиялық процессте санитарлық- эпидемиологиялық талаптардың бақылануы:
заттар мен азық-түліктер, шикі заттардың қабылдану ережесі;
технологиялық процесстегі шикі заттардың сақталуы мен түсу мерзімі
санитарлық-гигиеналық және санитарлық-техникалық құралдар мен инвентарлардың жағдайы
ағынының сақталуы, азық – түліктің өндірістегі санитарлық жағдайы
азық-түліктердің сақталу жағдайы және өткізу мерзімі
Дезинцекциялық және дератизациялық шараларға қойылатын талаптар. Азық-түлік кәсіпорындарында шыбын, таракандар және т.б жәндіктер, кеміргіштердің болуына рұқсат етілмейді. Дезинцекция, дезинфекция жұмысын жасауға әкімшілік кәсіпорыны біртұтас кәсіпорынмен дезенцекция бейінімен немесе басқа соған ұқсас акредитатталған белгіленген тәртіптік өндіріспен шарт жасасуы керек. Келісімшараттар жылда жанартылап тұруы қажет.
Шикі және дайын өнімдердің кеміргіштермен ластанбауы үшін келесі шараларды жасау керек:
қоймадағы терезелердің темір торлармен, люктермен – тығыз қақпалармен жабылуы қажет;
желдеткіш тесіктері және ұяшықтары 0,25*0,25см құрайтын металл сеткалы арналармен жабылуы керек;
тесіктерді бітеу, едендердег саңылаулар, құбырлар және радиатор мен кірпіштер, цементтер, металдық жаңқалар және темір табақтар қолданылады;
темірден жасалған қойма есіктерін қаптау:
Тағам кәсіпорындағы кеміргіштермен күресу үшін бактериологиялық әдісті қолдануға тыйым салынады.
Кәсіби гигиеналық дайындық кезеңділікпен немесе жұмысқа қабылдану кезінде жүргізіледі:
- лауазымды тұлғалар және қызметкерлер, өндіріспен байланысты, ет-сүт және қаймақ,кондитерлік өнімдерді, балалар тағамы, мектепке дейінгі тағамдарды сақтау, тасымалдау және сату жыл сайын жүргізіледі, өйткені тұрғындар денсаулығына қауіпті тасымалдаушылар болып табылады.
- ал қалған қызметкерлерге жылына 1 рет
Кәсіби гигиеналық дайындық жүзеге асырылады:
күндізгі түрі(6...12-сағаттық бағдарлама);
күндізгі-сырттай түрі( арнайы мамандар арқылы әдістемелік материалдармен өз бетінше дайындалу), күндізгі оқу бағдарламасы 4 сағаттан аспау қажет;
сырттай түрі(белгілі бір әдістемелік материалдар бойынша өзбетінше дайындық)
Материал көзі:А.А Королев.Гигиена питания беті 424-425
