8.8. Дыбыстың шағылысуы

Дыбыс сорғыштар ревербация уақытын төмендету үшін қызмет көрсетеді, дыбыстың шағылысуы өзінің геометриялық түрінің көмегімен дыбыстың тікелей бір қалыпты берілуін қамтамасыз ету міндетіне ие. Дыбыстың шағылысуы әсіресе үлкен бөлмелерде қажет, өйткені кеңейтілген қашықтықта дыбыс қарқындылығы төмендейді. Бұл тік дыбыс қарқындылығының төмендеуі толу қажет. Шағылысулар дыбыстың көзіне амалдарынша нақтылы қашықтықта орналастыруы керек; алайда жаңғырық әсері салдарынан бөлменің артқы бөлімдерінде орналаспауы қажет. Үлкен бөлмелердің артқы қабырғаларында және төбесінде дыбыс сорғыштар, ал кейде дыбыс серпілткіші-диффузорлар орналасуы керек. Дыбыс серпілткіштері дөңес келеді. Бұл барлық бағыттар бойынша дыбысты серпілтетін сыртқа бүгілген тақталар.

9. Шудан қорғау. (1 сағат)

Лекция жоспары

1. Шу көздері және олардың сипаттамалары

2. Шуды мөлшерлеу

3. Шудан қорғауды жобалау

9.1 Жалпы ережелер

Құрылыс-акустикалық әдістермен шудан қорғау қамтамасыз етілуі керек:

а) өнеркәсіп кәсіпорындардың жұмыс орындарында:

объектінің басты жоспарды рационалды көзқарастан шешумен, ғимаратты рационалды сәулетті-жоспарлы шешумен;

тиісті дыбысизоляциясы бар ғимараттың қоршалған конструкциясын қолданумен;

дыбыс сорғыш конструкциясын қолданумен (дыбыс сорғыш қаптаулар, даналанған сорғыштар);

бақылаудың дыбыс айырғыш кабиналарын және дистанциялық басқаруды қолданумен;

шулы агрегаттарға дыбыс айырғыш қаптарды қолданумен;

акустикалық экрандарды қолданумен;

желдеткіш, ауа тазарту жүйелері және ауа газ динамикалық қоюлардағы шу сөндіргіштерін қолданумен;

технологиялық жабдықтаудың дірілизоляциясымен;

б) тұрғын және қоғам ғимараттарының бөлмелерінде:

ғимаратты тиімді сәулеттік-жоспарлы шешіммен;

нормативтік дыбысизоляциясын қамтамасыз ететін қоршаушы конструкцияларды қолданумен;

дыбыс сорғыш қаптауларды қолданумен (қоғам ғимараттардың бөлмелерінде);

ықтиярсыз желдету және ауа тазарту жүйелеріндегі шу сөндіргіштерін қолданумен;

ғимараттың инженерлік және санитарлық-техникалық жабдықтаудың діріл изоляциясымен;

в) тұрғын салу аймағында:

өнеркәсіптік және энергетикалық кәсіпорындардың, автокөлік және теміржолдардың, әуе жайлардың, көлік (реттеу станциялары, трамвай депосы, автобус парктері) кәсіпорындардың санитарлық-қорғаныш аумақтарын сақтаумен (шу факторы бойынша);

тұрғын үй кварталдары мен ааймақтарының орналастыру және құрылыс ошағының тиімді тәсілдерін қолданумен;

шудан қорғайтын ғимараттарды қолданумен;

жол бойындағы шудан қорғайтын экрандарды қолданумен;

жасыл отырғызулардың шудан қорғайтын жолақтарын қолданумен.

Ұсынылатын әдебиет

1. В.К. Лицкевич, «Архитектурная физика», изд. стер. – М. Архитектура-С, 2005г

2. Н.М. Гусев, «Строительная физика», М. Стройиздат, 1965г.

СӨЖ арналған бақылау тапсырмалары

1. Дыбысты таратудың негізгі заңдылықтары

2. Шуылды таратудың негізгі заңдылықтары

10 Дыбысизоляция

Лекция жоспары Дыбысизоляция

1. Қоршаудың дыбысизоляциясын мөлшерлеу

2. Дыбысизоляцияны жобалау

10.1. Әуе шу изоляциясы

Әуе шу изоляциясы кезінде негізінен оның тербелмелі қозғалысына дыбыс энергиясының конструкциясына қаншалықты қиын түсетініне әсер етеді. Конструкцияның дыбыс изоляциясы бір қатты қабатпен тәуелді:

• қабатты масса кг/м²

• бүгілген қаттылық, яғни материал қаншалықты қатты немесе серпімді

• дыбыстың жиілілігі (= секундына тербелу саны)

• дыбыстың жанама берілуі аражабын, қабырғалар.

• мысалы тығыздықтардың ашық жіктері

«Дыбыс изоляция» түсінігінде екі мөлшерді айыруға болады:

R_w: бойлық қабырғалар, ара жабындар, едендер ретінде конструкцияларды есептеуінсіз дыбыс изоляция.

R'_w: фланкирленген бүйір қабырғалардың, ара жабындардың, еденнің дыбысын беру бойынша конструкцияны есептеумен дыбыс изоляция => құрылыс дыбыс изоляциясы.

Кесте 10.1. Дыбыс изоляцияның R'_w және сөйлесудің және құралдардың естілуінің бағаланған мөлшері

Қайнар көзі бар бөлмеде	Қабылдағышы бар бөлмеде	30 дБ қабылдағышы бар негізгі шу кезіндегі дыбыс изоляцияның R'w дБ тиісті шамасы звукоизоляции при базовом шуме в помещении с приемником в 30 дБ
Қалыпты сөйлесу	Жақсы түсінікті	35
Қалыпты сөйлесу	Әрең естілетін	40
Қатты сөйлесу: қалыпты қаттылықтың радио, теледидары	Жақсы түсінікті танылмайтын	45 45
Қатты сөйлесу: қалыпты қаттылықтың радио, теледидары	Баяу естілетін Баяу естілетін	50 50
Қалыпты сөйлесу: үлкен қаттылыққа орнатылған радио, теледидар	Естілмейтін Әлі баяу естілетін	55 55
Қатты сөйлесу: үлкен қаттылықтың радио, теледидары	Естілмейтін Естілмейтін	60 60