- •“Тамақтан уланудың” жiктелуi
- •Токсикоинфекцияныңжалпысипаттамасы
- •Тағамдықтоксикоинфекциялар
- •Шартты-патогендi микроорганизмдерменшақырылғантоксикоинфекциялар
- •Iшектаяқшалары-e.Coli
- •Тағамдықтоксикоинфекцияпрофилактикасы
- •Бактериалдытоксикоздар
- •Стафилококкты улануды шақыруға себепші азық-түліктер
- •Кремді кондитерлік бұйымдар
- •Ботулизм
- •Этиологиясыменпатогенезi.
- •Ботулизм ауруының туындауындағы азық-түліктердің ролі.
- •Ботулизмауруыныңпрофилактикасы:
- •Тамақтан улану профилактикасының негізгі ұстындары
- •1. Инфекция қоздырғышының көзін оқшаулау
- •2. Тамақтан улану қоздырғыштарыныңазық-түліктерде тұқымдану жолын үзу
- •Микроорганизмдердің көбеюі мен токсин түзуінің алдын алу
- •4.Эпидемиологиялық жағынан қауіптілік туғызатын азықтарды залалсыздандыру
- •Тағамдық микотоксикоздар
- •Фузариотоксикоздар
- •Эрготизм
- •Табиғатынан улы өсімдік және жануар текті өнімдермен улану
- •Дәнді дақылдың арам шөптерінің улы тұқымдарымен улану (арам шөптік токсикоздар).
- •Триходесмотоксикоз (жергілікті энцефалит)
- •Есіртпе үйбидайықпен улану
- •Балықтың улы тіндерімен улану.
- •Ішкі секреция бездерінен улану.
- •Белгілі жағдайда улылық қасиетке ие болған өсімдік текті азық-түліктермен улану
- •Амигдалин
- •Соланин
- •Азық-түліктердің құрамына түскен түрлі қоспалардан болған жедел уланулар
- •Азық-түліктердің құрамына химиялықзаттардыңтүрліқоспаларының түсуінен болған уланулар
- •Металл қосылыстарының қоспасы
- •Азық-түліктердің құрамына түскен түрлі қоспалардан болған созылмалы уланулар. Созылмалы алиментарлы нитратты-нитритті метгемоглобинемия.
- •Этиологиясы белгісіз тамақтан уланулар
- •Пестицидтердiңжiктелуi
- •Гигиеналықжiктемесi
- •Пестицидтерді гигиеналық бағалау
- •Пестицидтердің негізгі топтарының қысқаша сипаттамасы
- •10.2.1 Пестицидтердің ауыл шаруашылығында қолданылуына санитариялық қадағалауды ұйымдастыру
- •Зерттеуге сынама алу
- •Пестицидтің қалдық мөлшерін анықтау үшін алынған сынаманы лабораториялық зерттеу
- •Азық-түліктегі пестицидтің микромөлшерін анықтау әдістері.
- •Пестицидтің азық-түліктегі қалдық мөлшерін анықтауғажүргізілген сараптаманың қорытындысын жазу
- •10.2.2 Пестицидтер тиісті мөлшерден асып кеткен жағдайда азық-түліктерді іске жаратудың жолдары
- •«Тамақтан улануды ескерту бойынша сэқб-ғы ұйымдастыру жұмыстары» Тамақтан улануды санитариялық-эпидемиологиялық тергеу
- •Санитариялық-эпидемиологиялық станция мамандарымен тамақтан улану індетін тергеу алгоритмі
- •Тамақтан улануды тергеу мен медициналық жәрдем көрсету барысындағы емдеу және санитарлық дәрігер істерінің өзара тығыз байланысы
- •Тамақтан улану туралы шұғыл хабарлама
- •Тамақтан улану кезінде зардап шеккендерге сауал қою формасы
- •Сынама үлгілерін алу және лабораторияға жеткізу
- •Тамақтан улануды тергеу актысын құрастыру
- •Тағамдықбояуыштар
- •Тағамдыққышқылдар
- •Технологиялықпроцестi жылдамдатқыштар
- •Консерванттар
- •Металданжасалғаныдыстар
- •Темiрменшойыннанжасалғаныдыстар
- •Полиолефиндер
- •Поливинилхлорид
- •Фторопластар
- •Полистирол
- •Полиакрилаттар
- •Аминопласттар
«Тамақтан улануды ескерту бойынша сэқб-ғы ұйымдастыру жұмыстары» Тамақтан улануды санитариялық-эпидемиологиялық тергеу
Тамақтан улану жағдайының әрбіріне санитариялық-эпидемиологиялық тергеу жүргізіледі. Бұл жағдайда арнайы комиссия құрылып, комиссия құрамына тәуелсіз негізгі жауапкершілік тағам гигиенасы бөлімінің санитарлық дәрігері немесе СЭС бас дәрігеріне жүктеледі. Тамақтан улану жағдайын тергеуде келесі нұсқаулық және әдістемелік құжаттар қолданылып, негізге алынады.
Тамақтан улануды тергеу мен зертханалық диагностикасы бойынша нұсқау. №4.04.002-96
Тағам гигиенасы бойынша санитарлық ережелер мен нормалар жиынтығы. Үйрек пен қаз жұмыртқаларын және құстардың инфекциялық ауруларына қолайсыз шаруашылықтарындағы тауық жұмыртқаларын тағамдық мақсатта қолданудың санитариялық-гигиеналық талаптары.
ҚР азық-түліктің сапасы мен қауіпсіздігі туралы Заңы: 08.04.2004. №542-11.
№4.01.060.02 «Тез бұзылатын тамақ өнімдерін сақтау жағдайларына және сату мерзіміне қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар» санитариялық ережелер мен нормалары.
«Азық-түліктердің микробиологиялық қауіпсіздігі» гигиеналық талаптардың 3 тарауы.
Тамақтан улануды тергеу аурудың себебін анықтап, оны жоюға және аурудың таралуы мен келешекте оның қайталануына жол бермейтін тиісті шараларды қабылдауға бағытталады.
Тамақтан улануды тергеу жалпы қабылданған әдістемеге (1 схема) сәйкес жүргізіледі.
Тамақтан улануды есепке алу тамақтан улану жағдайының шұғыл хабарламасы, тергеу актысы, тамақтан улану туралы берілген есеп негізінде жүргізіледі. Науқас денсаулығына байланысты тамақтан улану жағдайымен емдеу мекемесіне қаралса, осы мекеменің дәрігері диагностика жасап, ауруы анықталса тез арада осы мәліметті санитариялық-эпидемиологиялық станцияға хабарлауы тиіс. Санэпидстанция тергеу жұмысын неғұрлым ерте бастаса, аурудың таралуын да соғұрлым тез ауыздықтауға мүмкіндік болады. Бұл жағдайда көбінесе емдеу дәрігерінің ауру себебін тез анықтап, науқасқа тиісті жәрдем көрсетуінің маңызы зор. Науқасқа жәрдем көрсетіп, тамақтан улануды тергеудегі емдеу дәрігері мен санитарлық дәрігердің өзара тығыз байланыстағы қызметі 2 схемада көрсетілген. Сонымен қатар, төменде көрсетілген нұсқа бойыншасанитариялық-эпидемиологиялық станцияға шұғыл хабарлама жолдануы қажет.
Санитариялық-эпидемиологиялық станция мамандарымен тамақтан улану індетін тергеу алгоритмі
1 схема
Кәсіптік жедел улану, тамақтан улану, инфекциялық аурулар туралы шұғыл хабарлама |
І кезең |
Тамақтан уланудың болжамды эпидемиоло-гиялық диагнозын дәлелдеу мен оның сипатын анықтау |
Мед.қызметкерлермен тығыз байланыс (зардап шеккендер, ауруханаға жатқызылғандар санын анықтау, індеттің шығу уақыты мен жағдайы. Зерттеуге алынған материалдар) |
Ауру клиникасы мен « күмәнді азықты» анықтау (науқастардан сұрастыру) |
ІІ кезең |
Тамақтан уланудың себебін анықтау |
Материал жинап, зертханалық зерттеу: күмәнді астың қалдығы, құсық массасы, асқазан шайындысы, зардап шегушінің зәрі мен нәжісі, серологиялық реакция мен гемокультура ға тексеруге қан, көмей мен мұрыннан шырыш, терінің іріңді зақымдануының бөліндісі, құрал-саймандар, қондырғы, ыдыстар, қызметкерлер қолынан шайындылар, ауыз су құйылған құмыра, бөшкелерден және т.б. өлім жағдайы болса- асқазан мен ішектегі заттар, паренхиматозды ағзалар және т.б. |
ІІІ кезең |
Азықтың (асшеберлік өнімдер) патогендік және уытты қасиетке ие болу механизмін ашу |
Табиғаты микробты улану |
Инфекция көзі |
||
Микроорганизмдердің берілу жолдары мен факторлары |
|||||
Азықтарды өңдеу кезіндегі микроорганизмдердің көбеюіне, токсин түзуіне ықпал жасаған жағдайлар |
|||||
Азықтарды өңдеу кезіндегі микроорганизмдер мен олардың токсиндерінің сақталуын қамтамасыз еткен жағдайлар |
|||||
|
|
Табиғаты микробтық емес улану |
Туындаған аурумен « күмәнді азықтың» этиологиялық байланысы |
||
ІV кезең |
Тамақтан улануды жоюға бағытталған шараларды құрастыру |
Эпидемиологиялық жағынан қауіпті азықты залалсыздандыру (қолданудан алып тастау) |
|||
Инфекция қоздырғышының көзін оқшаулау (жұмыстан босату не басқа жұмысқа ауыстыру) |
|||||
Тағамның тамақтан улану қоздырғыштарымен тұқымдану жолын үзу, (обьектінің жұмыс істеуін уақытша не мүлдем тоқтату, жөндеу, дезинфекция жүргізу) |
|||||
Микроорганизмдердің көбеюі мен токсинтүзуін ескерту (тез бұзылатын тағамдардың сақтау мерзімі мен температуралық жағдайы, асшеберлік бұйымдар мен азықтарды дайындау, өңдеу, тарату барысындағы технологиялық үрдіс гигиенасы) |
|||||
V кезең |
Тергеу актысын құрастыру |
Паспорттық бөлім |
|||
Констатациялық бөлім |
|||||
Қорытынды бөлім |
|||||
Профилактикалық шаралар (оперативті, перспективті) |
|||||
Санитариялық қадағалаудың санкциялары |
|||||
