Зерттеуге сынама алу

Сынама алу тәсілі сынама алынатын жеріне (егістік, қойма, көлік), сынама алынатын материалдың түріне (сусымалы, даналы, таралы т.б.) және зерттеудің мақсатына (жоспарлы қадағалау, апат болу т.б.) байланысты.

Сынама алудың келесі әдістері бар:

1. Диагональ бойынша сынама алу – егістікте өсіп тұрған өсімдіктер арасына оңай жүретіндей жол болған жағдайда қолданылатын әдіс.

2. Егістіктің түйісетін екі жиегінен сынама алу – егістікте өсіп тұрған өсімдіктердің ортасына ену мүмкіндігі болмаған жағдайда қолданылатын әдіс.

3. Конверт әдісі – сусымалы немесе даналы өнімдерден сынама алу әдісі.Үлгінің, қойманың көлеміне байланысты бірреттік, екіреттік немесе үшреттік конверт әдісі қолданылады.

4. Сынама алғыш арқылы сынама алу әдісі – арнайы аспап арқылы сусымалы, сұйық, тығыз, май тәрізді өнімдерден сынама алу әдісі.

5. Даналап сынама алу – жәшікте, бумада немесе басқа да тарада тасымалданатын өнімдерден сынама алу әдісі.

6. Буып-түйілген өнімдерден сынама алу – жабылған ұсақ немесе үлкен тарамен буылған өнімдерден сынама алу әдісі.

Орташа сынаманың көлемі зерттеуге алынатын материалға және сынама алу тәсіліне байланысты. Лабораториялық зерттеуге жіберілетін орташа үлгінің болжамдық мөлшері мынадай: өсімдік текті өнімдер (дәнді-дақылдар, көкөністер, жемістер, жидектер) – 0,25-0,5 кг, сойылған малдың еті мен ішкі ағзалары – 0,2-0,3 кг, үй құсының еті – 0,1-0,3 кг, жұмыртқа – 20 дана, сүт – 0,5 л, балық – 0,5 кг, уылдырық – 0,1 кг, қоймалардан, көліктен алынатын сынаманың мөлшері – 0,2-0,5 кг.

Пестицидтің қалдық мөлшерін анықтау үшін ауыл шаруашылық өнімдерінен, азық-түліктен үлгі алған жерде екі данада акт толтырылады.

Пестицидтің қалдық мөлшерін анықтау үшін алынған сынаманы лабораториялық зерттеу

Органолептикалық зерттеу жүргізгенде өнімнің сыртқы түрін (сыртынан, кесіп қарағандағы түрі), иісі мен дәмін анықтайды. Сынаманың дәмін тек дегустатордың денсаулығына зиян келтірмейтін жағдайда ғана анықтайды. Өнімді тағамға қандай түрінде қолданылуына байланысты, сол түріне органолептикалық зерттеулер жүргізеді.

Азық-түліктегі пестицидтің қалдық мөлшері:

• пестицидтің қасиетіне,

• қолданылған препараттың формасы мен концентрациясына,

• шығындалу мөлшеріне,

• соңғы өңделген мерзімі мен өнімдерді жинау мерзіміне,

• дақылдың түріне байланысты.

Азық-түлікті химиялық зерттеу нәтижелері санитариялық дәрігерге келесі мәселелерді:

1. Дақылдарды, жануарларды, құстарды өңдеу барысында пестицидті қолдану ережелерінің қаншалықты сақталғанын бағалауға;

2. пестицидпен ластанған азық-түлікті тарату мүмкіндігі мен іске жарату жолын шешуге мүмкіндік береді.

Өсімдік текті өнімдердегі пестицидтің қалдық мөлшерін пісіп жетілген уақытында анықтайды. Егер өнім шикі түрімен бірге, асшеберлік өңдеуден кейін қолданылатын болса, онда шикізат пен дайын өнімде де зерттейді.

Азық-түліктің сынамасын зерттеуге дайындағанда оған аса көңіл бөледі.Орташа үлгіден зерттеуге үлгі (навеска) дайындалады. Сондықтан үлгі алар кезде сұйық, тұтқыр, сусымалы өнімдерді барынша араластыру керек, ал тығыз өнімді алдын ала үгітіп, ұнтақтау керек. Азық-түлікті зерттеу үшін оның тек жеуге жарамды бөлігі ғана алынады.

Егер өнім қандай пестицидпен ластанғаны белгісіз болса, онда топтық зерттеу әдістері қолданылады (жалпы хлордың мөлшерін, жалпы фосфордың мөлшерін анықтау)