МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Жолаушылар вагонының шанақтары құрылғысының сипаттамасы.

1.1 Жолаушылар вагонының шанағын пайдалануда туатын ақаулардың сипатын талдау және оларды жою әдістері.

2. Өндірісті ұйымдастыру және жолаушылар вагонын деполық жөндеу технологиясы.

2.1 Вагон жинау аумағының жұмысын ұйымдастыру.

2.2 Вагондарды жөндеудің технологиялық процесі.

2.3 Жолаушылар вагонын бояудың жаңа технологиялары.

2.4 Негізгі технологиялық құрылғы.

3. Бояу цехында бояғыш-кептіру камерасын өңдеу.

3.1Бояу-кептіру камерасымен жқмыс кезінде қауіпсіздік техникасы

4. Бояу жұмыстарын жүргізген кезде қауіпсіздік талаптары

Қорытынды. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Қосымшалар.

КІРІСПЕ

Теміржол транспорты Қазақстан Республикасының транспорт жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі болып қалады, оның үлесіне қоғамдық транспорттың барлық түрімен орындалатын жолаушы айналымының 40%-ы келеді. Жүк және жолаушылар айналымынң өсуі мен қозғалыс жылдамдығың жоғарылауы вагондық саябақты жетілдіру қажеттілігіне мәжбүрлейді. Ресейдің теміржолдарының жолаушылар кешенінің жұмысы тиімділігінің жоғарылауы саланың алдында тұрған аса жауапты және өзекті міндеттердің қатарына енеді.

Жолаушылар вагоны шаруашылығының дамуының негізгі бағыттарын былайша тұжырымдауға болады:

1. вагон депосы қуаттарын пайдалану коэффициентін ұлғайту және неғұрлым жабдықталғанға қуаттары концентрациясы есебінен олардың санын азайтужәне соның салдары ретінде пайдалану шығындарының кемуі;

2. неғұрлым жабдықталған және тиімді жөнделетін депо анықтау, жөндеу заводтары деңгейіне дейінгі олардың толық жабдықталуы және жылжымалы құрамды жөндеу бойынша дирекцияға бөлу.

3. Жаңа жолаушылық жылжымалы құрамды жеткізу есебінде саябақтың жаңаруы және қызмет көрсету мерзімін ұзарту арқылы КҚКЖ жүргізу;

4. Жолаушылық жылжымалы құрам саябағының жетіспеушілігін жою және қызмет көрсету мерзімін жылдамдату арқылы вагондар пайдалануынан шығару;

5. Пайдаланудың, техникалық қызмет көрсетудің және жолаушылар вагондарын жөндеудің жаңа жүйелерін өңдеу;

Жолаушылық жылжымалы құрам саябағының ескіруі оның техникалық мазмұнын айтарлықтай қиындатты. Бұл қозғалыс қауіпсіздігіне кері әсерін тигізеді және айтарлықтай жөндеу шығындарының жоғарылауына әкеледі. Теміржолдарда қауіпсіздік көрсеткіштерінің жақсаруы «адами фактордың» әсерін төмендетуге мүмкіндік беретін техникалық әдістердің, неғұрлым заманауи және тиімді технологиялар енгізу, жөндеудің технологиялық процестерін жетілдіру мен жолаушылар вагонына қызмет көрсету, моральды ескірген және жүру жолында құрылғылардың істен шығуын жою мақсатында сенімі аз вагондар тізбегінің жаңаруы есебінде жетуі мүмкін.

1. Жолаушылар вагонының шанақтары құрылғысының сипаттамасы

Шанақ- вагонның белгілеулерін анықтайтын негізгі бөліктерінің бірі. Құрастырмалы ерекшеліктеріне байланысты шанақ тасымалдау кезінде әртүрлі жүктерді орналастыру үшін қызмет етеді. Заманауи жүк вагондарының шанақтары жүктерді тасымалдау жоғары сапасын қамтамасыз ету, барынша механикаландыру мен еңбексыйымды тиеу-түсіру жұмыстарын автоматтандыру, пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қызмет көрсетуші қызметкерлердің еңбек қорғауы, өрт қауіпсіздігі және дайындау мен пайдаланудағы экология есебінде жобаланады.

Жолаушылар вагондарының заманауи саябағы жолаушы тасымалы мен қосымша міндеттерге арналған толық металдық құрылымдардан тұрады. Жолаушылар тасымалына арналған, сонымен қатармамандандырылған локомотивті күш вагоны және магистралды жолдармен қаралатын, қосымша міндеттер вагоны жақтаудың 1 (1.1 сурет) көлденең бөренемен бекітілген жабық жұқа қабырғалы қабығы, қабырға тіреуі 2, шатыр доғасы 3 болып саналады. Нәтижесінде қақталмайтын, көміртекті және аз қосындыланған болат қолданылатын тұтас металды құрылым шығады.

1. сурет

Жолаушылар вагонының шанағы жолаушының сапары кезіндегі барлық жайлылықты қамтамасыз етуге тиіс уақытша тұрғын жері болып табылады. Шанақтардың ішкі орналасуы мен жоспарлауы вагонның таптылығы мен міндетіне байланысты әртүрлі: жолаушылар тасымалдау үшін- бірінші, екінші және үшінші сынып, мейрамханалар, жүктемелік, пошталық, пошта- жүктемелік; арнайы міндеттер; дегенмен қоршау құрылымы көпшілігі осындай.

Жолаушылар вагондарының заманауи шанақтары тұтастай көтеретiн, конструктивтi - технологиялық блоктан (1.2-шi сурет) тұратын, толық металдық құрылымдар болып табылады.

Шанақтың негізгі элементі бүйірлік бойлық 7 және шеткі (буферлік) 11 арқалыққа бүйірлік 5 және дөңбек кесілген 2 қабырға бекітілетін жақтау 1 болып табылады. Шанақ іші саны мен орындарының орналасуы вагонның міндеттері және жоспарлаумен (интерьермен) анықталатын шымылдықтармен 3 қамтылады. Үстiнде құрылым бүйiрмен және домалақ қабырғалармен нық бiрлескен шатырмен 4 жабылады. Жақтаудың 1 негiзгi алып жүретiн элементi кесiлмейтiн жоталы арқалық 6 және 10 болып табылады. Жоталы арқалықсыз рамада кіндік темірлі арқалықтар 9 арасында орналасқан бөлігі 6 жоқ, ал оның орнына бойлық кеңірдекпен металдық кеңірдектенген парақтар жатқызылады.

1.2-сурет.

Осыған байланысты жоталы арқалық 10 жақтаудың консолдық бөліктерінде екпінді тартымды құралдарды орналастыруға қызмет етеді.

Қабырға мен шатырдың қажеттi қаттылық пен беріктікті қамтамасыз ету үшiн оларға бойлық және көлденең бекітілетін элементтер қосылады. Бүйiр қабырға мен шатырдың жақтауының негiзгi көлденең элементтерiн бiр жазықтықта сыртынан металдық парақтармен, ал iшiнен - ағаш немесе басқа материалдармен қапталатын, бойлық элемент – стрингермен шанақтың берік тірегін құратын шпангоут секкілді жабық контур жасай отырып орналастырған абзал. Вагондардың жеке үлгілерінде шанақтың қабырғасы мен шатырын сыртынан көлденең кеңірдекпен кеңірдектелген парақтармен қаптайды. Бұл ретте шанақтың қаттылығы мен беріктігін сақтау арқылы массасын төмендетуге мүмкiндiк туғызған қаңқаның бойлық бекітілетін элементтерiн бөлiп шығарады.

Жолаушылар вагоныны шанағына берік қасиеттерінен бөлек температуралық жағдай бойынша талаптар қойылады: сыртқы ауаның созылмалы температурасы 40°С "суықтан", ішкі ортада18°С "жылудан" төмен түспеуі керек. Бұл жағдай шанақтың қоршауындағы жоғары сапалы жылу оқшаулағыш материал мен жылу жүйесі бар болуымен қамтамасыз етіледі.

Құрастырылымдық орындау мен шанақтың негізгі типтерінің мөлшері бойынша біріздендіріледі және екі түрге бөлінеді: кіндік темір арасындағы жоталы арқалықсыз және жақтаудың толық ұзындығы бойынша жоталы арқалықпен. Алайда, рамалық олардың бір бөлігі ұқсас. Жоталы арқалықсыз шанақтарды құрылымдары бойынша жоталы арқалық бар шанақтармен салыстырғанда олардың дайындалуына металл шығыны аз жоюылуына қарай жоғары күш қабылдайды. Сондықтан олардың барлығы пайдалануда кеңінен қолданылады. Шанақтардың металл конструкциясында төмен қосындыланғандармен қатар көтергіш элементтер үшін тот баспайтын болат және жоғары тотығатын алюминий қорытпалары таралуын алады.

Жоталы арқалықсыз шанақтың қоршауы (1.3-сурет) жақтаудан, бүйір және шеткі қабырғалар және шатырдан тұрады. Жақтаудың ортаңғы бөлігінде жоталы арқалық болмағанына байланысты консольдік бөлігі, сондай-ақ бойлық бүйір арқалықтар және шанақтың ортаңғы бөлігінде бойлық арқалықтар бір-бірімен байланыстыратын элементтері күшейтілді. Жақтаудың жоғары және төменгі бөлігінде шеткі 25, дөңбек кесілген 77 және жоталы 23 арқалықтар ойықтар бар парақтармен жабылған. Парақтың нысаны және тік элементтер көлденең арқалықтар 22 және қиғаштап қойылған тіректер 20 құрайды. Парақ пішіні және тік элементтері көлденең арқалықтарды 22 және бойлық күштерді екпінді -қозғалтқыш құралдардан бойлық бүйір арқалықтарға 12 беруге арналған кергіштерді 20 және шанақтың бүйір қабырғаларын құрады. Саңылау 21 шанақты жүретін бөліктермен байланыстыратын кіндік темір үшін қызмет етеді. Одан бөлек, консольді бөліктері еден төсенішінің бір элементі болып табылатын тегіс парақпен 30 жабылған.

1.3 - сурет

Көлденең қимасында дөңгеленген бұрыш пішініне ие бүйір бойлық арқалықтар 12 өзара көлденең арқалықтармен 14 байланысқан. кіндік темірлі арқалықмен 17 ортаңғы бөлігінде көлденең арқалықтарға 14 жоғарысында ағаш кесек 18 пен жылу өткізбейтін қаптар 19 орналасатын кеңірдектенген парақтар 13 жатқызылған. Еден төсенішінің жоғары қабаты үсті линолеуммен 16 қапталған ағаш тақтадан 15 тұрады. Шанақтың бүйір қабырғалары жоғары 2 және төменгі 3 белдіктен құралған, терезе 6 және есік 3 ойығы бар.

Бүйір қабырғаның төменгі бекіткіші қызметін жақтаудың бойлық арқалықтары 12, ал жоғарығысын – швеллер 11 атқарады. Кеңірдектенген қаптама 34 аралық 37, Z-тәрізді көлденең қиманың есіктің тіреуімен 33 бекітілген. Жылу өткізбейтін қаптар 39 шегемен ағаш торламаға бекітілген су өткізбейтін қабатымен 38 қапталған. Бүйір қабырғалар ішінен терезе асты ағаш тақталармен 41, ал терезе үстінен және консоль аралық қабырғалар ағаш талшықты тақтамен 43 қапталған. Бүйір қабырғаларының жоғары беріктігін қамтамасыз ету үшін терезе қаптамалар астымен көлденең белдіктер 7 орнатылған. Шеткі қабырға ақырғы арқалыққа 25 және бұрыштық тіреулерге 32 бекітіледі. Есік ойығының аймағында шанақтың ақырғы арқалығына 25 төменнен, ал жоғарысында көлденең арқалыққа 35 ерітіп жабыстырылған, тіпті пойыз апатқа ұшырағанда жолаушылар қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қуатты соққыға қарсы тіреулер 27 орнатылған. Төменгі бөлігінде ақырғы арқалыққа табалдырық 24 орнатылған. Шеткі қабырғалардың кеңірдектенген ойығында 26 бұрыштық қораптар 31 бар.

Шатырдың металл тірегі сыртынан кеңірдектенген парақтармен 47, ал құлама бойынша ағызғыштарымен 9 тегіс парақтармен 1 көмкерілген. Егер шатыр үстінен тегіс парақтармен қапталған болса, онда оның беріктігі үшін тірегіне көлденең нығайтатын элементтер 48 енгізілген. Су өткізбейтін қабатпен оралған жылу өткізбейтін қаптар цинктелген парақтармен және шереден ішкі қаптамамен 49 тігілген. Шанақ қаптамасынан төмен үстінде желдеткіш канал 45 орналасқан астынан тігілген төбесі 44 бар. Шанақ ішінде түтікті сумен жылыту үшін арнайы қаптама 42 бар.

Шатырда табиғи желдеткіштің дефлекторлары 50 және пешпен жылыту түтіктері 51, сонымен қатар желдеткіш агрегат пен суға бак, калорифер, жылытуға қазан құрастыру мен бөлшектеу үшін люктер 52 орналастырылады. Шанақ соңына қарай тұтқалар 4 мен басқыштар 5, розетка 28, автотіркегіштің ағытқыш желілер тетігі орнатылған.

Жоталы арқалықсыз шанақтың құрылымына қарағанда жоталы арқалықпен шанақ толассыз жоталы арқалыққа ие. Мұндай вагонның шанағы (1.4-сурет) еденнің металл төсенішімен 14 жақтаудан 9, бүйір 2 және шеткі қабырға 5 мен шатырдан 1 тұрады. Бүйірлі қабырғаларда басқыштары 12 мен тұтқалармен 13 терезе 3 және есіктерге 12 арналған ойықтар қарастырылған. Шанақтың едені астында пайдаланылған киім-кешек сақтау үшін қорап 8 бар. Шанақтың шеткі қабырғаларында сонымен бірге вагон аралық өтетін есіктер үшін қызмет ететін ойықтар 7 қарастырылған. Ойықтың 7 сыртқы жағынан тығыз өтпелі ауданның тығыздау элементтері бекітілетін металл жиектеме 6 орнатылған.

1.4-сурет

Вагонның тежелетін ұшының шеткі қабырғасынаадамдарды шатырға шығаруға арналған серпілетін баспа 4 орнатылған. Арбамен шанақтар пятник 10 арқылы байланысады. Шатырда вагон орындарының табиғи желдетуін қамтамасыз ететін дефлекторлар 15 қарастырылған.

Шанақтың жақтауы (1.5-сурет) жоталы 10, екі кіндік темірлі 11, екі ақырғы (буферлі) 6 және кіндік темірлілер арасында орналасқан үш көлденең аралық жақтаудан тұрады. Жоталы арқалық 10 өзінің бар ұзындығымен ортаңғы бөлігінде өзара көлденең диафрагмамен 15 байланысқан № 30 швеллерден жасалған, шетіде олар розеткамен 1 біріктірілген артқы 4 және алдыңғы 2 автотіркегіштің күшімен байланысқан.

1.5 – сурет

Тартым қамытын ораналастыруды шектеу мақсатында жоталы арқалыққа жоғарыдан тақтайша 17 жабыстырылған, ал 2 және 4 тіреуіштер арасында швеллердің тік қабырғаларға жұтатын аппараттармен швеллердің қажауынан қорғайтын тақтайша 5 орнатылған. Артқы және кіндік темірлі арқалықтар арасындағы аймақтарда жоталы арқалық 16 парақтармен күшейтілген. Дәнекерленген, қорабты қиманың кіндік темірлі арқалық екі вертикаль 12, төменгі 11 және жоғарғы көлденең парақтардан тұрады. Әрі соңына қарай кіндік темірлі арқалықтар мөлшері бойынша кішірейеді.

Жоталы арқалықтың кіндік темірлі арқалықтардың астыңғы парақтарына қиылысуында бұрандамаларға табандық 5, ал бүйірлеріне – ораналасу аймағында күшейетін қабырғалар 13 жабыстырылған сырғымалар бекітіледі. Табандық үсті аймақтар крестовиналармен 14, диафрагмалармен 21 және қабырғалармен 22 күшейтілген. Ақырғы арқалықтардың әрқайсысы 6 автотіркегіштің жоталы арқалықпен екпінді розеткамен 1 байланысқан екі швеллерден жасалған, ал төменінде олар жиектеуге 18 ие пішінді парақтармен 9 байланысқан. Буферлі жинақтардың орналасуы орындарында бұл аймақтар беріктік қаңқасымен 8, 19, 20 және 7 тақтайшамен күшейтілген.

Жақтаудың консольді бөліктерінде еден төсеніші 2 қалыңдығы 3 мм тегіс парақтан, ал кіндік темірлі арқалықтар 3 арасындағы аумақтарда кеңірдіктелген 4 қалыңдығы 4 мм жасалған. Дәнекерлеумен бір құрылымға біріктірумен парақтары 2 және 4 шеткі 1, кіндік темірлі 3, жоталы, негізгі 8 және қосымша көлденең, сондай-ақ бүйірлік, бойлық 6 арқалықтар және 5 және 13 арқалықпен күшейтілетін пайдаланатын жүктемелер әсері кезінде шанақтың қажетті беріктігі қамтамасыз етіледі.

Қосымша арқалықтар: 7 тежеу құрылығысын бекіту үшін, 9 жоғары вольтты байланыс жәшігі үшін, 10 төсек жабдықтарының жәшгі үшін және т.б. қызмет етеді, 11 арқалықтар отын қазанын бекіту үшін арналаған. Тамбурларда еден басқыштарды орнату ішін ойықтармен тегіс пішінді бетпен 12 жабылған, басқыштар асты кеңістіктер еден деңгейінде серпілмелі қабаттармен жабылады.

Шанақтың бүйір қабырғасы (1.7- сурет) гофрлі беттерден жасалған, тіректің ішкі жағынан бекітілген металл қаптамадан тұрады. Терезе үсті белдіктің қаптамасы 3 қалыңдығы 2 мм, ал терезе асты 5 және терезе аралық қабырға қалыңдығы 4-2,5 мм. Бүйір қабырғаның тірегі тіреулер жинағынан 3, бойлық үстіңгі және астыңғы 6 қаптамалармен жасалған. Ағаш тіреулер дәнекереленген, екі № 6,5 Z-тәрізді профильдер мен тақтайшалардан жасалған. Тіреулердің биіктігі бойынша үш қысқа бұрыштардан, ал терезе үсті ойықтармен қаптамаға шанақтың қабырғалары шанақтың қабырғасы ішкі қаптамасын бекітуге арналған үш Z-тәрізді элементтен ағаш брустар қосу үшін пісірілген.

Рисунок .1.6.

1.7-сурет

Тежелу вагонының шеткі қабырғасы (1.8-сурет) қалыңдығы 2 мм екі бүйір гофрлі беттерден және қалыңдығы 1,4 мм есік үсті беттен жасалған. Беттер ішкі жағынан 20 мм биіктікте жиектері қапталған, қалыңдығы 2 мм қырмен бекітілген. Беттер астынан қалыңдығы 2 мм қаптамаға 7, ал үстінен бұрыштық прпофиль доғасына 2, шетінен 13 және 14 Z-тәрізді бүктелген профиль тіреулерімен бекітілген жабыстырылған.

Есік саңылауы аумағында шеткі қабырға апаттық жағдайлар әсерінен шанақты мүмкін болатын соққылардан сақтауға арналған № 26 қос таврдан екі мықты тіреумен күшейтілген.

1.8 сурет -Жолаушылар вагоны шанағының шеткі қабырғасы.

Бұл тіреулер астынан жақтаудың соңғы (буферлі) арқалықтарына, ал үстінен № 30 швеллерден жасалған мықты бойлық арқалыққа 6 жабыстырылған.

Осылайша қабырға мен шатырдың тығыз байланысын орнататын құрылым пайда болады. Тіреулерге 11 серпімді ауданның нығыздалуының (суфле) бекітілуі үшін П- тәрізді жиектеме пісірілген. Бұл жиектеме тіреулерден 12 және суфле күнқағарының бекіту үшін қызмет ететін, үстінен элемент 3 орналасқан арқалықтардан тұрады.

3, 4 және 12 арқалықтар қалыңдығы 1,4 мм Z-тәрізді профильдерден жасалған. Профиль 12 сыртқы сөрелері биіктігі бойынша қабырғалармен 19 бекітілген. Вагонда көмір сақтау үшін түп жасайтын, 15, 16 және 18 элементтерге тамбур жағынан пісірілген арнайы бетпен 17, сыртқы қаптама 7 арасында орналасқан сыйымдылық қойылған. Қабырғада сигналды шамдарға арналған үш ойық 5, ал шатыр көтерудің қауіпсіздігі үшін тұтқалар 1 қарастырылған.

Шатыр (1.9-сурет) вагон бойымен орналасқан гофрлармен қалыңдығы 1,5 мм сыртынан ортаңғы бөлігінде беттермен 7 қапталған металл тіреуден, ал құламасында қалыңдығы 2 мм тегіс беттерден тұрады. Шатырдың дәнекерленген тіреуі бұрыштық профильдің бүйірлік бойлық қаптамалардан 4 және Z-тәрізді профиль доғаларынан 3 жасалған. Бойлық қаптамалар № 30 швеллерден жасалған көлденең арқалықтармен 6 пісірілген, шеткі доғалары 5 бүгілген бұрыштармен жасалған. Шатырда дефлекторларға арматуралармен күшейтілген саңылаулар, сонымен қатар жылу қазанын, калорифер, суға арналған бактар мен желдеткіш агрегаттарды жинау мен шашу үшін люктар қарастырылған.

1.9 сурет

Еден төсенішімен жақтаулар, бүйір және шеткі қабырғалар, шатыр жабық қабат құра отырып пісіріледі. Әрі еден бекітетін бойлық арқалықтар, қабырға тіреулері және шатыр д жұмыс қабілеттілігін қамти отырып, доғалары кіші салмақта шанақтың металлқұрылымының шағын бір жазықтықта орналасады.

Шанақтың қажетті коррозиялық төзіміділігін қаматамасыз ету үшін оған элементтер жанасуы төкөткізгіш грунтпен өтеледі. Қабырғалар, еден және шатырды мұқият тоттан, қақтан, дәнекерлеудің шашырауынан тазартады, майсызданадырады, кептіреді және грунтпен жабады. Пайдалану кезінде шығатын неғұрлым коррозияланған орындарды грунтпен, содан соң антикоррозиялық мастикамен жабады.