Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Мемл бюджет кит.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
132.81 Кб
Скачать

2. Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар

Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың түрлері:

1) Мүгедектік бойынша жәрдемақы

2) Асыраушысынан айырылуына байланысты жәрдемақы

3) Жасы бойынша жәрдемақы

Мүгедектік бойынша жәрдемақы алу құқығы бар мүгедектерді үш категорияға бөлуге болады. Бірінші категорияға жататындар:

Бірінші категория мүгедектер: жалпы аурудан, еңбектік қызметтен, кәсіби аурулардан мүгедектер, бала кезінен, соның ішінде 16 жасқа дейінгі мүгедек балалар; әскери міндетін орындауға байланысты емес мүгедектікке ұшыраған адамдар.

жәрдемақылар келесі көлемде белгіленген:

- І топ мүгедектеріне – 1,06 өмір сүру минимумы;

- ІІ топ мүгедектеріне – 1,06;

- ІІІ топ мүгедектеріне – 0,74;

Екінші категория:   әскери қызметті өту кезінде мүгедектікке ұшыраған; төтенше экологиялық жағдайлар салдарынан болған мүгедектер. Жәрдемақы келесі көлемде белгіленеді:

- І топ мүгедектеріне – 1,61 өмір сүру минимумы;

- ІІ топ мүгедектеріне –1,30;

- ІІІ топ мүгедектеріне –1,0.

        Үшінші категорияға жататындар: әскери қызметті атқарғанда алған жарақат, контузия, ауру нәтижесінде мүгедек болған әскери қызметкерлерге (мерзімді әскери қызметкерлерді қоспағанда) немесе қызмет міндеттерін орындауда мүгедек болған ішкі істер органының қызметкерлері. Үшінші категорияға жәрдемақы келесі көлемде тағайындалады:

- І топ мүгедектеріне – 2,09 өмір сүру минимумы;

- ІІ топ мүгедектеріне – 1,49;

- ІІІ топ мүгедектеріне – 1,0.

Асыраушысынан айырылғанына байланысты жәрдемақы алу хұқығына оның асырауында болған еңбекке жарамсыз жанұя мүшелері ие болады. Жанұяның еңбекке жарамсыз мүшелері болып келесілер саналады:

18 жасқа толмаған балалары, іні-қарындастары, немерелері және осы жасқа толғанша мүгедек болса 18 – ден асқандары және егер іні-қарындастары, немерелерінің еңбекке жарамды ата-аналары жоқ болса. Асыраушысынан айырылған кәмелеттік жасқа толмағандар оларды асырап алған жағдайда да  жәрдемақы алу хұқығын сақтап қалады.

Зейнетақымен қамту заңына сәйкес зейнетақы жасына жетпеген әкесі, шешесі (соның ішінде асырап алған), әйелі, күйеуі.

8 жасқа жетпеген, қайтыс болған адамның балаларын, іні-қарындастарын немесе немелерін күтумен айналысатын және жұмыс істемейтін ата-аналарының бірі немесе жұбайы, сондай-ақ атасы, әжесі, інісі, қарындасы (жасынан, еңбек қабілетінен тәуелсіз).

Асыраушысынан айырылуына байланысты жәрдемақының ең жоғарғы айлық көлемі оның жанұясының барлық еңбекке жарамсыз мүшелеріне 1,61 өмір сүру минимумы көрсеткіштен аспауы керек.

Асыраушысынан айырылуына байланысты жәрдемақы алуға хұқығы бар еңбекке жарамсыз бір жанұя мүше болса, жәрдемақы 0,66 өмір сүру минимумы көрсеткіш көлемінде тағайындалады.

- еңбекке жарамсыз 2 жанұя мүшесі болса 1,14 өмір сүру минимумы көрсеткіш барлығына;

- еңбекке жарамсыз 3 жанұя мүшесі болса  - 1,41 өмір сүру минимумы көрсеткіш барлығына;

- еңбекке жарамсыз 4 жанұя мүшесі болса  - 1,5 өмір сүру минимумы көрсеткіш барлығына;

- еңбекке жарамсыз 5 жанұя мүшесі болса – 1,55 өмір сүру минимумы көрсеткіш барлығына;

- еңбекке жарамсыз 6 немесе одан да көп жанұя мүшелері болған жағдайда 1,61өмір сүру минимумы көрсеткіш барлығына.

Екі ата-анасынан бірдей айырылған  балаларға 0,9  өмір сүру минимумы көрсеткіші әр балаға, ал өзге отбасы мүшелеріне – 0,41 өмір сүру минимумы көрсеткіші, бірақ жәрдемақының жалпы мөлшері 1,96 өмір сүру минимумы көрсеткішінен аспау керек.

Қызметтік міндетін өтеу немесе әскери қызметте жүрген кезінде алынған контузия, жарақат, ауру нәтижесінде қайтыс болған әскери қызметкерлер мен ішкі істер органдары қызметкерлерінің жанұя мүшелеріне әрбір жанұя мүшесіне 0,25 өмір сүру минимумы  көрсеткішіне  жоғарлатылады, бірақ барлығы  1,96 өмір сүру минимумы көрсеткіш көлемінен аспауы керек.

Жасы бойынша жәрдемақы азаматтарға зейнетақы жасына жеткен соң МЗТО немесе жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақыға құқығы жоқ 0,5 өмір сүру минимумы көрсеткіш көлемінде тағайындалады.