2 Курстық жобаның орындалу тәртібінің жазбасы

2.1 Жүктеменің сипаттамасын бағалау, ғимараттың құрылымдық ерекшеліктері және негіздік деформациясының мүмкін болатын шекті магыналардың анықтамасы

Жобалау кезінде негіздіктер және іргетастардың үнемділік, сенімділік, сонымен қатар салынатын объектілердің тұрақтылығын және эксплуатациондық жарамдылығы кіріспеде әртүрлі есептік коэффициенттермен қамтамасыз етіледі, құрылыс алаңының жергілікті топырағының ерекшеліктерін бөлек мүмкіндік беретінін ескеру, ерекше әсер ететін жүктеме және ғимараттың ерекше құрылымдық сызбасы.

Негіздіктегі жүктеме нормативті және есептік болып ажыратылады. Нормативті негіздіктің мәні СНиП 2.02.07-85 «Нагрузки и воздействия» бойынша орнатылады. Есептік жүктеме сенімділік коэффициентіне нормативті жүктеме (γ_ƒ) белгілері жүктемені көбейту жолымен анықталады, қабылданған жобада мөлшердің нақты жүктемелердің болуының мүмкіндіктері ескеріледі.

Жүктеме ұзақтық тәуелділік әрекетінде тұрақты және уақытша жүктеме болады.Тұрақты жүктемеге құрылыста және ғимарат пайдаланымында толассыз жұмыс істейтіндер жатады.Уақытша жүктемеге жататындар бөлек құрылыс кезеңі және құрылыс пайдаланулары жоқ болатындар. Қарапайым тұрақты жүктеме құрылыс материалдарының меншікті салмағынан және бұйымдардан (топырақтар, құрылым элементтері және т.б.) құралады.Уақытша жүктеме ұзақ әсер етуші, қысқа мерзімді және ерекше болып бөлінеді. Ұзақ уақыт әсер етуші жүктемелерге жатады : қалқалардың уақытша салмағы,стационарлық жабдықтардың салмағы, газ және сұйықтық қысымы, қатпарлы қыртыс материалдар жүктемесі, температуралық,технологиялық және климаттық әсерлер, көпірлі жабдық салмағы.

Қысқа мерзімді жүктемелерге жататындар: адамдар салмағы;жөнделетін материалдар; жүктеме,құрылыс құрылымдарын тұрғызуында және дайындаулардың пайда болуы;қатпарлы құрылыс материалдарының және үйінді топырақтардың жүктемесі; қоғамдық және тұрғын ғимараттардың жабын жүктемелері; қар және желдің әсерінен болатын жүктеме. Ерекше жүктемелерге жататындар: сейсмикалық және жарылыс әсерінен болатын жүктеме,техникалық процестер кезінде болатын қауырт тәртіп бұзулар және әркелкі тұнба әсерлері, топырақ құрылымының өзгеруі.

Жобаланушы ғимараттардың іргетастарының негіздіктері есептеледі және салулардың шекті күй жағдайларының екінші топтан бірдей жүкті тиеуде қолданылатын сенімділік коэффициентінің жүктемесі (γ_ƒ) 1-ге тең деп алынады.

Жүктеменің есепке арналған ықтималдықтың бір уақытты әрекетінің бірнеше түрлері –тұрақты, уақытша, ұзақ жұмыс істейтіндер және қысқа мерзімді үйлестірулердің коэффициентін енгізеді. Қалай және барлық құрылымдар,негіздіктер және іргетастар жоғары әрекеттерге есеп айырысады,Максимал жүктеме барлық тұрақты,уақытша және ерекше күштің әсерінен болған жағдайда,онда мұндай үйлесімділік ерекше деп аталынады, бірақ бұл жағдайда үйлесімділік коэффициенті 0,8 тең деп қабылданған

Бұдан басқа негіздіктер мен іргетастарды есептеуде келесі коэффициенттер қолданылады:

γ_м , γ _g – сәйкесінше,материал қасиетінің физико-механикалық сипаттамасының есептік мәнінің ауытқуларын ескеретін,үлгілерді таңдау кезіндегі байқаусыз ауытқулардың және дәл емес анықтаулары кезінде жіберілген,топырақ пен материалдар бойынша серпімділік коэффициенті.Бұл жағдайда сипаттаманың есептік мәнің олардың нормалық мағынасын сәйкесінше сенімділік коэффициентіне бөлу арқылы табады.

γ_n - салулар бойынша сенімділік коэффициенті,ғимараттар мен алулардың жауапкершілік деңгейін ескеруі,сонымен қатар негздіктер мен іргетастың мүмкін жағдайдағы жұмыстың есептік сұлбасының қабылданған жеткіліксіз сәйкестік.Бұл коэффициентті әдетте материалдар кедергісінің есебін анықтауда қолданады.

γ_с –негіздктер мен іргетастардың жұмыс мінезі мен шартын,топырақ қасиеттерінің ерекшеліктерін ескеретін,жұмыс шарты коэффициенті.Бұл коэффициентта материалдар кедергісінің есебін анықтауда қолданады.

Негіздіктер мен іргетастарды жобалаудын алдында: ғимараттың контрукциялық және есептік сұлбасын зерттеу, оның қаттылығын бағалау, деформацияның шекті мәнің және мүмкін мінездемесін орнату.

Негіздіктердін отыруға сезімталдығына байланысты барлық ғимараттар мен салулар 3 түрге бөлінеді: иілгіш,қатты және біршама қатты. Иілгіш ғимараттар негіздіктің орын ауыстыруын бақылайды,сонда тегіс емес отырыу пайда болғанда мұндай салулардың конструкциясында айтарлықтай қосымша кернеу пайда болмайды. Осы топқа тұтасметалды қаңқалы ғимараттар мен салуларды, сукоймалардың иілгіш тубін,жүккөтергіш конструкциясының статикалық анықталған сұлбасы бар салуларды жатқызуға болады.

Қатты салуларда тегіс емес отырыс кезінде негіздік конструкциясында қосымша кернеу пайда болады. Көп жағдайда отырыстар бұл ғимараттардың айтарлықтай беріктік қоры есебінен қауіпсіз. Қатты салуларға: элеваторлар, доменді пештер, түтін трубалары, суберліс мұнаралар, көлемді көпір тіректері т.б. топырақ деформациясының өсуі процесінде негіздіктер мен салулар иілмейді, тегіс қатты дене тәрізді отырыс береді.

Біршама қатты салуларға бұқаралық құрылыстың көптеген нысаны жатады: рамалы кесілген темірбетон конструкциялы, жұккөтергіш қабырға мен қатты темірбетон жабылымдар,кірпіш,үлкен блокты және үлкен панельді ғимараттар мен салулар. Жүккөтергіш конструкцияларда қатты ғимараттарға қатысты негіздіктердің тегіс емес отыруы кезінде деформация туғызатын қосымша кернеу пайда болады.

Ғимараттар мен салулар олардың қаттылығы мен тегіс емес отыруының даму мінезіне байланысты нездікте деформацияның келесі түрлері болуы мүмкін: иін немесе майысу, қисаю және жантаю.

Иін және майысу(2.1сур. а, б) ғимараттың майысуы түрінде айқындалады. Мұндай деформациялар тіктөрбұрыш пішіндегі үлкен қаттылыққа ие ғимараттар үшін тән.

Қисаю(2.1 сур. В,г) жақын жатқан көршілес іргетастар ғимараттар мен салулардың вертикалды қалыпта қалуын сақтау кезінде тегіс емес отыруы.Деформацияның мұндай түрі біршама қатты қаңқалы ғимараттарда байқалады.

Жантаю(еңіс)(2.1сур. д,е)- бұл біріңғай улкен іргетастардың шеткі нүктелеріндегі отырудың әртурлілігі нәтижесінде пайда болатын вертикалды оске қатысты салудың бұралуы. Жантаю,әдетте қатты ғимараттар мен салуларға тән.

Ғимараттар мен салулардың және олардың іргетасының жалпы деформациялық қалпы келесі деформацияның түрлерімен сипатталады:

1. Ғимараттар, салулар мен жеке іргетастардың жалпы қатты отырысы,оның табанындағы қандай да бір S максималды абсолюттік отырыс нүктесіне тең.

2. Біртекті іргетастың үш нүктесіндегі немесе үш іргетастың абсолютті отырысының есептелуі бойынша S ғимараттың орташа отыруы.

2.1 Сурет Ғимараттар мен құрылымдардың негізін салғандағы деформация түрлері;а- бүгілу, б- майысу, в,г- қисаю, д,е-крен

3. i іргетасымен немесе құрылымының крені деп,құрылымның немесе бөлек іргетастың екі шетіндегі нүктесінің абсолюттік шөгінді дақтарын анықтаймыз,осылардың арақашықтығына қатысты.

4. ∆S ғимараты мен құрылымына салыстырмалығы бірдей емес шөгінді дақтар, қисаюмен анықталатын, майысу мен бүгіліске қатысты. Қисаю екі бір-біріне жақын іргетастың арасында максималдық айырымда жатыр, олардың осьтерінің ара қашықтығына қатысты. Салыстырмалы майысу және бүгілу майысу стреласымен анықталады,бүгілетін ғимараттар мен құрылымдардың ұзындығына қатысты.

Негіздер мен іргетастарды жобалағанда шарттың орындалуын қадағалау керек, осыдан шөгінді дақтар (осадки), есеппен орналастырылған, олардың шекті мәнінен аспауы керек, регламенттелген СНиП РК ғимарат пен құрылымның үлгісін есепке ала отырып:

S≤S_u ∆S/L≤(∆S/L)_u i≤i_u

Мұнда S_u ; (∆S/L)_u; i_u-шекті мүмкіндік мәндер, осыған сәйкес, абсолюттік, орташа шөгінді дақтар және салыстырмалы бірдей емес шөгінділер және кренді 1-кестеден қараймыз.

Негіздердің шекті деформациясы

1 кесте

Құрылымдардың атауы	Салыстырмалы біркелкіліксіз немесе бірдей емес шөгінді дақтар,(∆S/L)u	Кренiu	Орташа шөгінді дақтар S,см	Максималды абсолютті шөгінді дақтар Su,см
1)Өндірістік және азаматтық бір қабатты және көп қабатты ғимарат толық каркаспен:темірбетон; болатты	0,002 0,004	- -	- -	8 12
2)Ғимарат және құрылымдар,конструкциясына ешқандай біркелкісіз шөгінді дақтар әсер етпейді.	0,006	-	-	15
3)Көпқабатты каркассыз ғимараттар көтергіш қабырғалармен: үлкен панельдер; үлкен блоктар және тас қалаулар қаптаусыз; қаптаулы,сонын ішінде темірбетон белдіктер құрылысымен.	0,0016 0,002 0,0024	0,005 0,005 0,005	10 10 15	- - -
4)Элеваторлар құрылымы темірбетон конструкциялардан: жұмыс ғимараты және силосты корпус монолитті конструкцияның бір іргетасты плитада; тағы да,құрама конструкция; бөлек тұратын жұмыс ғимараты;	- - - - -	0,003 0,003 0,004 0,004 0,004	40 30 40 30 25	- - - - -
5) Түтін құбырлары биіктікпен,м: H≤100 100<H≤200 200<H≤300 H>300	- - - -	0,005 1/2H 1/2H 1/2H	40 30 20 10	- - - -
6)Қатты құрылымдар биіктігі 100 м-ге дейін,және пп.4 және 5-тен басқа.	-	0,004	20	-